در هر گوشه و کناری از این دنیای پهناور، می‌توانیم شهرهای زیرزمینی یا غارهایی را در قلب صخره‌ها ببینیم که بیشتر به‌دلیل حفظ امنیت دربرابر مهاجمان یا درنتیجه شرایط اقلیمی و جغرافیایی، مردمانی را به اندیشه حفر غار در دل کوه یا دل زمین انداخته است. در این مقاله، به معرفی 10مورد از برجسته‌ترین این شهرها که در شرق و غرب جهان حفر شده‌اند، می‌پردازیم.
ایالات متحده آمریکا: کاخ کلیف در میزا ورده
میزا ورده یکی از آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است که در ایالت مونتزوما (کلرادو)، قرار دارد و بزرگترین منطقه حفاظت شده باستانی در ایالت متحده آمریکا به‌شمار می‌رود. آناسازی‌ها (مردم بومی پوئبلو در دوره باستان) بین سال‌های 600 تا 1300 پیش از میلاد ساکن میزا ورده بودند اما شواهدی هم وجود دارد که نشان میدهد آنها پیش از شروع قرن15 هنوز در این مکان زندگی می‌کردند. آنها در اواخر دهه 1190 شروع به ساخت خانه‌های صخره‌ای کردند که به «میزا ورده» معروف است و از میان همه این خانه‌ها، کاخ کلیف از همه معروف‌تر است.
هند: غارهای ایلورا
ایلورا، مکانی تشریفاتی برای خاندان راشتراکوتا است که در حوالی شهر اورنگ آباد در شهرستان ماهاراشترای هند قرار دارد. این مجموعه شامل 34غار میشود که به‌صورت عمودی در تپه‌های چاراندری حفر شده‌اند. معابد صخره‌ایِ ویاراها، ماتاها، بوداییان، هندوها و جین‌ها بین قرون 5 تا 10 ساخته شده‌اند و لوکس‌ترین معماری‌های سنگی در جهان را نشان می‌دهند.
چین: گویاجو
گویاجو، مجموعه غاری است که در 92کیلومتری پکن در شهرستان یانجینگ و مشرف به شهر «ژانگشانینگ» واقع شده است. این مجموعه شامل 147 اتاق سنگی میان‌تهی است که بر بلندای صخره‌ای 10متری حفر شده‌اند. تا همین امروز هم ریشه شکل‌گیری گویاجو به‌صورت رازی پنهان باقی مانده است. اینجا شهر کوچکی را می‌بینیم با بخشهای مسکونی و اتاق‌هایی که درب، تخت‌های سنگی، قفسه‌های برش خورده از سنگ، پنجره و آشپزخانه دارند؛ مجموعه زندگی کاملی که از ساکنین آنها اطلاعات چندانی در دست نداریم.
چین: مایجیشان گروتو
مایجیشان گروتو، مجموعه‌ای متشکل از 194 غار بوده که در نزدیکی تپه ماجیشان در تیانشوی چین ساخته شده است. این مجموعه غار، شامل بیش از 7200 مجسمه بودایی و بیش از 1000متر مربع نقاشی دیواری است. آنگونه که تخمین زده میشود، کار ساخت این مجموعه از اواخر دوره شین (یعنی سال‌های 384 تا 417 میلادی) آغاز شده است.
ترکیه: دِرینکویو
شهر زیرزمینی درینکویو یک مجموعه‌ی باستانی چندطبقه در استان «نوسهیر» ترکیه است. این شهر با عمق تقریبی 60متر، آنقدر بزرگ بود که بتواند تقریباً 20.000 نفر را همراه با دام‌ها و مواد غذایی‌شان در خود پناه بدهد. درینکویو بزرگترین شهر زیرزمینی حفاری شده در ترکیه است که از چندین مجموعه زیرزمینی تشکیل میشود. نمونه چنین فضایی در کاپادوکیه هم دیده شده است. ساخت این شهر در دوران بیزانس آغاز و در همان دوره هم پایان یافت. در واقع هدف از ساخت این مجموعه، محافظت از خود دربرابر مسلمانان عرب در طول جنگ‌های اعراب و بیزانس (طی سال‌های 780 تا 1180میلادی) بوده است.
مالی: باندیاگارا ایسکارپمنت
«باندیاگارا ایسکارپمنت» در کشور دوگن مالی قرار دارد و شامل صدها سازه و غارهای ساخته شده در صخره است. ایسکارپمنت پیش از منطقه دوگون، سکونتگاه مردمان قوم «تِلِم» و «تولوی» بود، قومی که بعدها از این منطقه رانده شدند. میراثی که تلم‌ها به‌جا گذاشته‌اند در غارها کاملاً مشهود است؛ آنها برای دفن مردگان‌شان و همچنین حفاظت از خود در برابر سیل‌های پی‌در‌پی منطقه، دیواره‌های غار را می‌تراشیدند.
ترکیه: گورمه
گورمه در میان سازه‌های سنگی «فیری چیمنی» قرار دارد و شهری در کاپادوکیه ترکیه است. این منطقه برای نخستین بار، در دوره روم که مذهب مسیحیت در آن رایج بود، مسکونی و آباد شد. پس از آبادانی گورمه، بسیاری از کلیساهای صخره‌ای و شهرک‌های اطراف آن در این منطقه که صخره‌هایی نرم دارد، ساخته شدند.
هند: غارهای آژانتا
غارهای آژانتا در منطقه اورنگ آباد ماهاراشترای هند، از قرن 2پیش از میلاد تا حدود سال‌های 480 یا 650 میلادی، مسکونی بوده‌اند.
30غار بودایی صخره‌ای شامل نقاشی‌ها و مجسمه‌هایی است که پیمایش‌های دولتی باستان‌شناسی، آنها را اینگونه توصیف می‌کند: «بهترین نمونه‌های به‌جای مانده از هنر هند، به‌ویژه نقاشی‌های هندی» که چهره‌های بودا و تصاویر داستان‌های جاتاکا را به‌خوبی به نمایش می‌کشد.
بریتانیا: غارهای چیزلهورست
غارهای چیزلهورست، مجموعه تونلی در لندن انگلیس است که به طول 35کیلومتر و حدود 30متر زیر سطح زمین حفر شده‌اند. اگرچه این مجموعه را غار می‌نامند اما کاملاً ساخته دست بشر هستند که در ابتدا به عنوان معادن گچ و سنگ چخماق حفر شده بودند. اولین حفاری در این معادن، حدود سال 1250 بوده و تخمین زده میشود که آخرین حفاری آنها هم در دهه 1830 انجام شده باشد.
در طول جنگ جهانی دوم، زمانی که بمباران هوایی لندن در سپتامبر 1940 آغاز شد، از این غارها به عنوان پناهگاه حمله هوایی استفاده می‌شده است. زمان زیادی نگذشت که برق، سیستم آب‌رسانی، کلیسا، بیمارستان و سیستم تهویه هوا به این شهر زیرزمینی راه پیدا کرد و جمعیتی نزدیک به 15000 نفر را در خود جای داد.
پرو: غارهای اوتوزکو
«پنجره‌های اوتوزکو» مکانی باستانی در کشور پرو است که در منطقه «بانوس دل اینکا» و 8کیلومتری شمال غربی شهر «کاجامارکا» قرار گرفته و یک شهر زیرزمینی با اتاق‌های بسیار پرتعداد است.
این مکان از سنگ‌های آتشفشانی با 337 اتاق‌های تراشیده شده به شکل مستطیل یا چهارضلعی، به‌عمق 8 تا 10متر و ارتفاع 50 تا 60 سانتیمتر ساخته شده است. تاریخ ساخت این غار نامشخص است اما تعدادی ظروف سرامیکی که در آن یافت شده، قدمتشان حدود 1400سال پیش از میلاد تخمین زده میشود.
منبع: heritagedaily
