همه انتظار دارند که در همهجای ایتالیا بشقابها را پر از پاستا ببینند که اینطور هم هست. اما از سویی اگر هوس کرده باشید برای نوشیدن نوشابه و یا هر نوشیدنی مخصوص ایتالیایی به شهر رم بروید، ممکن است از دیدن یک پاستای لولهای (بوکاتینی) که از لیوانتان بیرون زده است شگفتزده شوید. درهرحال این دقیقاً چیزی است که مسافران به ایتالیا حداقل طی چند ماه اخیر گزارش دادهاند.
از زمانی که نیهای پلاستیکی به وجهه مشکل پلاستیکهای یکبارمصرف در سال 2018 تبدیل شدند، انواع گوناگونی از نیهای پایدار زیستمحیطی قفسهها را پر کردهاند. از رایجترین این نوع نیها میتوان به نیهای کاغذی اشاره کرد؛ همچنین نیهایی هستند که از شیشه، فلز، چمن، یونجه خشک و ... ساخته میشوند. پس از رأی اتحادیه اروپا در سال 2019 مبنی بر اینکه وسایل غذاخوری پلاستیکی یکبارمصرف ازجمله نیها باید از چرخه مصرف خارج شوند، یک جایگزین دیگر در کشور ایتالیا سر برآورد که اسپاگتی مشهور این کشور را تکمیل میکرد: نی پاستایی.
رویه ساخت آن ساده است: یک خمیر پاستای بدون تخممرغ ساده را بردارید؛ آن را به شکل یک لوله بوکاتینی مانند دربیاورید و دهانههایش را بهاندازهای باز بگذارید که مایعات بتوانند از آن رد شوند؛ آن را مانند همه پاستاهای دیگر خشک کنید و سپس در یک آبمیوه، قهوه سرد یا هر نوشیدنی سرد دیگری بگذارید و بمکید. (این نیها مانند بیشتر انواع نی برای نوشیدنیهای داغ پیشنهاد نمیشوند زیرا ممکن است سبب سوختگی گردند.)
نیهای پاستایی در دیگر کشورهای اروپایی، بخشهایی از ایالاتمتحده و چند نقطه دیگر جهان نیز پدیدار شدهاند.
به نظر میرسد که باورهای عمومی درباره نیهای پاستایی در مقایسه با نیهای کاغذی بسیار مثبتنگرانهتر باشند. در طول تابستان پس از آنکه شرکت مکدونالد اعتراف کرد نیهای کاغذیای که در بریتانیا تولید میکند درواقع بازیافت شدنی نیستند، صدای اعتراضات بلند شد، ضمن آنکه کاربران معمولی این نوع نی همواره به دلیل فروپاشی آن درون نوشیدنی یا شل بودن، استفاده دشوار یا مزه بدش شکایت میکنند.
ممکن است چنین پیشفرضهایی درباره ایده نیهای پاستایی نیز به ذهن برخی افراد برسد؛ چراکه آنها با شنیدن نام پاستا به یاد نودل های ژلهای و نوشیدنیهای نشاستهای میافتند. اما ماکسین گِلمان بنیانگذار نی نودلی های مورداستفاده در لندن و یکی از سرشناسترین سازندگان نی پاستایی در اروپا میگوید: «هنگامیکه مردم واژه نی پاستایی را میشنوند، فوراً این تصویر در ذهنشان پدیدار میشود که این نی سریع خیس خواهد شد و مزهاش را در نوشیدنی پخش خواهد کرد. اما محصولات من هرگز اینگونه نیستند.»
برخلاف نیهای کاغذی که معمولاً پیش از آنکه نیمی از نوشیدنی تمام شده باشد در آن حل میشوند، شرکت استِرودِل ادعا میکند که نیهایش میتوانند به مدت یک ساعت یا بیشتر یکپارچگی و سختی خودشان را حفظ کنند. همچنین این نیها بهعنوان محصولاتی بدون طعم، تجزیهپذیر زیستی (گفته میشود در مقایسه با یک ماهی که ممکن است برای تجزیه کاغذ زمان لازم باشد، یکشبه تجزیه میشود) و سازگار با اولویتهای گیاهخواران تبلیغ میشوند.
این نیها توسط یکی از تولیدکنندگان ایتالیایی ساخته میشوند که پاستای معمولی نیز تولید میکند. برای تولید این نیها تنها به دو ماده نیاز است و همچنین آنها در مقایسه با کاغذ، پلاستیک و دیگر موادی که پیش از تولیدشان باید فهرستی طولانی از مواد به کارخانه فرستاده شود، رد پای کربنی کمتری از خود بر جای میگذارند. گِلمان میگوید :«این محصول از دیدگاه مواد مورد نیاز، پایدار شمرده میشود زیرا تنها به آب و گندم نیاز دارد و پس از تمام شدن استفادهتان میتوانید حتی با خوردن تمام نی بهصورت خام یا پخته دورریز آن را به صفر برسانید.»
او توضیح میدهد درواقع این نی فروش خوبی را بهویژه در میان کودکان داشته است چراکه مادرها معمولاً برای سرگرمی به کودکانشان گوشزد میکنند که ابتدا نوشیدنیشان را بنوشند و سپس خود نی را بجوند. درباره نوشیدنیهای دیگر نیز، میتوان از نیهای پاستایی بهعنوان چاشنیها و تزئینات خوراکی در کنار نوشیدنی استفاده کرد.
البته دارندگان کافهها و مشتریان سوپرمارکتها یا گاه مادرها، تنها گروههای جمعیتیای نیستند که به نیهای پاستایی علاقه دارند. این نیها در جلسات شرکتها نیز طرفداران فراوانی پیدا کردهاند و موضوع بحث و تمایل برندهایی قرار گرفتهاند که به سبز شدن هرچه بیشتر شرکتشان علاقهمند هستند. در حال حاضر شعب دو برند هتل Ibis و Marriott در حال امتحان کردن اِسترودِل در بریتانیا هستند.
اگرچه نیهای پاستایی بازتاب خوبی را در برداشتهاند، اما مبارزه علیه نیهای پلاستیکی هنوز هم بهطور روزافزون افزایش مییابد. برخی افراد، شرکتهایی مانند اِستارباکس را موردانتقاد قرار دادهاند، چراکه این شرکتها خود را در میان کاروان ممنوع کنندگان نی پلاستیکی جای زدهاند اما هنوز هم چیزهایی مانند لیوانها و دربهای پلاستیکی را میفروشند. عدهای هم هستند که میگویند اصلاً جایگزینهای نی پلاستیکی چرا باید ضرورت داشته باشند.
نیهای پلاستیکی تنها ذرهای از کوه پلاستیکهای تولید شده در جهان هستند و تنها یک درصد از تمام دورریزهای پلاستیک را تشکیل میدهند؛ این را جیم لیپ یکی از مدیران مرکز راهحلهای اقیانوسی استنفورد (Stanford Center for Ocean Solutions) میگوید. او میافزاید که نیها اما نوع بسیار بدقلقی از دورریزهای پلاستیک هستند زیرا کوچک و باریک بوده و ممکن است با بستن حفرهها و دریچههای ماشینآلات در مراکز بازیافت برای آنها خطرآفرین باشند و این یعنی بسیاری از این مراکز آنها را با همان فرایند مورداستفاده برای لیوانها و دربهای قوطی بازیافت نمیکنند. ضمناً بیشتر نیهای پلاستیکی در زمینهای طبیعی رها میشوند و تجزیه آنها ممکن است تا 200 سال به طول بیانجامد. اما اگر بخواهیم تمام انواع نیها را از چرخه مصرف حذف کنیم، افراد دارای ناتوانی یا کمتوانی جسمی را از موهبتهایی محروم خواهیم کرد.
حذف همه نیهای پلاستیکی مشکل دورریز پلاستیک را حل نخواهد کرد، ولی کاری که ما میتوانیم برای مهار کردن آلودگی انجام دهیم گام برداشتن در جهت درست است؛ لیپ میگوید میتوانیم بهجای نیهای پلاستیکی از نیهای پاستایی استفاده کنیم که نه تنها ما را از نظر اخلاقی راضی میکند، بلکه به دیگر کوششها در راستای پایداری زیستمحیطی نیز امید میبخشد.
در میان تمام جایگزینهای نیهای پلاستیکی، پاستا را میتوان جالب، ارزان و شدنی دانست. این شرکت تنها کارخانهای نیست که این نیها را میسازد و گلمان نیز ادعایی نکرده که این ایده برای خودش بوده است، بلکه برند او است که برایش غرورآفرین است. شرکت اِسترودِلز افزون بر تولید یک محصول و حتی سبک زندگی سازگار با محیطزیست، نیهای خرابش را به بانکهای غذایی اهدا میکند و همچنین درصدی از سود فروش خود را به خیریههایی مانند اوشِن پلاستیک اختصاص میدهد.
در آخر نیز باید بگوییم گلمان میخواهد به مصرفکنندگان نشان دهد که ایجاد یک تغییر کوچک ولی پرمعنا کار سادهای است. او بیان میکند: «مردم بهآسانی میتوانند یک نوع نی دیگر را انتخاب کنند یا مثلاً سیبی را برگزینند که در پلاستیک پیچانده نشده باشد.»
شاید نیهای پاستایی در نگاه نخست منفعت اقتصادی چندانی نداشته باشند، ولی اگر مشکل دورریز پلاستیک را از دیده بگذاریم بهراستی بهصرفه هستند.
منبع: matadornetwork.com