چشمه قیر دهلران یکی از پدیده‌های نادر طبیعی استان ایلام است . این چشمه قیر شامل یک چشمه اصلی و سه چشمه فرعی است که در حدود 85 هکتار مساحت دارد و برای رسیدن به این چشمه سیاه‌رنگ که دهانه آن 9 متر است باید از شهر دهلران به سمت بوستان جنگلی آبگرم رفت.
این اثر طبیعی به عنوان یکی از آثار تفریحی، توریستی استان ایلام و با ظرفیت اقتصادی ویژه در 7 کیلومتری شهر دهلران قرار دارد و سالیانه به ویژه در ایام نوروز افراد و گردشگران زیادی از این اثر طبیعی بازدید می‌کنند.
چشمه قیر دهلران به عنوان اثر طبیعی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
چشمه قیر روان که ریشه در تاریخ بلند سرزمین ایلام (آلامتو) دارد، از بی نظیرترین عجایب طبیعی این استان به شمار می رود برای رسیدن به این چشمه سیاه‌رنگ باید از شهر دهلران به سمت بوستان جنگلی آبگرم رفت در منطقه دشتی، پایین دامنه سیاه کوه.
پس از عبور از داخل بوستان در سمت راست جاده تابلویی وجود دارد که مسیر چشمه قیر را نشان می دهد و سپس از آن دیگر هیچ نشانی وجود ندارد و باید مسیر را با استفاده از حس جهت‌یابی یک گردشگر و یا شاید نادر مسافران احتمالی یافت.
بخش مشکل مسیر پایین رفتن از دیواره یک رودخانه فصلی و بالا آمدن از سوی دیگر آن است. در حدود 300 متری چشمه قیر، دیگر مسیری ماشین رو وجود ندارد و باید پیاده به سمت آن رفت و این فرصتی است برای دیدن درختچه‌های زیبایی که منطقه را پوشانیده‌اند.
با نزدیک شدن به چشمه بوی شدید قیر، به مشام می‌رسد، قطر دهانه چشمه نزدیک به 9 متر است و از زیر آن آب گرمی مملو از ذرات ریز و درشت قیر سیال جاری است.
از آنجا که در فصل تابستان جانورانی که به هوای خوردن آب به چشمه نزدیک می‌شدند درون قیر گیر کرده و از بین می‌رفتند، پیرامون چشمه را با فنسی سقف‌دار پوشانده‌اند، که این خود بهترین نشانی یافتن چشمه است.
اندیشمندان ایرانی به جهت نفوذناپذیری کف کشتی‌ها و سقف خانه‌ها در برابر آب آنها را قیراندود می‌کردند که به گفته تمامی نگارندگان تاریخ علم، دانشوران ایرانیان نخستین مردمانی بودند که از قیر استفاده کردند.
همچنین ایرانیان از چشمه‌های نفت روان در پیرامون آتشکده پارسوماش (مسجد سلیمان) و نیز در صنایع نظامی استفاده می‌کردند. "پروکوپیوس" تاریخ نگار رومی در سده ششم میلادی، از روغن "مادها" نام می‌برد و می‌گوید که ایرانیان، ظرف‌هایی از روغن مادها و گوگرد را پر کرده و آنها را آتش زده و به سوی دشمن پرتاب می‌کردند. پروکوپیوس می‌گوید که این ماده در روی آب شناور مانده و به محض تماس، کشتی‌های دشمن را به آتش می‌کشیده است.
جانی افزود: اثرطبیعی چشمه های قیر در منطقه حفاظت شده بوستان جنگلی آبگرم شهرستان دهلران قرار گرفته بوستان جنگلی با ویژگی‌هایی بی‌همتا ( چشمه‌های آب گرم، غار خفاش، ...) و همچنین زیست‌گاه منحصر بفرد گونه حمایت شده خفاش که در جهان بی‌مانند است.
در طول نخستین جنگ جهانی، اشغالگران متجاوز انگلیسی برای استفاده از این چشمه تا نزدیکی آن خط آهن کشیده بودند که آثار آن هنوز پابرجاست.
منبع: خبرگزاری مهر
