مسجد جنه Djenne در سال 800 پس از میلاد و در شهری به همین نام در مالی مرکزی ساخته شده و یکی از قدیمی ترین شهرهای جنوب صحرای آفریقا به حساب می آید. این شهر که در دلتای رودخانه ی Niger قرار گرفته، به قطب معامله گران کالاهایی همچون نمک، طلا و برده (از و به تمباکتو) تبدیل شده بود. در گذر سالها، جنه به مرکز علوم اسلامی تبدیل شده و میدان بازار آن همچنان با مسجد بزرگ و زیبای آن آراسته شده بود.
مسجد بزرگ جنه در سال 1907 ساخته شده و بسیاری از معماران آن را بزرگترین دستاورد معماری سبک Sudano-Sahelian می دانند که به شکلی شفاف از معماری اسلامی تاثیر پذیرفته است. این مسجد همچنین بزرگترین ساختمان گلی/آجری در تمام دنیاست. در این محل مسجدی بسیار قدیمی تر نیز وجود داشته که حوالی قرن سیزدهم ساخته شده بوده، اما تا قرن نوزدهم مسجد دچار خرابی های متعدد شده و عدم رسیدگی به آن باعث شد که این مکان به خانه ی هزاران چلچله تبدیل شود. زمانی که Seku Amadu در طول جنگ Tukulor جنه را فتح کرد، از وضعیت نامناسبی که مسجد در آن بود ناراضی بوده و در آن را بست و در نزدیکی آن مسجدی دیگر بنا نمود. در آوریل سال 1893 زمانی که نیروهای فرانسوی به رهبری لوئیس آرچینارد، جنه را تحت سلطه ی خود در آوردند، این فرمانده مسجد Seku Amadu را تخریب کرده و به جای آن یک مدرسه ساخت، این در حالی بود که مسجد اصلی به شکل امروزی آن بازسازی گشت.
دیوارهای این مسجد بزرگ متشکل از آجرهای گلی هستند که در آفتاب آماده شده اند و با ملاتی گلی به هم چسبیده اند، در نهایت نیز روی آنها با یک لایه گل پوشیده شده که به ساختمان ظاهری نرم و مجسمه مانند داده است. ضخامت دیوارها بین 41-61 سانتی متر بوده و البته این موضوع به به ارتفاع دیوار نیز بستگی دارد. در فرایند ساخت، از شاخه های نخل نیز برای کاهش ترک های ساختمان استفاده شده تا در زمان تغییرهای شدید دما و رطوبت، کمترین آسیب را ببیند، ضمن اینکه این شاخه ها نقش داربست های دائمی را نیز بازی می کنند. دیوارهای ضخیم این ساختمان در طول روز عایق حرارتی بوده و شب ها نیز آن را از سرما محافظت می کردند. برای جلوگیری از نابود شدن این مسجد در اثر سیل رودخانه ی بانی، آن را روی یک سکو ساخته بودند که سه متر بلندا داشت.
تعمیر سالیانه ی این مسجد نیز در نوع خود یک رویداد همگانی به شمار می رود که در آن اهالی جنه هر کدام نقشی را عهده دار می شوند. عده ای گل نما را در طول چند روز آماده کرده و از روی داربست های موجود، آن را روی نمای مسجد قرار می دهند. عده ای نیز این گل را به افرادی که روی داربست هستند تحویل می دهند. جالب است بدانید که در ابتدای این جشنواره حتی مسابقه ای نیز برگزار می شود تا متوجه شوند که چه کسی زودتر این محتویات را به دست افراد روی داربست می رساند.
قبل از این افراد غیر مومن اجازه ی ورود به این مسجد را داشتند اما زمانی که در سال 1996 مجله ی وگ مدل های خود را برای عکاسی به این مکان آورد، مسئولان این مکان ناراحت شده و ورود غیرمسلمانان را به آن ممنوع کردند.
منطقه ی تاریخی جنه از جمله مسجد تاریخی آن در سال 1988 به عنوان میراث تاریخی جهانی یونسکو شناخته شد. درست است که مساجد بسیاری وجود دارند که نسبت به این ساختمان قدمت بیشتری دارند اما این مسجد بزرگ به عنوان مشهورترین نشانه ی شهری و کل ملت مالی شناخته می شود.
منبع: amusingplanet
