آخرین محصول ایکیا: خانه‌ای سازگار با محیط زیست

 در سال 1943، اینگور کمپرد شرکت ایکیا را در سوئد تأسیس کرد. شرکت کوچکی که با ایمیل کردن کاتالوگ، محصولاتش را به فروش می‌رساند، به سرعت به یکی از برندهای محبوب دنیای مبلمان تبدیل شد و امروزه در سرتاسر دنیا نمایندگی فروش دارد. ایکیا با تکیه بر ریشه‌های اسکاندیناوی خود، طراحی‌های بسیاری با چوب انجام داده است. یکی از دلایل شهرت ایکیا هم همین محصولات چوبی هستند.

با مهم شدن استفاده پایدار از منابع طبیعی، ایکیا روند خود را تغییر داد. به همین دلیل با سازمان FSC (شورای نظارت بر جنگل‌ها) وارد همکاری شد تا مطمئن شود در بهینه‌ترین حالتِ ممکن از چوب، به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کند. طبق ادعای این شرکت، ایکیا امروز به بیش از 90 درصد هدف خود در این زمینه رسیده است. به علاوه، با ترکیب چوب‌های مختلف، علاوه بر محصولات زیبا، بار مصرفی را میان انواع مختلف چوب تقسیم کرده است. این شرکت ماده اولیه خود را از 50 کشور مختلف تهیه می‌کند اما قسمت اعظم آن از سوئد، روسیه و لهستان می‌آید. بیشترین چوب مصرفی هم به درختان کاج، توس و راش تعلق دارد.

طراحی و اجرای محصولات ایکیا به نحوی است که کمترین میزان هدررفت چوب را داشته باشد. به علاوه، این شرکت واحد توسعه‌ی پایداری راه‌اندازی کرده که علاوه بر ایده‌پردازی، طراحی و تولید وسایل پایدار، به مخاطبان ایکیا ایده‌‍‌هایی برای سازگار کردن خانه‌هایشان با محیط زیست می‌دهد.

جنبش خانه‌های کوچک

جنبش خانه‌های کوچک یک جنبش معماری و اجتماعی است که درپی تمایل افراد به زندگی در خانه‌های کوچک به وجود آمد. از آنجایی که کوچک بودن واحدی نسبی است، برای رفع ابهام به استاندارهای بین‌المللی تکیه شده است. استاندارد بین‌المللی واحدهای مسکونی، هر فضای کوچکتر از 37 متر را خانه‌ی کوچک درنظر می‌گیرد. دلایل مختلفی برای تمایل به این نوع از خانه‌ها وجود دارد. بسیاری از افرادی که به این سبک از زندگی روی می‌آورند معتقدند که ما نیاز به تجدید نظر جدی در ارزش‌های زندگی‌مان داریم. عده‌ای دیگر به دنبال کم کردن آسیب به محیط زیست هستند و برخی هم به دلایل مالی به این سبک از زندگی تمایل پیدا کرده‌اند.

میانگین متراژ خانه در آمریکا از سال 1987 تا امروز، افزایش چشمگیری داشته است. در سال 1987، میانگین متراژ 165 مترمربع بوده؛ این درحالی است که این عدد در سال 2013 به 247 متر رسیده.  این جنبش که ده سالی است پرطرفدار شده است، می‌کوشد تا مزایای فضاهای کوچک را به همگان یادآوری کند. البته تمایل گردشگران به اقامت در واحدهای این چنینی نیز باعث پرطرفدارتر شدن این جنبش شد؛ به خصوص در زمان همه‌گیری ویروس کرونا و لزوم فاصله گذاری اجتماعی.

ایکیا و خانه‌های کوچک

اخیرا شرکت ایکیا هم که همواره دغدغه‌های محیط زیستی داشته، به این جنبش پیوسته است. برای وارد شدن به بازار خانه‌های کوچک، این شرکت سوئدی با سه شرکت فاکس کریتیو (Vox Creative)، امریکن آروی (American RV) و اسکیپ تراولر (Escape Traveler) وارد همکاری شد. شرکت اسکیپ در زمینه ساخت ماشین کاروان‌ها تخصص دارد. برای این پروژه، شرکت اسکایپ اتومبیلی مشابه با مدل ویستابوهوی شرکتش را تولید کرد که مجهز به پنل‌های خورشیدی، سرویس بهداشتی و سیستم تامین آبگرم بود. فاکس هم به علاقه‌مندان این امکان را داد تا براساس سلیقه‌ی خود برای این کاروان مبلمان خریداری کنند و طراحی داخلی آن را انجام دهند.

با وجود اینکه این اولین پروژه‌ی همکاری این شرکت‌ها با یکدیگر و ایده آن به شدت نو بود، اما باز هم روند همکاری آنها با یکدیگر آنقدر قوی بود که باعث شگفتی همگان شد. دن دوبراوسکی (مدیرعامل و موسس شرکت اسکیپ) در این‌باره می‌گوید: "این همکاری عالی بود، ما از محصولات ایکیا برای مبلمان کردن خانه‌ها استفاده کردیم چرا که محصولات این شرکت نشانی از مواد تجدیدپذیر و بازیافتی هستند که میتوان در طراحی‌های واقعی از آنها استفاده کرد."

 ایکیا خلق این آثار را مدیون ابی استارک است؛ یکی از طراحان ارشد شرکت که از محصولات پایدار و کم‌جایی استفاده کرد که چندین کاربرد دارند و انرژی زیادی مصرف نمی‌کنند. استارک درباره‌ی روند طراحی‌اش می‌گوید: "در اولین قدم لیستی از تمام نکاتی که در طراحی این فضا ضروری بود تهیه کردم. مثلا اینکه چگونه می‌شود از فضای اطراف چرخ‌ها استفاده کرد؟ هدف اصلی این بود که در حد امکان از موادی که تجدیدپذیر هستند استفاده کنیم، اما در عین حال طراحی زیبا و دلنشینی ارائه دهیم که تمام کاربردهای لازم را داشته باشد."

فضای داخلی این خانه‌ها با رنگ‌های خنثی و پنل‌های دیواری از چوب کاج تزیین شده. البته که پنل‌های چوبی به شکل پایدار تولید می‌شوند. کابینت‌های آشپزخانه هم از بطری‌های بازیافتی ساخته شده‌اند. خانه بخش انبار، مبلمان توکار و همچنین میزتاشویی دارد که می‌توان به عنوان فضای کار از آن استفاده کرد. مدل‌های مختلفی از این خانه‌ها ساخته شده که در امکانات و ابعاد با هم تفاوت دارند. شروع قیمت این خانه‌های کوچک از 47.550 دلار است.

با تمایل هرچه بیشتر مردم به زندگی پایدار و کمک به حفاظت از محیط زیست، عجیب نیست که دنیا به سمت استفاده از خانه‌هایی می‌رود که با محیط زیست سازگاری بیشتری دارند. مشکل اینجاست که خانه‌های این چنینی که مثلا از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند یا سیستم بازیافت دارند، به شدت گران هستند. خوشبختانه، خانه‌ی کوچک ایکیا توانست مشکل قیمت را نیز حل کند. 

منبع: شرکت ایکیا – LONELY PLANET