بر اساس تقویم قمری هندو علاوه بر چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان، در یک سال دو فصل دیگر به نامهای فصل موسم بارندگی و فصل پیش زمستان نیز وجود دارد و حتی بنگلادش به عنوان یک کشور 6 فصل شناخته میشود. اما اگر کمی سختگیرانه به موضوع نگاه کنیم، تفاوت روزهای سال در این تقویم انقدر زیاد نیست که بخواهیم نام فصل را برای آنها برگزینیم. امّا به هر حال تفاوتش با تقویم ایران باعث میشود برایمان جذابیت داشته باشد.
اینجاست که باید با پارک ملی سوما در کشور استونی آشنا شوید. جایی که در بهار درختان شکوفه میدهند، در تابستان آفتاب قد علم میکند، پاییز فصل باد و باران است و زمستان هم فصل برف و سرما. اما فصول در پارک ملی سوما به همین جا ختم نمیشود و نیمی از یک پارک جنگلی با تمام وسعتش پس از اتمام زمستان و پیش از فرا رسیدن بهار در زیر آب فرو میرود.
سوما جایی است که 70 سکنه بومی که عمدتا متشکل از کشاورزان و جنگلداران میشود در آن زندگی میکنند. ساکنانی که هر سال باید با این پدیده غیرعادی کنار بیایند و در انتظار فرورفتگی جنگلهایشان به زیر آب را داشته باشند. نه تنها جنگل، بلکه بسیاری از مسیرهای اصلی رفت و آمدشان نیز مسدود میشود و نیمی از اهالی روستا تا 4 هفته در حصار آبها قرار میگیرند.
بنابراین با توجه به زمانی که در پارک ملی سوما حضور دارید، ممکن است جهت طی کردن یک مسافت به کفشهای مناسب پیادهروی، چوکده یا حتی قایق احتیاج پیدا کنید. سوما به معنای «سرزمین باتلاقی» پارک جنگلی بزرگی است که در دامنههای غربی کوههای ساکالا واقع شده است.
سیل یا فصل پنجم؟ تعبیری زیبا و متفاوت
علت بوجود آمدن فصل پنجم در این پارک ملی، موضوع پیچیدهای نیست. در اواخر زمستان جریان رودخانههای متعددی که در این منطقه وجود دارد بر اثر عوامل مختلفی مانند افزایش بارش باران و ذوب شدن یخهای کوهستان افزایش پبدا میکند. آب رودخانههای Navesti، Halliste، Raudna، Kopu، Toramaa و Lemmjogi در پارک ملی سوما جمع میشوند و تنها رودخانه Nevasti به سمت دریای بالتیک جریان پیدا میکند. اینکه چرا ذوب شدن برفها و بارش باران تا این حد میتواند روی این منطقه اثر بگذارد به ظرفیت کم رودخانههای پارک بازمیگردد.
این عوامل همگی همانند دومینو پشت یکدیگر رقم میخورند تا در نهایت شاهد یک حوضچه طبیعی با مساحت 175 کیلومتر مربع باشیم. حوضچهای که بزرگترین دشت سیلی در اروپای شمالی محسوب میشود. البته پارک ملی سوما علاوه بر بازدید کنندگان و حیوانات، زیستگاه 80 روستایی نیز میشود. اهالی روستای ریسا (riisa) که در این پارک ملی زندگی میکنند، این سیل بزرگ را با نام Riisaküla میشناسند و با وجود اینکه این سیل مهیب هر سال زندگیشان را درگیر خود میکند از آن به نیکی یاد میکنند و آن را پنجمین فصل در کشورشان مینامند.
هنگام سیل بزرگ و فرا رسیدن فصل پنجم، طبیعی است که بخشی از پارک چندین متر زیر آب فرو برود. بیشترین آمار ثبت شده از دامنه نوسانات سطح آب تا کنون 5.5 متر بوده است. همینطور گفته شده فصل پنجم پیش از آغاز بهار و پس از اتمام زمستان رخ میدهد، اما این یک موضوع همیشگی نیست و هر فصلی که با بارش شدید باران و ذوب شدن برفها همراه شود، ممکن است در آن فصل پنجم پدید آید. پدیدهای که در سالهای 2004 و 2008 موجب شد در تابستان جنگلهای پارک سوما زیر آب مدفون شوند.
یک ضرب المثل غربی هست که میگوید: «زمانی که زندگی به شما یک لیمو داد، از آن یک لیموناد درست کنید»، کاری که کشور استونی به بهترین شکل ممکن انجام داد و علاوه بر انتخاب کلمات مناسب برای توصیف یک سیل مهیب، پارک ملی سوما را به منطقهای توریستی تبدیل کرد. در حال حاضر وب سایت رسمی این پارک در فصل پنجم با دریافت 20 یورو قایقهایی به گردشگران کرایه میدهد تا آنها به بهترین شکل از این پدیده نادر بهرهبرداری کنند.
علاوه بر آن، در پارک ملی سوما افراد میتوانند با حیات وحش متنوعی مواجه شوند. جایی که حیوانات اهلی و وحشی متنوعی زندگی خود را با شرایط حاضر وفق دادهاند. پستانداران و پرندگانی چون گرگ خاکستری، سیاه گوش اورآسیایی، سگ آبی اورآسیایی، گوزن شمالی، گراز وحشی، خرس قهوهای، عقاب طلائی، باقرقره بید، قو و درنا از جمله جانورانی هستند که در سوما زندگی میکنند.