خالد العانی، وزیر آثار باستانی در مصر اذعان کرد که یک مکان دفن مومیایی بزرگ در تونه الجبل (Tuna el-Gebel)، یک روستای باستانی واقع در نزدیکی اُقصُر مصر در ساحل غربی رودخانه نیل کشف شده است. تاکنون بیست تابوت آهکی از زیر زمین بیرون کشیده شده است که گمان میرود کاهنان بزرگی را از اواخر دوره مصر در حدود 747 سال قبل از میلاد تا 30 سال قبل از میلاد مسیح را در خود نگه داشته است، از جمله سلسله بیست و پنجم تا دوره بطلمیوس که کلئوپاترا هشتم آخرین فرعون بود.
پس از مرگ او، مصر تسلیم رومیان شد. وسایل یافت شده به همراه تابوتها شامل حدود هفتصد سنگ طلسم (حرز) ساخته شده از طلا و برخی با سنگهای قیمتی و بیش از ده هزار مجسمههای شبتی سرامیکی لعابدار برای خدمت به کاهنان در زندگی پس از مرگ است. تابوتهایی که باز شدهاند، دارای مومیاییهای دست نخورده با باند پیچی کامل هستند.
یکی از مومیاییهای یافت شده در یک تابوت سنگی، هنوز باند پیچی است و به نظر نمیرسد که از زمان دفن آن، یعنی از حدود 2500 سال پیش تاکنون باز شده باشد. احتمالاً مومیایی یکی از کاهنان عالیقدر یا دستیاران آنها است.
غلامان غالباً در دوره آغازین دودمانی مصر یا عصر تینیتی (به دورهای از تاریخ سرزمین مصر گفته میشود که در برگیرنده دو دودمان یکم و دوم پادشاهی است.) در حدود 4000 تا 3100 سال قبل از میلاد همراه با "اربابان" خود دفن میشدند. طولی نکشید که مصریان باستان متوجه شدند که این یک عمل بی حاصل است و آنها شروع به ایجاد شبتی کردند که بعداً اوشابتی نامیده شدند. شبتیها تندیسهای کوچکی برای مراسم خاکسپاری در مصر باستان بودند که بخش مهمی از این مراسم را تشکیل میدادند. این تندیسها به عنوان نمادی از خدمتکاران در هنگام مرگ گذاشته میشدند تا شخص مرده را در جهان باقی یاری کنند. نام اوشابتی به معنای «پاسخگو» است. اعتقاد بر این بود که خدای خورشید رع (Ra)، خدای اولیه مصریها و خالق همه چیز، زمینی را اعطا کرد تا به مصریان ثروتمند اجازه دهد سبک زندگی سخاوتمندانه خود را با خدمتکاران ادامه دهند.
نمایی از یكی از تابوتهای سنگی كه در این گورستان کشف شده است.
شبتیها در طول تاریخ مصر دستخوش تغییرات بسیاری شدند. اولین دوره میانی از حدود سال 2181 تا 2055 قبل از میلاد مسیح بود که در تابوت، مجسمههای کوچکی از آن شخص به همراه چهرههایی از صنعتگران مانند نانواها و ساختمان سازان را قرار میدادند. البته ذکر این نکته ضروری است که همه آنها شبتی نیستند زیرا برخی از آنها نماینده صاحب آرامگاه هستند.
مجسمه شبتی مصری از 1200 سال قبل از میلاد مسیح
در زمان پادشاهی میانه، از حدود 1975 سال قبل از میلاد تا 1640 پیش از میلاد، مصریها مجسمههای کوچکی از خادمان را از چوب، موم، خاک رس یا سنگ ساختند که پیچیده شده و داخل تابوتها قرار میگرفتند. وظایف آنها در زندگی پس از مرگ انجام میشد، اما در هر مقبره فقط یکی وجود داشت.
مجسمههای شبتی مصری از سال 1390 –1352 قبل از میلاد مسیح
دومین دوره میانه از حدود 1700 تا 1550 قبل از میلاد، زمان پرخاشگری در مصر با اختلافات فرهنگی و جنگ بود. در این زمان شبتی بیشتر شبیه به شاخه درخت بودند تا مردم و بر روی آنها از نخستین نوشته های مصری به نام "خط کاهنی" حک شده بود.
با ثبات جامعه مصر در پادشاهی جدید، از حدود 1550 تا 1069 قبل از میلاد، وظایف شبتیها بر روی مجسمهها حک میشد. آنها از مرمر سفید، سنگ، چوب، آبنوس، سرامیکهای لعاب دار، سفال، برنز و شیشه ساخته شدهاند. بیشتر نام و عنوان شخص مرده بر روی آنها حک میشد، اما برخی از آنها همچنین دارای آیاتی از کتاب مردگان، یک لوح سنگی خورشیدی که نشان دهنده خدایان رع (Ra)، حوروس (Horus) و آمون (Amun) هم بودند.
در دوره میانه سوم، از حدود 1069 قبل از میلاد تا 644 پیش از میلاد، شبتی با استفاده از قالبها به صورت انبوه تولید میشد. آنها را با توجه به کتاب مردگان به اوشابتی تغییر نام دادند و برای هر گروه به ده کارگر تقسیم میشدند. در کل سیصد و شصت و پنج کارگر به شکل مومیایی وجود داشت که روسریهای ریز سیاه پوشیده بودند تا آنها را به عنوان خدمتگزار یا به احتمال زیاد برده معرفی کنند و با مومیایی فرد ثروتمند در یکجا قرار دهند.
کیفیت تندیس از این زمان تا دوره بطلمیوس از حدود 323 تا 30 قبل از میلاد مسیح چرخش نزولی را آغاز کرد. در این مرحله از تکامل، کیفیت متغیر بود. برخی از آنها خط هیروگلیف (خط تصویری) جعلی داشتند و ضعیف ساخته شده بودند در حالی که برخی دیگر کاملاً خوب ساخته شده بودند. مدتی بعد، زمانی که رومی ها آمدند، اوشابتیها دیگر استفاده نشدند و این تاریخ، تاریخ مرگ واقعی آن ها محسوب می شد!
منبع: thevintagenews.com