در کشور پهناورمان، معابد مختلفی وجود دارد که از سال‌های دور تا به امروز باقی مانده‌اند و برخی از آن‌ها، راز و رمزهای زیادی را در دل خود پنهان کرده‌اند. از دیرباز در ایران‌زمین، آب و آتش، این دو عنصر حیاتی، اهمیت فراوانی داشته‌اند و مقدس شمرده می‌شدند. دلیل این تقدس، خاصیت اقلیمی این سرزمین بوده است. از آنجایی که آب، مایه‌ی حیات است و ایران هم کشور به نسبت پر آبی محسوب نمی‌شده، معبدهای آناهیتا در جای جای ایران ساخته می‌شدند تا الهه‌ی آب، آناهیتا را ستایش کنند و پرآبی و آبادانی را از او بخواهند.
یکی از این معابد که پس از تخت جمشید، به عنوان بزرگ‌ترین بنای سنگی ایران شناخته میشود، معبد آناهیتا در شهر کنگاور در استان کرمانشاه است. این معبد، در مسیر راه همدان به کرمانشاه قرار دارد و دشت بی‌نظیر کنگاور نیز در پایین آن قرار گرفته است. این بنا باوجود اینکه آثار کمی از آن باقی مانده، پر از رمز و رازهای عجیب است و بر بالای تپه‌ای به ارتفاع 32 متر واقع شده است که چشم‌انداز جالبی از شهر را پیش رویتان می‌گذارد.
و اما راز معبد آناهیتای کنگاور چیست؟ ایرانیان باستان معتقد بودند که آناهیتا، فرشته‌ی فراوانی، زیبایی و باروری و آب است، به همین دلیل برای ارج نهادن به مقام آن، معبدی را برایش بنا کردند. جالب است بدانید که قدمت این معبد براساس آنچه ثبت شده، به عصر هخامنشیان برمی‌گردد. اما با اینکه این بنا را به نام معبد آناهیتا می‌شناسند، برخی از باستان‌شناسان سازمان میراث فرهنگی هم بر این عقیده‌اند که این بنای عظیم سنگی، بخشی از کاخ ناتمام خسرو پرویز است. اما کدام فرض قوی‌تر است؟ معبد بودن این بنا یا کاخ بودنش؟
از آنجایی که روی سنگ‌های بنا، علایمی نظیر جای آتش، درست مشابه آنچه در آتشکده‌ها وجود دارد، دیده میشود، این فرضیه را قوت می‌بخشد که این مکان روزگاری محلی برای روشن کردن آتش و عبادت بوده است، اما بازهم نمی‌توان با قطعیت تمام این مورد را هم تایید کرد و کشفیات و تحقیقات باستان‌شناسان بر روی این آثار، پس از این همه سال، هنوز هم ادامه دارد و به همین دلیل است که راز معبد آناهیتا، به نوعی هنوز کشف نشده باقی مانده است.
درست است که به غیر از پلکان‌ها و ستون‌ها، آثار چندانی از این معبد باقی نمانده، اما قدم زدن در میان این تاریخ پر رمز و راز و البته، لذت بردن از طبیعت اطراف سازه، می‌ارزد که ساعاتی را در میان مسیر برای بازدید از این معبد اختصاص بدهید. از آنجایی‌که این معبد، ارزش زیادی از نظر تاریخی دارد، خواهشمندیم در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید و آسیبی به آن نرسانید تا نه تنها سال‌های سال بتوان از چنین سازه‌ای حفاظت کرد، بلکه با آسیب نرساندن به آن، راه را برای ادامه‌ی تحقیقات باستان‌شناسان هموارتر کرد.
