چیز عجیبی نیست! کشورها و فرهنگهای مختلف در دنیا، سنتها و جشنهای خاص خودشان را دارند. سنتهایی که نشانی از فرهنگ و تاریخی است که از آن برخاستهاند. بعضی از سنتها مذهبی، بعضی ملی و بعضی ترکیبی از هردوی اینها هستند. اما از میان سنتهایی که ریشه در مذهب دارند، کریسمس بدون شک یکی از جذابترینها است. و البته از نظر تعداد افرادی که آن را جشن میگیرند نیز، کریسمس یک جشن جهانی بهحساب میآید. بیش از دو هزار سال است که مردم در گوشه و کنار دنیا و به روشهای مختلف تولد عیسی مسیح را جشن میگیرند. در قلب مراسم کریسمس سنتهایی مانند هدیه دادن، تزئین کردن درخت، کلیسا رفتن و دیدار با خانواده و اقوام را میبینیم که هرکدام به نوعی جالب هستند. از پیرمرد مهربانی که هدیه میآورد تا درختی که پر از تزئینات رنگی است و نماد کریسمس شده است.
از میان تمام سنتهای کریسمس، ما تزئین درخت را انتخاب کردیم تا با هم بیشتر دربارهی آن بدانیم. اینکه این سنت از کجا آمده و از کی بخشی از کریسمس شده. و البته تغییراتی که طی سالها داشته است. در آخر هم تعدادی از خاصترین درختان کریسمس را به شما نشان میدهیم.
چرا درخت؟
حتی قبل از اینکه تزئین درخت بخشی از سنت کریسمس شود، مردم علاقهی زیادی به درختان همیشه بهار داشتند. البته که برای این علاقه، داستانی در افسانهها وجود دارد. مردم به طور کلی معتقد بودند که گیاهانِ همیشه بهار ارواح پلید را دور میکنند. از طرفی دیگر، آنها را نشانهای از خدای خورشید میدانستند. انقلاب زمستانی که در 21 یا 22 دسامبر رخ میدهد، نشان دهندهی شروع زمستان است. در این تاریخ، کوتاهترین روز و بلندترین شب سال را داریم. مردم باور داشتند که در این روزها خدای خورشید بیمار شده اما بعد از آن کم کم بهبود پیدا میکند. آنها سلامت مجدد خدای خورشید را جشن میگرفتند. درختان همیشه بهار هم که مانند خدای خورشید مقابل زمستان میایستادند، مهم بودند.
ورود درخت به سنت کریسمس
افتخار شروع این سنت را باید به آلمانیها داد. اولین بار این آلمانیها بودند که در قرن 16، درختان همیشه بهار را از باغ و محوطهی بیرونی، به داخل خانهها بردند. افسانهها البته، این افتخار را مشخصا به مارتین لوتر (کشیش آلمانی و از پیشگامان نهضت پروتستان) میدهند. میگویند شبی مارتین لوتر در حال برگشت به منزل خود بود. انعکاس نور ماه بر درختانِ همیشه بهار او را مبهوت کرد و تصمیم گرفت درختی به داخل منزل برده و با شمع تزئین کند. این شروع سنت تزئین درخت در زمان کریسمس بود. مسلم است که هیچ مدرک تاریخی برای اثبات این افسانه وجود ندارد.
جهانی شدن سنت تزئین درخت
در قرن هجدهم، آلمانیهایی که به آمریکا مهاجرت کرده بودند، درختان را تزئین و به داخل منازل بردند. اما این سنت، با واکنش شدیدی از سوی مذهبیون آمریکایی مواجه شد که آن را نشانهی بتپرستی میدانستند. مخالفتها به قدری زیاد شد که در برخی از ایالتهای آمریکا برافراشتن و تزئین درخت، جرم اعلام شد. با مهاجرت افراد بیشتری به آمریکا، تمایل به پیروی از این سنت نیز بیشتر شد. و اندک اندک تزئین درخت جای خود را میان مردم باز کرد. به خصوص که در قرن 19 تصویری نقاشی شده از ملکه ویکتوریا در روزنامههای لندن چاپ شد که او را ایستاده جلوی یک درخت کریسمس بزرگ نشان میداد.
تا قرن بیستم، این سنت دیگر در میان مردم جا افتاده بود و وسایل تزئینی، تولید و تجارت میشد. البته آلمانیها به شکل سنتی به درخت، میوه و آجیل آویزان میکردند، اما بعدها لوازم تزئینی جای خوراکیها را گرفتند. با اختراع برق و الکتریسیته، لامپها هم بخشی از تزئینات کریسمس شدند.
درخت کریسمس به شکل سنتی، درخت کاج و صنوبر است. هنوز هم بسیاری از خانوادهها تمایل دارند که درختی سنتی داشته باشند. اما در سالهای اخیر، درختانی دیدیم که خلاقیت طراحان آنها ما را شگفتزده کرده. بارها شده درختان کریسمس با مواد غیرمتعارف ساخته شده و پیامی بشردوستانه یا محیط زیستیدر بر داشته . همه اینها به ما ثابت میکند که در عین پایبندی به سنتی که دوست داریم، میتوانیم خلاق و مبتکر هم باشیم.
سنکلمنت، کالیفرنیا
جشنها در کالیفرنیا همیشه باشکوه برگزار میشوند. درخت کریسمس شهر سنکلمنت با 40 متر ارتفاع، بزرگترین درخت کریسمس طبیعی دنیا است. هر سال این درختِ صنوبر سفید، با بیشتر از 18 هزار لامپ رنگی و 10 هزار پاپیون و حباب تزئین میشود.
چندلر، آریزونا
از سال 1957، ساکنین چندلرِ آریزونا به جای کاج و صنوبر از تاجخروس استفاده میکنند. شهروندان از سرتاسر شهر تاجخروس جمع و یک درخت کریسمس حدودا 15 متری درست میکنند. تاجخروسها با باد حرکت و در حصار زمینها گیر میکنند. شهروندان هم آنها را جمع میکنند و برای درست کردن درخت کریسمس به شهر میآورند. جمع کردن تاجخروس به اندازه کافی، تقریبا یک هفته زمان میبرد. بعد باید درخت درست شده را رنگ کنند. تقریبا 25 گالن رنگ سفید و 30 کیلوگرم اکلیل لازم است تا درخت حال و هوای کریسمسی به خود بگیرند.
پیِر، داکوتای جنوبی
مردم در شهر پیر در داکوتای جنوبی بیشتر از ابعاد، به تعداد اهمیت میدهند. هر سال کریسمس، بیش از 100 درخت کریسمس در ساختمان شهرداری و مدیریت ایالتی شهر قرار داده میشود. هر سال هم برای تزئین درختان از یک شعار استفاده میکنند. مثلا شعار امسال سرزمین عجایب ستارهباران بود. بزرگترین و مهمترین درخت هم یک صنوبر 12 متری است.
سان فرانسیسکو، کالیفرنیا
درخت کریسمس مرکز وستفیلد سانفرانسیسکو حدود 15 متر و پوشیده از کریستال است. تزئینات درخت زیبا و چشمگیر است، اما آنچه این درخت را متفاوت میکند، چیز دیگری است. درخت کریسمسِ این مرکز، وارونه از طبقه ی چهارم مرکز خرید آن آویزان است. سنت درختانِ کریسمسِ وارونه به قرون وسطی باز میگردد. آنها را نمادی از مسیحیت میدانستند و با میوه و آجیل تزئین میکردند. این سنت به خصوص در لهستان پرطرفدار بوده است.
لاهاینا، هاوایی
درخت انجیرمعابدِ لاهاینا در سال 1873 کاشته شده و نمادی از شهر است. هرسال کریسمس، این درخت قدیمی با بیش از 6500 چراغ پوشانده میشوند. یکی از زیباترین درختان جهان بیشک همین درخت لاهاینا است.
گلوستر، – ماساچوست
درخت 12متری گلوستر پر از شناورهای کوچکی است که مردم شهر آنها را رنگ کردهاند. خود درخت از تور شکار میگو درست میشود و بعد شناورها را به آن آویزان میکنند. این سنت از سال 2001 میان مردم این شهر باب شده است.
لینچبرگ، تنسی
این شهر درخت کریسمسی 8 متری دارد که از بشکههای چوبی ساخته شده است. برای ساختن این درخت، 140 بشکه استفاده و با شاخه، برگ و چراغ تزئین میشود. این سنت از سال 2011 مرسوم شد. از سال بعد، شهرهای دیگری نیز این درخت بشکهای را ساختند. در آخر مراسم کریسمس و روزی که درختان جمع میشوند، بالاترین بشکه به حراج گذاشته و درآمد آن صرف کارهای خیریه میشود.
کریسمس یکی از شادترین زمانهای سال است، هم برای کسانی که آن را جشن میگیرند و هم برای کسانی که از دیدن زیباییهای آن غرق لذت میشوند. درخت کریسمس به عنوان نمادی از این جشن جهانی، شادی را به خیلی از کشورها برده است. از دوهزار سالی که از عمر جشن گرفتن کریسمس میگذرد، تزئین کردن درخت فقط در 500 سال آخر مرسوم بوده اما سنتی است که زیبایی این جشن را چند برابر کرده. خلاقیت در طراحی و تزئین درخت کریسمس روزبهروز بیشتر میشود و امیدواریم در سالیان بعد هم مانند امسال شگفتزده شویم.
منبع: History.com – Lonely Planet