ویرانه های تیمگاد Timgad در دامنه های اورس ماسیف Aures Massif، 35 کیلومتری شرق شهر باتنا در کشور الجزایر واقع شده اند. این شهر به صورت تقریبی 2000 سال پیش توسط امپراطور رومی به نام تراجان و با دقت بسیاری ساخته شده و یکی از بهترین نمونه های باقیمانده از پلان با شبکه ی متقاطع است که برنامه ریزان شهری روم باستان به کار گرفته اند.
این شهر در اصل به عنوان یک مجموعه ی نظامی حوالی سال های 100 بعد از میلاد پایه گذاری شد و قرار بود به عنوان سنگری در مقابل بربرها در کوه های اوروس ایفای نقش کند. ساکنین اصلی آن عمدتا سربازان پارتی از ارتش رومی بودند که در ازای سال های خدمتشان به آنها زمین اعطا شده بود.
طرح اصلی شهر یک مربع بوده که هر ضلع آن 355 متر طول داشته است. نظام شهری راست گوشه بوده که خیابان های شرقی-غربی و شمالی-جنوبی با ردیف ستون های کرنتین، این زاویه های قائم را تشدید می کردند. این پلان به گونه ای برنامه ریزی شده بود تا بتواند 15000 ساکن را در خود جای دهد، اما شهر به سرعت گسترش یافته و با ساختاری آزادتر اما سازمان یافته، فراتر از این شبکه ی راست گوشه رفت. این شهر به مدت 300 سال با اضافه شدن بخش های جدید، در حال گسترش بود.
در طول قرن های دوم و سوم میلادی، شهر در صفا و آرامش به سر می برد. موقعیت قرارگیری آن به صورتی بود که رومی ها امکان کنترل روی گذرگاه های اصلی میان کوه های اوروس و دسترسی به ساهارا را داشتند. از قرن سوم، این مکان به مرکز فعالیت های مسیحی تبدیل شد و پس از حمله ی وندال و بربرها در قرن پنجم رو به ویرانی رفت.
این شهر دوباره در قرن ششم و تحت فرمانروایی جوستینیان امپراطور بیزانس دوباره احیا شد. در خارج شهر اصلی قلعه ای ساخته شد و بسیاری از بلوک های باقیمانده از ساختمان های رومی اولیه دوباره مورد استفاده قرار گرفتند. اما شهر بار دیگر در قرن هفتم مورد حمله ی عرب ها واقع شد. این محل در نهایت در قرن هشتم متروک شده و تا سال 1881 که از زیر ماسه ها بیرون کشیده شد، کاملا فراموش شده بود.
در طول تمامی این قرن ها، تیمگاد زیر ماسه های بیابان ساهارا پنهان شده و همین موضوع از آن محافظت کرده بود. در غربی ترین نقطه ی خیابان های شرقی غربی همچنان یک قوس پیروزی 12 متری وجود دارد که قوس تراجان نامیده می شود و در سال 1900 بخش هایی از آن بازسازی شده است. در آنجا همچنین معبدی وجود دارد که به ژوپیتر تقدیم شده و ابعاد آن تقریبا مشابه پانتئون در رم است. یک قلعه ی بزرگ بیزانسی نیز در قسمت جنوب شرقی شهر قرار دارد. در این شهر همچنین یک تئاتر 3500 نفره در وضعیت بسیار خوب قرار دارد؛ کتابخانه، کلیسا و 4 حمام عمومی از جمله دیگر ساختمان های مهم شهر هستند.
منبع: amusingplanet
