صندلی پارچه‌ای بلوچی (کمرزانی)

قوم بلوچ در میان اقوام ایرانی رسوم و ویژگی‌های فرهنگی منحصر به فردی دارد که یکی از آنها نحوه پوشش لباس مردان است. لباسی سفیدرنگ برای جلوگیری از گرمازدگی در هوای گرم استان سیستان و بلوچستان.

مردان استان سیستان و بلوچستان به خصوص در ناحیه بلوچستان، همیشه لنگی پارچه‌ای و بزرگ که جزئی از لباسشان شده است، به همراه دارند. آن را به دور گردن می‌اندازند و استفاده‌های مختلفی می‌کنند. این لنگ برای آنها حدود ۱۵ کاربرد دارد. یکی از این کارکردها، تبدیل آن به سجاده است. لنگ را روی زمین انداخته و نماز می‌خوانند. پوشاندن سر و صورت هنگام گرد و غبار و سرما یکی از پرکاربردترین کارکردهای این پارچه بلند است. چون در این استان گردوغبار کم نیست. بادهای موسمی این استان هم مشهور هستند که چشم را کور می‌کند. خیساندن لنگ و انداختن روی سر برای تحمل گرمای جنوب، خشک کردن عرق و و حوله کارکردهای دیگر آن است. اما یکی از جالب‌ترین کارکردهای این لنگ پارچه‌ای، تبدیل آن به صندلی است. چطور می‌شود با یک پارچه چند متری صندلی ساخت؟ این دیگر هنر مردان بلوچ است.

آنها روی زمین نشسته، زانوها را به سمت شکم جمع کرده، لنگ را دور تا دور کمر و زانوان خود می‌پیچند و محکم گره می‌زنند. آن موقع پاهای خود را به پارچه تکیه می‌دهند. به این ترتیب حتی زمانی که می‌خواهند به مدت طولانی در جایی بنشینند که تکیه‌گاه ندارد، خسته نمی‌شوند. معمولاً این اقدام در دورهمی‌های دوستانه کاربرد زیادی دارد به خصوص زمانی که گپ‌های دوستانه طولانی‌تر می‌شود. افراد میﺗﻮﺍنند ﺳﺎﻋﺖها یک جا بنشینند ﺑﺪﻭﻥ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺯﺍﻧﻮ ﺑﯿﺎید. در ﺍﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ، ﻓﺮﺩ ﺳﺎﻋﺖ‌ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﯾﮏ ﺟﺎ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﻮﺩ. حتی روی قایق و هنگام تکان خوردن‌های متعدد، تعادل افراد را حفظ می کند. 

این سبک از نشستن مردم با گره زدن دوسر لُنگ (شال) به هم را صندلی بلوچی و در زبان اهالی این استان کمردانی یا کمرزانی می‌گویند. کلمه کمرزانی از ترکیب کمر به علاوه زانو به وجود آمده است. اهالی بلوچستان لنگ را هم لانکی می‌گویند.

در استان سیستان و بلوچستان رسم بر آن است که در عروسی‌های مردان جوان، سالونک یا همان داماد، لانکی به دوش به خانه بخت می‌رود و گاهی هم در مراسم عزا به نشانه سوگواری، آن را برسر می‌گذارند. لانگی که مردم بلوچ استفاده می‌کنند طرح‌ها و نقوش مختلفی دارد اما معمولاً جنس آن نخی است.

این نوع نشستن با لنگی که دور پاها گره خورده نوعی سبک نشستن در وسط اتاق برای خیلی از گردشگران جذاب است؛ جذابیتی که حتّی نماینده مجلس این استان نیز در صفحات مجازی خود آن را معرفی کرده است. ورزشکاران و هنرمندانی هم که به این استان سفر می‌کنند معمولاً یک بار این نوع نشستن را تجربه کرده و آن را به دیگران به عنوان فرهنگ بلوچی معرفی می‌کنند. سبک نشستن کمردانی در میان بلوچ‌های کشور پاکستان نیز رواج دارد.

تألیف: لست‌سکند