شاید اصطلاح سبز بودن را شنیده باشید. اصطلاحی که در مورد مسائل مختلفی از معماری ساختمان گرفته تا تولید مواد غذایی تکرار میشود. و البته پدیده‌ای که روز‌به‌روز طرفداران بیشتری، به خصوص در کشورهای توسعه یافته، پیدا میکند. توجه به این مساله به قدری زیاد شده، که بسیاری از مصرف‌کنندگان تنها از محصولاتی استفاده می‌کنند که به اصطلاح سبز باشند. جالب است که بدانید این اصطلاح، درباره‌ی کشورها نیز به کار برده میشود. این کشورهای سبز موضوعی است که در این مطلب به آن می‌پردازیم و در قدم اول باید بدانیم منظور از کشور سبز چیست.
برای سالیان طولانی، انسان هیچ توجهی به نتیجه بهره‌برداری‌هایش از طبیعت نداشت. شکارهای بی‌رویه، قطع درختان و از بین بردن جنگل‌ها، ساخت کارخانه در محیط‌های طبیعی و دفع زباله‌های شهری و صنعتی در طبیعت تنها بخشی از صدماتی است که انسان به محیط زیست کره زمین رسانده است. با اطمینان میتوان گفت که هیچ موجودی مخربتر از انسان در این کره زندگی نکرده است. این در حالی است که فعلا، تنها سیاره قابل سکونت برای ما، کره زمین است. و رفتار ما مصداق عینی ضرب‌المثل تیشه به ریشه‌ی خویش زدن است. تنها بعد از به بارآمدن فجایع متعدد بود که انسان متوجه اشتباهاتش شد. هرچند که بسیاری از آسیب‌ها جبران ناپذیر هستند، اما میتوان جلوی آسیب‌های بیشتر را گرفت.
در نتیجه، انسان‌ها به فکر راه‌های جایگزین افتادند. سازمان‌ها و شرکت‌هایی با هدف حفاظت از محیط زیست به وجود آمدند. و البته همایش‌ها، کنفرانس‌ها و اجلاس‌هایی که با همکاری کشورهای مختلف شکل گرفتند. عنوان سبز بودن به کشورهایی داده میشود که به شکل مداوم در زمینه حفاظت از محیط زیست فعالیت می‌کنند، اصول حفاظت از محیط زیست را رعایت می‌کنند و به دنبال پیدا کردن راه و روش‌های جدید برای حفاظت بیشتر از کره زمین هستند. در اجلاس‌هایی که به شکل سالانه برگزار میشود، این کشورها دست‌آوردهای خود را به اشتراک می‌گذارند تا سایر کشورهای عضو از آن الگوبرداری کنند.
علاوه بر همه این‌ها، شاخص‌هایی وجود دارند که کشورها را براساس میزان فعالیت‌شان در این زمینه رتبه‌بندی می‌کنند، در این مقاله ما گزارش دو شاخص EPI و GGEI را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
شاخص EPI
شاخص عملکرد محیط زیستی یا همان EPI، 180 کشور در جهان را براساس 32 معیار رتبه‌بندی میکند. این شاخص می‌خواهد به کشورها نشان دهد که چه اندازه به استاندارهای محیط زیستی سازمان ملل نزدیک هستند. امسال بیست و دومین سالی است که این لیست اعلام میشود. درنتیجه، EPI یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌های جهان است که نتایج آن همواره در منابع مختلف استفاده میشود. گزارش‌های این شاخص هر دو سال یک بار منتشر میشود. 32 معیار این شاخص در 11 دسته‌بندی جای میگیرند. این یازده دسته‌بندی شامل موارد زیر است.
- تغیرات اقلیمی
- کیفیت هوا
- سرویس‌بهداشتی و آب آشامیدنی
- تنوع زیست محیطی
- خدمات محیط زیستی
- شیلات
- منابع آبی
- انتشار آلاینده‌ها
- کشاورزی
- فلزات سنگین
- مدیریت پسماند
سبزترین کشورهای جهان
با تکیه بر این معیارها، EPI لیستی از سبزترین کشورهای دنیا ارائه کرده است. ما در این بخش 10 کشور برتر جهان از نظر حفاظت محیط زیست و برنامه‌ریزی برای آن را به شما نشان میدهیم.
- دانمارک
- لوکزامبورگ
- سوئیس
- انگلیس
- فرانسه
- اتریش
- فنلاند
- سوئد
- نروژ
- آلمان
دانمارک با امتیاز 82.5 سبزترین کشور دنیاست. این کشور سال‌هاست که در این زمینه به شکل برنامه‌ریزی شده فعالیت میکند؛ به خصوص در زمینه‌های بهبود کیفیت هوا، دسترسی به سرویس‌بهداشتی و آب آشامیدنی. به علاوه، دانمارک اعلام کرده که تا سال 2030، هفتاد درصد گازهای گلخانه‌ای تولید شده در کشورش را کاهش می‌دهد.
بین کشورهای توسعه یافته، آمریکا با رتبه 24 پایین‌ترین جایگاه را دارد. آلودگی هوا علت اصلی پایین بودن امتیاز آمریکا و کشورهای دیگری مانند چین و ایران است. چین با امتیاز 37.3 در رتبه 120 قرار دارد و ایران با امتیاز 48 در رتبه 67 لیست است. در نهایت، طبق این گزارش، کشورهایی که کمترین میزان حفاظت محیط زیستی در آنها انجام میشود به ترتیب عبارتند از: لیبریا، میانمار و افغانستان.
شاخص GGEI
شاخص اقتصاد سبز جهانی یا همان GGEI، یکی دیگر از شاخص‌های معتبر در این زمینه است که شرکت شهروند دوگانه آن را منتشر میکند. آخرین آمار منتشر شده برای سال 2018 است و 50 کشور جدید به آن اضافه شده. براساس این لیست، سوئد سبزترین کشور جهان است و بحرین کمترین میزان سازگاری با محیط زیست را دارد. در این بخش، سایر کشورهای این شاخص را به تفکیک مشاهده می‌کنید.
سبزترین کشورهای جهان
- سوئد
- سوئیس
- ایسلند
- نروژ
- فنلاند
- آلمان
- دانمارک
- تایوان
- اتریش
- فرانسه
کشورهایی که کمترین فعالیت را زمینه‌های محیط زیستی داشتند
- بحرین
- هاییتی
- بنین
- بسنی و هرزگوین
- گینه بیسائو
- کنگو
- ترینیداد و توباگو
- موریتانیا
- توگو
- اوکراین
متاسفانه ایران در لیست GGEI قرار داده نشده است. اما در هر صورت، ایران نیز جز کشورهایی است که دغدغه‌های زیست‌محیطی بسیاری دارد. درست مانند سایر کشورها، ایران هم از تغییرات و صدمات ناشی از گرم شدن کره زمین در امان نبوده. کم شدن میزان بارش سالانه برای کشوری که از ابتدا با بحران تامین آب مواجه بوده چالش بزرگی است. محققان و فعالان زیادی در این زمینه فعالیت می‌کنند و راهکارهایی را برای مقابله با چالش‌های این چنینی مطرح می‌کنند. اما مهمتر از همه چیز، جذب مشارکت همه مردم است. تا زمانی که حفظ محیط زیست دغدغه جمعی همه ما نباشد، رسیدن به نتیجه مطلوب سخت است. امیدواریم در سالهای پیش رو شاهد مشارکت بیشتری برای حفظ محیط زیست کشورمان باشیم.
منبع: Atlas and Boots - Dual Citizen
