به عنوان گردشگر در ژاپن چگونه رفتار کنیم؟

قبل از سفر به ژاپن، بهتر است به منظور جلوگیری از توهین به احساسات محلی ها، از تفاوت های فرهنگی آگاه شویم. قوانین و رفتارهای اجتماعی مواردی جهانی نیستند و گردشگر در صورت عدم آگاهی از رسومات و قراردادهای کشور مقصد به راحتی می تواند مرتکب اشتباه شود. ژاپنی ها در کل انسان های مودب و کم حرفی هستند به همین دلیل هر گونه رفتار اشتباهی می تواند باعث ناراحتی آنها شود، گرچه آثار این ناراحتی در چهره و رفتار آنها مشخص نخواهد بود. بخشی از غنای سفر یاد گرفتن درباره ی فرهنگ های دیگر و حساس بودن در مورد شیوه ها و اصول عرفی آنهاست. ژاپنی ها هم انسان های مهمان نواز و خونگرمی هستند، بنابراین کمی وقت گذاشته و این مطلب را در مورد بایدها و نبایدها در ژاپن مطالعه کنید تا سفری عاری از اشتباه را پیش رو داشته باشید.

• در خانه کفش به پا نکنید!

همه می دانند که ژاپنی ها با کفش وارد خانه نمی شوند و این موضوع نیز منطقی و بهداشتی به نظر می رسد. آنها نمی خواهند که گرد و غبار و آلودگی فضاهای بیرونی وارد فضاهای تمیز خانه و مت های تاتامی شود. بیشتر خانه ها در بدو ورود دارای یک راهرو یا هشتی کوچک به نام گنکن genkan هستند که کفش ها در آن مکان قرار می گیرند (دمپایی مهمان نیز معمولا در این قسمت فراهم می آید). دقت کنید که قبل از ورود به یک اتاق دارای کفپوش تاتامی باید این دمپایی ها را نیز از پا در بیاورید و در چنین حالتی داشتن جوراب بهترین گزینه ی ممکن است.

• دمپایی های سرویس بهداشتی را فراموش نکنید.

ژاپنی های سخت گیر در توالت های خود از دمپایی هایی مخصوص همین فضا استفاده می کنند. این دمپایی ها معمولا با یک حرف یا تصویر آراسته شده اند تا کاربرد خود را آشکار سازند. بنابراین هر زمان که نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی دارید دمپایی های خانه را از پا در آورده و در فضای سرویس از دمپایی های مخصوص به همان فضا استفاده کنید و در نهایت دوباره برای بازگشت به فضای منزل دمپایی های خانه را به پا کنید. به نظر ساده می آید؟ اما احتمال اینکه در موقعیت هایی به پا کردن دوباره ی دمپایی های خانه را از یاد ببرید زیاد است و بدین ترتیب در موقعیتی ناراحت کننده گرفتار می شوید که با پای لخت کف خانه یا رستوران قدم می زنید. البته نگران نباشید چرا که بیشتر ژاپنی ها درباره ی این تفاوت فرهنگی بسیار صبور و شکیبا هستند و بیشتر از آنکه به این مسئله به عنوان یک بی احترامی نگاه کنند آن را به عنوان یک منبع سرگرمی در نظر می گیرند.

• برای غرفه ی سرویس بهداشتی در صف نایستید!

در دنیای غرب معمولا در سرویس های بهداشتی عمومی، برای استفاده از غرفه ی آزاد صف تشکیل می شود و مردم به ترتیب حضور در این صف از سرویس هایی که خالی می شوند استفاده می کنند. این شیوه که هر کس در صف اول باشد، اول هم از سرویس استفاده می کند در دنیای غرب برقرار است و عادلانه نیز به نظر می رسد. روش در صف ایستادن در ژاپن کمی متفاوت است. هر شخصی به انتخاب خود در مقابل یک غرفه می ایستد و هر زمان که خالی شد از آن استفاده می کند، حتی اگر شخص دیگری که زودتر آمده همچنان منتظر خالی شدن سرویس بماند. این موضوع مخصوصا زمانی که کار شما واجب است خیلی آزاردهنده می شود چرا که ممکن است شما دربی را انتخاب کنید که به این زودی ها باز نشود! در حقیقت همه چیز به شانس شما بستگی دارد.

• در ژاپن انتظار توالت های غربی را نداشته باشید.

اگر خوش شانس باشید با یکی از شگفتی های های-تک ژاپنی مواجه می شوید که دارای یک کنترل پنل با دکمه های متعدد است و به شما این امکان را می دهد که صندلی خود را گرم کرده، با آبپاش خود را تمیز کنید و سپس با دمیدن بادی خود را خشک کنید. در انتها نیز رایحه ی خوشی در هوا پخش شده و حتی موسیقی برای شما نواخته می شود. بعضی از این توالت ها حتی در زمان انتظار فشار خون شما را محاسبه می کنند. البته غیر از این توالت های پیشرفته ممکن است در برخی نقاط با توالت های آسیایی که فقط یک سوراخ در زمین هستند مواجه شوید. البته اگر به توالت فرنگی عادت دارید در رستوران های سبک غربی، هتل ها و شهرهای بزرگ می توانید از این نمونه های بیابید. اما اگر به شهرهای کوچک یا اقامتگاه های سنتی تر مراجعه کنید با توالت های آسیایی مواجه خواهید شد. البته در این توالت ها، شلنگ آب یا دستمال کاغذی وجود ندارد بنابراین از قبل با خود دستمال همراه ببرید.

• تمیز و پاکیزه وارد وان حمام شوید!

ممکن است عجیب به نظر رسد اما وان حمام در ژاپن برای تمیز شدن نیست. این وان های عمیق برای استراحت و تمدد اعصاب بعد از زمانی هستند که خود را با دوش شسته باشید (معمولا روی یک نیمکت کوچک در کنار یک دوش دستی). در حقیقت بسیاری از افراد قبل از تخلیه ی این وان در آن فرو می روند به همین دلیل بهتر است قبل از اینکه پای خود را در آن بگذارید کاملا تمیز باشید. به یاد دارید که ژاپنی ها برای ورود به چشمه های آب گرم خود نیز با بدنی کاملا تمیز وارد می شوند. استیل نشستن در این وان ها نیز با مدل غربی آن متفاوت است و بدین شکل است که افراد تا گردن در آب داغ و بخارآلود آن فرو می روند. این حمام آرامش بخش تا مغز استخوان شما را گرم می کند. به خاطر داشته باشید که وقتی کار شما تمام شد آب وان را تخلیه نکنید چرا که شخص دیگری ممکن است در انتظار فرا رسیدن نوبت خود باشد.

• در حال راه رفتن غذا یا نوشیدنی نخورید.

راه رفتن و در عین حال غذا خوردن یکی از موارد منع شده در ژاپن محسوب می شود. برخلاف کشورهای غربی که مردم در حین راه رفتن غذا می خورند، در ژاپن مردم ترجیح می دهند که  زمانی مشخص توقف کرده و در حالت نشسته به صرف غذای خود بپردازند. احتمالا این قضیه ارتباط مستقیمی با میزان احترامی دارد که این افراد برای غذا قائل هستند. هر غذایی در ژاپن با یک دعای ایتاداکیماسو به معنی «متواضعانه دریافت می کنم» آغاز می شود و شاید این عادت نشستن و غذا خوردن به تمایل ژاپنی ها برای تمیزی نیز برگردد چون غذا خوردن یا آشامیدن نوشیدنی به هنگام راه رفتن احتمال ریختن آن روی زمین را افزایش می دهد.  به هر حال اگر شما در ژاپن چنین عملی را انجام دهید به صورت یک وصله ی ناجور برای این محیط به نظر می رسید. ژاپنی ها بر  این باورند که حتی هنگامی که در رستوران نیستید و می خواهید از غذاهای خیابانی، ماشین های خرید خوراکی و نمایشگاه های فست فود غذا تهیه کنید بهتر است در هنگام صرف غذا دقایقی نشسته یا ثابت بایستید.

• برنج خود را در سس سویا نخیسانید!

برنج یکی از موارد عمده ی مصرفی و حاوی نشاسته در ژاپن است. کاسه های کوچک دانه های سفید و چسبناک آن برای صبحانه، ناهار و شام سرو می شوند. برخلاف سلیقه ی غذایی غربی ها، ژاپنی ها به طور مستقیم سس سویا را داخل برنج خود نمی ریزند. اگر شما سس نمکی سویا را روی کاسه ی برنج خود خالی کنید با نگاه های مات و مبهوت ژاپنی ها مواجه خواهید شد ( چنین چیزی مشابه ریختن شکر روی سیب زمینی سرخ کرده عجیب می باشد). در حقیقت برنج نقش متعادل کننده ی اقلام خوشمزه ی روی میز را دارد. اگر دوست دارید می توانید لقمه ای برنج را داخل ظرف سس سویا یا هر سس دیگری که کنار غذای شما قرار گرفته فرو کنید تا طعم آن را افزایش دهید. اما سس سویا را روی برنج خود خالی نکنید، این کار باعث می شود که ابروهای همراهان ژاپنی شما بالا برود. گرچه در ریختن سس سویا مستقیم روی توفو حتی ذره ای شک به دل خود راه ندهید اما برنج هرگز!

• از چاپستیک درست استفاده کنید

قبل از رفتن به ژاپن با طریقه ی صحیح استفاده از چاپستیک آشنا شوید. با تمرین، طریقه ی درست استفاده را یاد می گیرید و مشاهده خواهید کرد که چگونه ژاپنی ها این مهارت شما را به عنوان یک ویژگی عالی می ستایند. حتی اگر شما در حال حاضر در استفاده از چاپستیک مهارت دارید، در این جا چند قانون را به شما ارائه می دهیم که برای استفاده از چاپستیک حتما در خاطر داشته باشید. چاپستیک ها را بالای غذای خود تاب ندهید، از آنها مانند چوب درام استفاده نکرده و با آن به سمت کسی اشاره نکنید. شبیه سازی مواردی مثل شمشیربازی نیز با این چوب ها مجاز نیست! شما باید این دو چوب را به مثابه ی یک جفت در نظر بگیرید و در حالی که یکی از آنها را در دست خود نگه داشته اید با دیگری غذای خود را به هم نزنید. هیچ گاه این چوب ها را به صورت ایستاده در ظرف برنج قرار نداده یا با آنها غذا را به فرد دیگری ندهید، چرا که شبیه مراسم و آیین های ترحیم شده و بسیار زشت تلقی می شود. از این چوب ها برای خرد کردن یا مانند نیزه برای به سیخ کشیدن تکه های غذا یا برای جلو کشیدن بشقاب ها به سمت خودتان استفاده نکنید. قسمت های آغشته به غذای این چوب ها را لیس نزنید و آنها را مانند X یا یک پل روی کاسه ی خود قرار ندهید. وقتی که غذا خوردن شما تمام شد آنها را جلو ی خودتان در حالتی که روی آنها به سمت چپ قرار دارد، بگذارید.

• نگران هورت کشیدن یا باد گلو خارج کردن نباشید.

با تمام این دستورالعمل های ژاپنی برای آداب میز غذا، بازدیدکنندگان خارجی حیرت زده خواهند شد وقتی بشنوند که ژاپنی ها غذاهای خود را به شکلی میل می کنند که همه ی ما ممکن است آن را کمی عجیب و دور از ادب تلقی کنیم. آنها بسیار پر سر و صدا غذا می خورند و هورت کشیدن، جویدن و انواع و اقسام صداهای دیگر حتی باد گلو خارج کردن در طول یک وعده ی غذایی را به عنوان نشانه های لذت بردن از غذا به حساب می آورند. به نظر می رسد که هر چقدر این صداها بلندتر باشد، بهتر است. بنابراین با آنها همراه شوید و آموزه های مادرتان در مورد آداب میز غذا را فراموش کرده و آشپز را با صدای هورت کشیدن خود خوشحال کنید!

• در ژاپن انعام ندهید.

انعام دادن در ژاپن رایج نیست و می تواند حتی به عنوان توهین تلقی شود. کارکنان بخش خدمات مانند پیشخدمت ها و آرایشگران درآمد خوبی داشته و از مشتریان خود انتظار دریافت مبالغ اضافه را ندارند. بهتر است انعام دادن در ژاپن را فراموش کنید تا گرفتار حس عجیب و غریب آن نشوید!

• از انتشار میکروب جلوگیری کنید.

ژاپنی ها در مورد بیمار بودن و حضور بین دیگران بسیار محتاط و بادقت هستند. بعضی از آنها که بدانند به سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا هستند، از ماسک های محافظ استفاده می کنند و دیدن افراد با ماسک در خیابان ها و متروها پدیده ای عجیب و دور از انتظار نیست. این روش ممکن است در ظاهر کمی اغراق آمیز به نظر رسد اما در یک کشور بسیار پر جمعیت یکی از بهترین راه هایی است که می تواند از انتقال میکروب ها از طریق عطسه و سرفه جلوگیری کند. به هر صورت یکی دیگر از کارهایی که در ژاپن نباید انجام داد فین کردن در ملا عام است. بنابراین یا از جمع عذر خواسته و بینی خود را در خفا بگیرید یا اینکه جانب احتیاط را تا جای امکان نگه داشته و هر بار از دستمال تمیزی استفاده کنید.

• برای اشاره به خود به قفسه ی سینه تان اشاره نکنید.

زبان بدن نیز درست به اندازه ی زبان گفتاری می تواند بین کشورهای مختلف متفاوت باشد. نمونه های بسیاری از این مورد را می توان در ژاپن یافت. اما یکی از مواردی که در سفر به ژاپن حتما با آن برخورد می کنید ژست «من» می باشد. بسیاری از ما برای اشاره به خود، به قفسه ی سینه اشاره می کنیم اما در ژاپن این کار با اشاره به بینی صورت می گیرد. ممکن است چنین چیزی از نگاه یک گردشگر کمی عجیب و مسخره به نظر رسد اما به هر حال الان ما دلیل این حرکت را می دانیم.

• از شماره 4 پرهیز کنید.

درباره ی شماره ی 4 در ژاپن خرافات زیادی وجود دارد و مشابه عدد 13 نحس است. در ژاپنی عدد 4 «شی» تلفظ می شود که تلفظی مشابه کلمه ی «مرگ» در این زبان دارد. در حقیقت یک تلفظ جایگزین «یون» نیز برای این عدد وجود دارد که به کمک آن می توانید از این بدشانسی برهید. در ژاپن اتاق شماره 4، طبقه ی چهارم یا شماره صندلی 4 وجود ندارد. 9 نیز یکی دیگر از اعداد بدشانس است که ژاپنی ها از ان اجتناب می کنند و دلیل آن هم تلفظ عدد 9 است که مانند کلمه ی «شکنجه» یا «درد و مشقف» در ژاپنی بیان می شود. بنابراین سعی کنید در ژاپن از پوشیدن لباس هایی که این اعداد بر آنها نقش بسته خودداری کنید.

• با تلفن همراه خود وراجی نکنید.

ژاپن یکی از پر جمعیت ترین کشورهای جهان است و 90% مردمان آن از گوشی همراه استفاده می کنند. حتما فکر می کنید این افراد تمام روز مشغول صحبت با گوشی های همراه خود هستند، هرچند حقیقت غیر از این است. در حالیکه تقریبا تمام ژاپنی ها تلفن همراه دارند اما قوانین نانوشته ای در مورد صحبت کردن در فضاهای عمومی وجود دارد. ژاپنی ها نیازهای جمعی را مقدم بر نیازهای فردی می دانند، بنابراین هیچ گاه اجازه نمی دهند که حرف زدن آنها با تلفن برای دیگران مزاحمتی ایجاد کند. بلند حرف زدن با تلفن در خیابان ها، قطار، اتوبوس و سایر فضاهای عمومی از نظر آنها بی ادبانه است. در ژاپن از شما خواسته می شود که در مکان هان آرامی مانند لابی هتل ها و رستوران ها حالت گوشی خود را به manner mode تغییر دهید. این مردمان به محدوده ی شخصی دیگران احترام گذاشته و نمی خواهند با جواب دادن به تلفن در فضاهای جمعی باعث ناراحتی و آزار دیگران شوند. مسلم است که آنها با گوشی های خود پیام می فرستند، بازی کرده یا مطلب می خوانند اما حداقل این عادت بلند حرف زدن در فضاهای عمومی را ندارند و بدین ترتیب دیگران مجبور نیستند تمام مدت به مکالمات فرد کناری خود گوش دهند.

• در ملا عام دست ندهید یا روبوسی نکنید!

علی رغم کشورهای خاورمیانه، اروپایی و آمریکای لاتین که روبوسی با آشنایان به عنوان سلام و احوالپرسی کاربرد دارد، در ژاپن نشان دادن علاقه آشکار به دیگران جز هنجارهای جامعه نیست. شما تقریبا هیچ وقت افراد را دست در دست یا بازو به بازو در خیابان یا مشغول سلام و روبوسی نمی بینید. همه ی ژاپنی ها در ملا عام موقر و جدی رفتار می کنند. در ژاپن حتی از دوست های صمیمی خود به هنگام گفتن سلام یا خداحافظی انتظار تماس فیزیکی نداشته باشید. در آغوش کشیدن دوستانتان بیشتر آنها را معذب می کند. در قبال همکاران یا افرادی که از نظر منزلت اجتماعی در مقام بالایی قرار دارند همیشه بهترین کار تعظیمی رسمی بدون دست دادن به عنوان سلام و احوالپرسی است.

• هر جواب مثبتی را مثبت تلقی نکنید.

به هنگام صحبت کردن با ژاپنی ها متوجه می شوید که آنها در میانه ی صحبت شما زیاد از کلمه ی hi استفاده می کنند که در زبان آنها به معنای لغوی «بله» است، اما در بین مکالمات بیشتر یه معنی «آها یا گوش من با شماست» می باشد. بنابراین فکر نکنید که آنها لزوما با آنچه شما می گویید موافق هستند مگر اینکه به غیر از این کلمه اطلاعات دیگری نیز به شما بدهند. به عبارت دیگر، ژاپنی ها در هنگام مذاکره به ندرت از کلمه ی «نه» استفاده می کنند، چرا که از نظر آنها «نه» گفتن بیش از اندازه رک و مستقیم است. آنها ترجیح می دهند که با گفتن جمله هایی مانند «ما تمام تلاش خود را خواهیم کرد»، «بیایید این موضوع را در نظر بگیریم که» یا «این مسئله کار را خیلی دشوار می کند» تقاضای شما را رد کنند تا به شخص شما برنخورد و راحت تر بتوانید با این جواب منفی کنار بیایید. البته همین ابهام در صحبت باعث ایجاد مسائل گنگ زیادی در روابط بین شرق و غرب می گردد.

• در ژاپن آشغال نریزید!

بسیار شگفت انگیز است که در ژاپن با وجود جمعیت زیاد، میزان بسیار کمی آشغال در خیابان ها وجود دارد. نکته ی عجیب اینجاست که شما سطل زباله های زیادی را نیز در سطح شهر مشاهده نمی کنید. بنابراین تمام این زباله ها کجا می رود؟ باور کنید یا نه اما مردم معمولا زباله های خود را تا رسیدن به خانه با خود حمل می کنند یا اینکه صبر می کنند تا به مخازن زباله ی تعیین شده برسند، در آنجا آنها با تعداد زیادی گزینه های بازیافت روبرو هستند و می توانند در همان لحظه بسته به نوع زباله ی خود به بازیافت بپردازند. ژاپن در زمینه ی بازیافت همیشه با اختلاف زیاد سرآمد بوده و هست (نرخ بازیافت در ژاپن 77% است در حالیکه در آمریکا 20% می باشد). ژاپن هیچ وقت کشوری نبوده که در آن مردم زباله های خود را روی زمین بریزند و در حقیقت ژاپنی ها این موضوع را در سنین کودکی آموزش دیده و برای آنها نهادینه می شود.

منبع: destinationtips