در فاصله‌ی 20 کیلومتری شمال شهر مشهد، مجاور روستایی به نام اخنگان در کناره جاده‌ی توس به پاژ (زادگاه فردوسی) آرامگاهی آجری قرار دارد که مربوط به دوره تیموری و به قرن نهم هجری منتسب میباشد. بنا بر روایات متون کهن در نزدیکی میل واقع در مدخل دره کارده در سده چهارم هجری، نبردی خونین بین والیان و حکام قبلی خراسان و سلطان محمود غزنوی روی داده است و همین نبرد خونین، راز این مکان اسرارآمیز است که در ادامه بیشتر از آن خواهید خواند، پس همراهمان بمانید.
این برج، مقبره‌ای به ارتفاع ۱۷ متر است که بر روی سکوی مدوری با هشت نیم ضلعی قرار گرفته است و نمای خارجی آن علاوه بر دارا بودن شکل مدور با هشت نیم ستون الحاقی تزئین شده است. بر راس بنا، گنبدی از نوع مخروطی قرار گرفته که با کاشی‌های لاجوردی و فیروزه‌ای در نوارهای افقی تزئین شده‌است. بطور کلی معماری این اثر میل‌های دوران تیموری را القاء می‌نماید.
فضای داخلی میل اخنگان فاقد نقش و نگار است و نمای بيرونی آن اعم از ديوار و نيم ستون‌ها با کاشی آذين شده است. نقوش ستاره‌ای شکل و چليپايی نيز در آن ديده میشود. علی رغم اینکه هویت مدفون در این بنا نامعلوم است برخی از منابع آن را ساخته‌ای بر فراز مدفن دختری هندی می‌دانند که در راه زیارت دار فانی را وداع گفته است. عده‌ای نیز این بنا را محل قبر "گوهرتاج" خواهر گوهرشاد همسر شاهرخ تیموری می‌دانند. برخی نیز به استناد نقش‌های زنانه‌ی گل‌های مینایی سطح بنا بر این باورند که این میل برای آهنگان خاتون نامی بنیان شده است.
اما بعضی از مورخان بر این باورند که میل اخنگان از جمله گورهای سردابه شکل دسته جمعی است که در مجاورت مکان‌های متبرک و گورستان‌های عمومی ساخته می‌شده و گور مسافران متشخص تا زمان انتقال، بوده است. میل اخنگان را نیز می توان نمادی از دگرگونی معماری دوره ایلخانی به دوره تیموری به حساب آورد.
آیا از وجود چنین بنای عجیبی با این تاریخچه، آن هم در خراسان رضوی مطلع بودید؟ به نظرتان این بنا شایسته‌ی بازدید و توجه هست؟
