قرارداد خرید 118 ایرباس یکی از مهمترین اقدامات اقتصادی دولت پس از امضا و آغاز اجرای برجام بود. با در نظر گرفتن پرایس لیست ایرباس ارزش این قرارداد حدود 27 میلیارد دلار محاسبه میشود اما ارزش این قرارداد از سوی مسئولان حدود 10.5 میلیارد دلار اعلام شده است.
ابهامات درباره ارزش واقعی خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس روز به روز بیشتر می شود. با محاسبه قیمت اعلام شده از سوی ایرباس در لیست رسمی قیمت‌ها و مقایسه آن با ارزش 10.5 میلیارد دلاری اعلام شده از سوی مقامات دولتی کشورمان، اختلاف حدود 17 میلیارد دلاری را شاهد هستیم. به عبارت دیگر وزارت راه مدعی است که توانسته است مبلغ قرارداد را به حدود 40 درصد ارزش واقعی آن با مبنای لیست قیمت‌های ایرباس کاهش دهد.
این گزارش سعی می‌کند بدون در نظر گرفتن دیگر ابعاد این قرارداد که می تواند برای ایران بسیار مهم باشد به ارزش واقعی خرید 118 هواپیما از ایرباس بپردازد.
بنا به پایگاه رسمی ایرباس هواپیماهای ایران شامل 21 فروند A320ceo، در کنار 24 فروند A320neo ، 27 فروند A330ceo، و 18 فروند A330-900neo است که ترتیب 97، 106.2، 229، و 284 میلیون دلار قیمت‌گذاری شده اند.
در این قرارداد 16 فروند A350-1000 غول پیکر و 12 فروند پهن پیکر A380 نیز تحویل خواهد شد که قیمت این مدل ها نیز 351.9 و 428 میلیون دلار اعلام شده اند.
ارزش 10.5 میلیارد دلاری قرار داد از سوی وزیر راه و شهرسازی مطرح شده است اما با محاسبه قیمت هواپیماهای فوق بر اساس پرایس لیست ارائه شده از سوی ایرباس برای سال 2015، ارزش واقعی این قرار داد 26.656 میلیارد دلار است.
از سوی دیگر می توان به ارزش قرارداد سفارشات بزرگ دیگر شرکت های هواپیمایی و یا کشورها به ایرباس مراجعه کرد تا بتوان به درک بهتری نسبت به عملکرد ایرباس و قیمت‌گذاری این شرکت در قراردادهای بزرگ رسید.
در اواخر سال 2013، شرکت هواپیمایی امارات به عنوان یکی از بزرگ ترین شرکت های هواپیمایی جهان، سفارش خرید 50 فروند ایرباس A380 را به ایرباس مطرح کرد که ارزش این قرار داد از سوی دست اندرکاران آن حدود 20 میلیارد دلار اعلام شد.
با یک محاسبه ساده هر ایرباس A380 برای اماراتی ها که پیشتر سابقه خرید 38 فروند از این هواپیما را داشتند 400 میلیون دلار آب می خورد و ایرباس برای هر هواپیما حدود 20 میلیون دلار به این شرکت تخفیف داده است.
پس می توان ارقامی نظیر همین قرارداد را نیز برای ایران متصور شد به گونه ای که خرید تنها 12 فروند از این غول پرنده برای ایران 5 میلیارد دلار آب خواهد خورد.
از سوی دیگر مقامات ایرانی اصرار دارند که قیمت‌های موجود در پرایس لیست ایرباس برای فروش با تسهیلات بوده و با در نظر گرفتن سود است و برای خرید نقدی این قیمت ها کاهش قابل توجهی می یابند.
باید گفت که برخلاف آنچه در ایران شاهد آن هستیم بانک مرکزی اتحادیه اروپا تمام تلاش خود را به کار بسته است تا نرخ تورم در سطح کشورهای عضو خود را به حدود 2 درصد افزایش دهد، این بدین معناست که نرخ تورم در سطح کشورهای اروپایی پایین است و در صورت خرید قسطی رقم های نجومی به قیمت ها افزوده نخواهد شد.
از سوی دیگر اعلام شده است که با خرید نقدی قیمت هواپیماهای خریداری شده بسیار کاهش می یابد.
سوال اینجاست که حتی با در نظر گرفتن این امتیاز برای خرید نقدی از سوی ایرباس به مشتریان، شرایط پرداخت ایران شباهتی به پرداخت نقدی ندارد.
تأمین مالی این هواپیماها به صورت فاینانس و سهم 85 درصدی کمپانی ایرباس در تأمین فاینانس و تأمین نقدینگی 15 درصدی ایران‌ایر است، مقرر شده است بخشی از سهم 15 درصدی هما از محل تسهیلات صندوق توسعه ملی تأمین شود، دولت جمهوری اسلامی ایران هم ضمانت فاینانس را بر عهده می‌گیرد؛ البته در این تفاهم قید شده است که اگر ایران‌ایر امکان تأمین سهم 15 درصدی خود را هم نداشت، کمپانی ایرباس این رقم را از محل فاینانس برای ایران‌ایر تأمین کند.
پس به نظر می رسد امتیاز خرید نقدی در این قرارداد و کاهش قیمت این هواپیماها با این بهانه یا امتیاز منتفی است.
از سوی دیگر پیشتر ارزش قرارداد در روزهای اولیه از سوی رسانه های خارجی حدود 25 میلیارد دلار اعلام شد که این مسئله با مطرح شدن رقم 10.5 میلیارد دلاری از سوی ایران حداقل در رسانه های داخلی کمرنگ شد.
در مصاحبه دیروز خبرنگار فارس با جک روکا، معاون ارتباط با رسانه های شرکت ایرباس، این شرکت نیز اعلام کرد جزئیات مالی قراردادهای خود را اعلام نخواهد کرد.
با در نظر گرفتن رقم واقعی 27 میلیارد دلاری بر مبنای پرایس لیست ایرباس و 10.5 میلیارد دلاری اعلام شده از سوی وزارت راه، شاهد اختلاف بیش از 60 درصدی بین پرایس لیست و اعلام مسئولان هستیم.
از یک سو ایرباس اصرار دارد تا ارزش واقعی قرارداد با ایران را محرمانه نگهدارد و از سوی دیگر ارزش قرارداد و قمیتی که از سوی شخص وزیر راه مطرح شده است با واقعیت های بازار همخوانی ندارد، پس باید منتظر بود و دید که آیا ایرباس موضع خود را تغییر داده و قیمت قرارداد را اعلام می کند یا مقامات ایرانی ادله قوی تری را برای شفاف سازی ارائه می کنند.
در کنار موارد فوق شاهد آن هستیم که ارزش قراردادهای قبلی ایرباس نظیر آنچه به آن اشاره شد نیز در رسانه ها وجود دارد و اینگونه محرمانه تلقی کردن قرارداد با ایران از سوی این شرکت ابهامات در این زمینه را تشدید می کند.
منبع:فارس
