شاید وقتی "سایPSY " هنرمند کره‌ای با موزیک ویدئوی خود رکورد پربیننده‌ترین را در تمام تاریخ پیدایش شبکه‌ای به نام یوتیوب به نام خود ثبت کرد، کمتر کسی فکرش را می‌کرد که چنین محصولاتی بتواند آمار گردشگری کشور کره را به رشد 190 درصدی برساند. در سال 2012 یازده میلیون گردشگر به کره جنوبی سفر کرده‌اند و با نگاهی به آمارها از سال 2000 تا کنون می‌توان رشد 190 درصدی را مشاهده کرد.
چنانچه رئیس سازمان گردشگری کره می‌گوید: "ارزش کار او در ارتقاء بخشیدن به وضعیت ذائقه کره‌ای در جهان بود. حالا شنوندگان آثار او می‌گویند این همان چیزی است که "سبک کره‌ای" (Korean style) نامیده میشود."
آقای "چارم لی" معتقد است سای به یک موفقیت جهانی رسید برای این که مخاطبان دریافتند که هنر او اصالت دارد و یک محصول ساختگی نیست.
او خوش بینانه تاکید می‌کند که "موفقیت سای تاریخ مصرف دارد اما شرکت تولیدکننده این آثار مجبور خواهند بود که به روز باشند و هم چنان محصولات منحصر به فردی را تولید کنند."
این همان چیزی است که مسوولان ایجاد برند در این کشور در نظر دارند؛ تمرکز بر تولید ایده‌های خلاقانه. تنها در این زمان است که افرادی هم چون "سای" کشف می‌شوند.
آقای "لی" می‌گوید برند یک ارزش عاطفی هست و زمانی که با موارد عملی و تکنیکی همراه شود ارزش بیشتری پیدا می‌کند. بنابراین ما در حوزه فرهنگ به برندهای بیشتری نیاز داریم."
"چارم لی" را در سومین کنفرانس جهانی گردشگری 2013WTC ملاقات کردم. لحظاتی پس از سخنرانی جالب توجهش در زمینه نقش فرهنگ کره‌ای در رونق گردشگری این کشور. او که یک مهاجر آلمانی الاصل است، 30 سالی است که در کشور کره زندگی می‌کند و از سال 1986 موفق شده تا شهروند این کشور شود و نام خود را به Charm Lee تغییر دهد. آقای لی که در طی این سال‌ها به مطالعه فرهنگ کره اشتغال داشته در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های کره‌ای نیز نقش ایفا کرده و به عنوان یک هنرمند شناخته شده تنها خارجی است که حالا عهده دار یک سمت دولتی با عنوان ریاست سازمان گردشگری کره KTO شده است.
از او می‌پرسم آیا شما "سای" را خلق کردید یا او با موفقیت خود به شما کمک می‌کند؟
رئیس سازمان گردشگری کره می‌گوید: "سای خودش خودش را اختراع کرد هیچ کس به او کمکی نکرد و همه چیز حاصل خلاقیت خودش بود. دولت هیچ کمکی به او نکرد. او تولید کننده خود را دارد، همکاران، آهنگساز، طراح رقص و ... و او در وافع این‌ها را خودش در کنار هم جمع کرده است. اما کاری که ما انجام دادیم این است که فضایی فراهم آوردیم و از افرادی امثال او دعوت کردیم تا از این فضا استفاده کنند.
بنابراین برای سازمان گردشگری ماجرا این گونه است که اگر کسی خلاقیت داشت و به ستاره تبدیل شد ما از آن‌ها درخواست می‌کنیم که از این شهرت خود برای تبلیغ فرهنگ کشور استفاده کنند. این یک معامله دو طرف برنده است. "
"در واقع ما با سای همان ابتدا که زمان زیادی از انتشار ویدئوی گنگنم استایل نگذشته بود قرارداد بستیم و خوش شانس بودیم که ان کار را همان موقع انجام دادیم چون حالا دیگر هرکسی دنبال اوست و دست یابی به او چندان آسان نیست."
اما چند سال پیش که هنوز کره آوازه این چنینی به هم نزده بود به خاطر دارم یک فروشنده کره‌ای به خاطر "علی دایی" و تیم فوتبال ایران به من تخفیف خوبی داد. علی دایی و فوتبال تنها چیزی بود که او از ایران می‌دانست. حالا پس از سال‌ها ما اطلاعات زیادی از کره داریم اما رئیس سازمان گردشگری کره از ایران چه می‌داند؟
آقای لی می‌گوید که هر گز به ایران سفر نکرده است. خیلی نزدیک به آن بوده اما هنوز شانس سفر به ایران را نداشته است. او می‌افزاید: "مطالعات زیادی در باره تاریخ و فرهنگ غنی ایران داشتم. خیلی علاقه‌مندم روزی به ایران سفر کنم به خصوص این که نقاط مشترک زیادی بین فرهنگ دو کشور کره و ایران وجود دارد. هر دو تاریخ کهنی دارند و در عین حال کشور مدرنی هستند."
گردشگری تنها یکی از جلوه‌های Hallyu است
اما این که چگونه گردشگری کره توانست با بهره بردن از عناصر فرهنگی این کشور که به آن موج کره‌ای یا Hallyu گفته میشود به رونق برسد، حکایتی است که آقای چارم لی در سخنرانی خویش در سومین کنفرانس جهانی گردشگری WTC2013 درملاکا به آن اشاره داشت.
کارشناسان ارزش اقتصادی Hallyu را در سال 2010 معادل 5 بیلیون دلار اعلام کرده‌اند که شامل قراردادهای صادرات فرهنگی و درامد گردشگری است و تخمین زده شده که این ارزش تا ده سال آینده به 83 بیلیون دلار برسد.
گردشگری تنها یکی از جلوه‌های Hallyu است. آقای "چارم لی" (Charm LEE) ، رئیس سازمان گردشگری کره معتقد است که ماجرا از سال 1993 با نمایش سریال "حسادت" (Jealousy) برای نسل اول مخاطبان خارجی فرهنگ کره در کشورهای چین و جنوب شرقی آسیا آغاز شده است. پس از آن گستره این مخاطبان با نمایش فیلم‌ها و سریال‌هایی هم چون H.O.T، Clon و What on the earth is Love به نسل دوم علاقه مندان در ژاپن، چین، کشورهای آسیایی و خاورمیانه رسید و در سال 2003 نسل سوم طرفداران فرهنگ عامه کره با نمایش سریال‌هایی همچون "جواهری در قصر" (Jewel in the palace) یا "زمستان سوناتا" (Winter Sonata) گستره‌ای جهانی یافت. حالا دیگر مردمانی از سراسر دنیا مشتاق تماشای سریال‌های کره‌ای بودند.
بنا به گزارش سازمان گردشگری کره، در سال 2011 ، نود (90) درصد از این مخاطبان را زنان تشکیل می‌دادند و بزرگترین گروه مخاطبان با 47 درصد، در سنین 20 تا سی سالگی بوده‌اند. پس از این گروه، 19 درصد بین سی تا 40 سالگی و 18 درصد نیز کمتر از بیست سال بوده‌اند. مخاطبان 50 سال به بالا 6 درصد و 60 سال به بالا 2 درصد کل علاقمندان را تشکیل داده‌اند.
آمار دیگری از این سازمان به محبوب بودن 54 درصدی موسیقی پاپ ، 33 درصدی سریال‌های تلویزیونی، 6 درصدی فیلم و 7 درصدی دیگر محصولات فرهنگی این کشور در سال 2011 اشاره دارد.
اما این "موج کره‌ای" چه تاثیری بر خود کشور داشته است؟
به گفته آقای لی، در سال 2012 این کشور درآمدی معادل 11 بیلیون دلار از تولید محصولات در این زمینه حاصل کرده است و 67 هزار شغل در این زمینه ایجاد شده است. در حالی که پیش بینی میشود میزان اشتغال زایی "موج کره‌ای" در سال 2015 به 120 هزار و در سال 2020 به 372 هزار شغل برسد.
اثر اقتصادی این موج بنابر آمارهای ارایه شده به میزان 6.4 بیلیون دلار در سال 2012 و تخمین 18.1 بیلیون دلار در سال 2015 همچنین 52.1 بیلیون دلار در سال 2020 بوده است.
از سوی دیگر جریان Hallyu توانسته تاثیر مهم دیگری بر مردم این کشور بگذارد. موج کره‌ای به ارتقاء اعتماد به نفس و غرور ملی مردم کره کمک شایان توجهی کرده و برای آنان نوعی افتخار فرهنگی به ارمغان آورده است.
رئیس سازمان گردشگری کره از گام برداشتن در مسیر صادرات ارزش‌ها و محصولات فرهنگی به جای واردات آن، به عنوان دیگر تاثیر این فرهنگ بر کشور کره یاد می‌کند و این سخن Guy Sorman ، فیلسوف و اقتصاددان فرانسوی را شاهد می‌گیرد که :"کشورهای زیادی در دنیا نیستند که صادرات فرهنگی دارند مگر آمریکا، فرانسه، آلمان، ژاپن و جمهوری کره."
موج کره‌ای همچنین به گسترش ارزش‌های فرهنگ آسیایی و حساسیت‌های آن در جهان کمک کرده است. از طرفی این موج در ارتقای تصویر ملی از کره و افزایش ارزش برند این کشور گام جدی برداشته است.
اما بر اساس تحقیقات انجام شده آنچه مردم را جذب این موج کره‌ای می‌کند، نخست جذابیت سوپر استارهای آن است و پس از آن محتوای نو، منحصر به فرد و خلاقانه که پیش از این هرگز مشاهده نکرده‌اند. در تحقیقات بنیاد تبادلات فرهنگی کره آمده است که پس از ظاهر جذاب (56.4%)، نو و منحصربفرد بودن محصول (56.4%)، به ترتیب کیفیت بالای محصولات (47%)، اجرای عالی (46.1%)، انحصاری بودن (42.9 %)، حرفه‌ای عمل کردن (39.6 %)و دوستانه بودن (34.4 %) ازویژگی های مورد توجه مخاطبان در محصولات این موج بوده است.
موج کره‌ای (Hallyu) سبب افزایش دیدار از کره شده است. همچنین تجربه غذاهای کره‌ای در رتبه نخست تا سوم علایق گردشگران قرارگرفته و محصولات کره ای در غرب مورد استقبال بیشتری قرار گرفت همچنین تجربه فرهنگ سنتی کره یکی از مهمترین دلایل سفر به کره برشمرده شده است. این موج تاثیر شگرفی نیز در آشکار کردن تصویر نهانی این فرهنگ نیز داشته است.
در واقع در گردشگری ناشی از گسترش موج فرهنگ کره‌ای، مردم علاقه مندند به این کشور سفر کنند تا از نزدیک فرهنگ کره را تجربه کنند و در فعالیت های مرتبط به آن شرکت کنند. از طرفی تعداد علاقمندان به یادگیری زبان کره‌ای افزایش چشمگیری یافته و خوراکی ها و محصولات کره‌ای در میان مردم طرفدار بیشتری پیدا کرده است.
آقای لی گردشگری Hallyu را این گونه تعریف می‌کند: "سفر به کره به منظور شرکت در تورهایی که به Hallyu مربوط میشود." او تاکید می‌کند که می‌توان گفت گردشگری مرتبط با موج کره‌ای از سال 1990 به بعد با سریال‌های تلویزیونی کره‌ای عمومیت یافت؛ زمانی که گردشگران ژاپنی برای دیدار از مکان فیلمبرداری این سریال‌ها آغاز به سفر به این کشور کردند.
او می‌افزاید دلایلی که گردشگران را به این کشور می‌کشاند، کنسرت‌های موسیقی پاپ، گشت‌های مربوط به خوراکی‌ها، گشت‌های خرید، دوره‌های آموزشی زبان و دیدار جاذبه‌های فرهنگی است.
آمارها نشان می‌دهند که در سال 2012 ، تعداد 503000 گردشگر از 113 کشور از محل فیلمبرداری سریال‌های کره‌ای دیدن کرده‌اند که بیشترین این تعداد از تایلند (164000)، تایوان (104000) و چین (82000) بوده است.
از سوی دیگر در طول هفت سال گذشته تعداد دانش جویان خارجی از 164 کشور دنیا که به یادگیری زبان کره‌ای روی آورده‌اند 4 برابر شده است. یعنی در فاصله بین سال‌های 2005 از 23000 نفر به 93000 هزار نفر در سال 2012 رسیده است.
آمارها نشان می دهد که تعداد افرادی که در آزمون تخصصی زبان کره‌ای شرکت کرده‌اند از 116000 در سال 2006 به 745 هزارر نفر در سال 2011 رسیده است.
در یک کلام می‌توان گفت مردم به کره برای شرکت در کنسرت‌های موسیقی، کلاس‌های رقص یا استفاده از محصولات و جراحی‌های زیبایی سفر می کنند. از طرفی بسیاری آئین ازدواج خود را در این کشور برای برگزار می‌کنند تا از مناظر زیبای آن برای عکس و فیلمبرداری بهره ببرند و بسیاری دیگر به قصد خرید کردن به این کشور سفر می‌کنند. محصولاتی هم چون کتاب‌هایی که توسط سوپر استارهای کره‌ای نوشته شده در این میان جذابیت خاص خود را دارد.
گردشگران به کره سفر می‌کنند تا آنچه کره‌ای‌ها می‌خورند را امتحان کنند و همانند آنان بازی کنند یا لباس بپوشند و از مکان‌هایی دیدن کنند که مردم کره به دیدار آن می‌روند.
در سال 2013 سازمان گردشگری این کشور رسانه‌ها را با شعار Be Inspired با خود همراه کرد. از یک طرف رسانه‌های آنلاین و تلویزیون و از طرفی دیگر سایت‌هایی مزتبط با نمادهای محبوب کره‌ای را.... . موج کره‌ای با ایجاد ویکی پدیای کره‌ای و وب سایت‌های دیدار از کره و گروه فیلم های کره‌ای بر روی یوتیوب قوت بیشتری یافت. کمپین ویکی پدیای کره‌ای به خصوص در میان گردشگران ژاپنی به شهرت زیادی رسید و راهی بود برای تشویق آنان برای دیدار از این کشور. حالا دیگر سای، خالق موزیک ویدئوی گنگنم استایل به یک نماد برای کره تبدیل شده بود و سازمان گردشگری این کشور هوشمندانه از محبوبیت او در این زمینه بهره برد.
آقای لی معتقد است که دستورالعمل استفاده از موج کره‌ای (Hallyu)هم چنان تا مدت زمانی توانمند و موفقیت‌آمیز خواهد بود اما باید به آن عناصر نمایشی را هم افزود.
سیمین سقفی ـ شرق آسیا ـ کوالالامپور
منبع : خبرگزاری میراث فرهنگی
