غار قلایچی که از آن به عنوان یکی از زیباترین غارهای ایران نام برده میشود این روزها مورد حمله بولدوزرها قرار گرفته چراکه سرمایه‌گذار منطقه قصد دارد با حفر تونل دهانه جدیدی برای آن بگشاید.
غار قلایچی که درحدفاصله 9 کیلومتری شمال شرقی شهرستان بوکان و در مجاورت محوطه باستانی تپه قلایچی (قلعه و یک تپه مجاور) یکی از مراکز تمدن مانایی‌ها قرار گرفته از جمله غارهای طبیعی ایران به شمار می‌رود که با وجود داشتن دهانه بزرگی به قطر 8 متر تا سال 1381 ورود و کشف آن برای اهالی منطقه تبدیل به داستانی پر رمز و راز شده‌بود.
اما بالاخره پس از فرود کوهنوردان بوکان از چاه نخست این غار به طول 110 متر و پس از آن کشف سه تالار بزرگ دیگر در چاه‌های بعدی، نادیدنی‌های غار قلایچی در قالب عکس‌هایی زیبا در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. این عکسهای زیبا از جذابیت‌های دیدنی که در اثر نفوذ آب در طبقات آهکی شکل گرفته و ساختاری زیبا در غار بوجود آورده کافی بود تا گردشگران علاقه‌مند دیدن این غار زیبا شوند.
اما آنچه قابل تامل است دسترسی دشوار به تالارهای درونی غار قلایچی بوده، چراکه عمق غار تا رسیدن به کف تالار اول 110 متر است و نیاز به فرود روی تپه‌ای 20 متری انباشته شده از سنگ، فضولات و لاشهٔ کبوتران دارد، که تا عمق 40 متری غار لانه کرده‌اند. جالب است بدانید که تا شعاع 20 متری دهانهٔ غار هیچ سنگی یافت نمی‌شود و تمامی این سنگ‌ها را در کف تالار اول می‌توان یافت.
با وجود آنکه به گفته «جواد نظام دوست» رییس انجمن غارشناسان ایران شرایط این غار به‌گونه‌ای است که افراد عادی نمی‌توانند به‌راحتی به آن وارد شوند اما شنیده شده است سرمایه‌گذاری که قصد دارد غار قلایچی را تبدیل به جاذبه گردشگری کند پس از دو سال توقف طرحش دوباره وارد عمل شده و حفاری در منطقه را آغار کردهاست.
نظام دوست تاکید کرد: «با توجه به آنکه بررسی تغییر کاربری غارهای کشور در کارگروه غارشناسی کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد، طرح ارائه شده از سوی سرمایه گذار غار قلایچی که قصد دارد با حفر تونل به داخل غار، آن را از حالت چاه خارج کند تا دسترسی به آن برای عموم مردم آسان شود به دلیل تغییراتی که در اکوسیستم محیط زیستی منطقه بوجود می‌آورد تاکنون رد شده‌است.»
رییس انجمن غارشناسان ایران افزود: «طبق تحقیقاتی که انجمن انجام داده با حفر این تونل آسیب زیادی به این اثر طبیعی کشور که هزاران سال قدمت دارد وارد میشود. در صورت ایجاد یک مسیر و دهانه جدید برای این غار از نظر رطوبت و آب موجود خشک میشود و زنده بودن غار مورد تهدید قرار می‌گیرد؛ چراکه این غار دارای سفره آب زیرزمینی غنی است که حفر تونل در زیر این غار سبب تغییر اکوسیستم و به تبع آن خشک شدن این سفره آب زیرزمینی میشود.»
او معتقد است: «به جای آنکه غارهای اینچنینی را برای حضورعموم گردشگران آماده کنیم، بهتر است گردشگران علمی و تخصصی را نیز مد نظر داشته باشیم و به جای آنکه اکوسیسم محیط را تغییر دهیم گروه گردشگران مد نظر را تغییر دهیم.»
تلاش برای معرفی غار قلایچی به عنوان اثر طبیعی ملی بی نتیجه ماند
«ایمان هادی» دبیر کارگروه غارشناسی ایران نیزدرخصوص غار قلایچی گفت: «این غار یکی از قدیمی‌ترین غارهای کشور است و اگر بخواهیم مقایسه‌ای داشته باشیم یکی از زیباترین غارهای ایران به شمار می‌رود. در این میان تلاش داریم تا این غار را به عنوان اثر طبیعی ملی معرفی کنیم اما تاکنون موفق نشده‌ایم.»
او درخصوص از سر گرفتن حفر تونل در منطقه بوکان و ایجاد دهانه جدید برای غار قلایچی توسط سرمایه‌گذار آن گفت: «چندیست شرکتی متقاضی سرمایه گذاری و بهره برداری از غار قلایچی بوده، این درحالی‌است که تمام بهره برداری‌ها از غارهای کشور باید با تصویب کارگروه غارشناسی کشور انجام شود. این شرکت مرحله نخست درخواست خود را مدتی پیش ارائه دادند که جای دفاع نداشت از این رو از سوی ما رد شد. در نهایت خواستار گزارشی دیگر شدیم که در آن امور مشخص‌تر و کارشناسانه‌تر عنوان شده‌باشد اما باز شاهد ارائه طرحی کلی بودیم که هیچیک از بخشهای مد نظر کارگروه غارشناسی در آن مشخص نشده‌بود. از این رو مسئول کارگروه غارشناسی درخواست بازدید از منطقه را صادر کرد.»
به گفته دبیر کارگروه غارشناسی ایران، تمام این امور درحالی است که طبق گزارشات ارسال شده، یکی از افرادی که در این شرکت تعاونی سهامدار است، زمین‌هایی هم با کاربری دیم کاری و کشاورزی دارد و بدون هیچ مجوزی اقدام به حفاری غیرقانونی برای دستیابی به غار قلایچی کردهاست.
هادی افزود: «با شنیدن گزارش از طریق اداره محیط زیست منطقه بوکان وارد عمل شدیم و حفاری متوقف شد در این میان با مدیران سازمان میراث و گردشگری نیز رای زنی‌های لازم را انجام دادیم و آنها نیز آمادگی خودرا برای همکاری اعلام کرده‌اند.»
او افزود: «هفته آینده بازدید از منطقه انجام خواهد شد و پس از بازدیدهای لازم می‌توان گفت غار قلایچی می‌تواند کاربری گردشگری داشته باشد یا نه. اگر بتوان قابلیت گردشگری را در منطقه احیا کرد چگونگی این احیا از موارد مهمی است که نیازمند کار کارشناسی است.»
منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی
