موش کور دماغ ستاره‌ای یا موش کور ستاره دماغ، پستانداری است که به دلیل چهره متفاوت خود به عنوان یکی از عجیب‌ترین حیوانات جهان شناخته میشود و اگر از نزدیک با آن مواجه شوید، تصور می‌کنید که سر این حیوان با یک اختاپوس جا به جا شده است. البته این دماغ علاوه بر شکل نامعمولش، ویژگی و کارایی‌های استثنایی دارد که در ادامه مطلب به همراه مشخصات، تولید مثل و سایر اطلاعات موش‌های دماغ ستاره‌ای توضیح داده شده است. همراه لست سکند باشید.
مشخصات عمومی موش کور دماغ ستاره‌ای
موش کور دماغ ستاره‌ای (با نام علمی Condylura cristata) گونه‌ای نامعمول از تیره کور موش‌ها و سرده حشره‌خواران است که حدود 17 و 20 سانت قد و بین 35 تا 75 گرم وزن دارد. رنگ پوست این موش‌های کور، سیاه است اما پوزه ستاره‌ای شکلِ صورتی رنگ و پنجه‌های بزرگ شیری، رنگ ظاهر موش‌ها را از یکنواختی درآورده است. در دست و پاهای این جانور پنجه‌های عریضی دیده میشود که به آن‌ها هنگام حفر کردن خاک کمک شایانی می‌کند. موش‌های کور، دماغ ستاره‌ای پستانداران گوشت خواری هستند که عمدتا از بی‌مهرگان تغذیه می‌کنند، البته بسته به شرایط نرم‌تنان، حشرات زمینی، سخت‌پوستان آبزی و ماهیان کوچک نیز در رژیم غذایی آن‌ها وجود دارند که در ادامه بیشتر درباره آن صحبت خواهیم کرد.
رفتارشناسی موش کور دماغ ستاره‌ای
همانند بسیاری از هم رده‌های خود، موش کور دماغ ستاره‌ای نیز اکثر فعالیت خود را در روز انجام می‌دهد و در شب به استراحت و خواب می‌پردازد. این گونه رابطه خوبی با آب دارد و برخی از تونل‌هایی که حفر می‌کند مستقیما به مجاری آب وصل میشود. با وجود اینکه اغلب اوقات آن‌ها در سطوح مرطوب خاک زندگی می‌کنند، لانه‌هایی که برای نوزدان خود درست می‌کنند در مناطق خشک‌تر قرار می‌گیرد. موش کور دماغ ستاره‌ای نیمه آبزی بوده و می‌تواند به خوبی شنا کند، تا مدت 30 ثانیه نفس‌شان را زیر آب نگه دارند و به شکار در آب نیز بپردازند. طی زمستان از آنجایی که ممکن است زمین‌های مرطوب منجمد بشوند، رویه شکار این موش‌های کور در آب‌ها بیشتر میشود. همچنین درباره رفتارهای اجتماعی آن‌ها اطلاعات کمی وجود دارد.
جفت گیری و تولید مثل موش کور دماغ ستاره‌ای
موش کور دماغ ستاره‌ای به صورت فصلی از ماه مارس تا ماه آپریل به صورت تک همسری پی در پی (Serial monogamous) جفت گیری می‌کند. تک همسری پی در پی به این صورت است که جانوران طی هر فصل جفت گیری تنها با یک غیر همجنس خود رابطه خواهد داشت. موش‌های کور نر و ماده معمولا از پاییز جفت خود را پیدا کرده و به طور مشترک باهم زندگی می‌کنند. سپس در ماه‌های مارس تا آپریل (نزدیک به اواسط اسفند تا نزدیک به اواسط اردیبهشت) جفت گیری می‌کنند.
دوران بارداری در موش کور دماغ ستاره‌ای ماده حدودا 45 روز طول می‌کشد و موش نوزاد در اواخر آپریل تا اواسط ماه ژوئن به دنیا می‌آید. طی هربار بار بارداری موش کور ماده می‌تواند 2 تا 7 نوزاد به دنیا بیاورد. نوزادان در بدو به دنیا آمدن بدون مو هستند، 45 میلی متر اندازه دارند، 1.5 گرم میانگین وزن‌شان است. پس از گذشت 2 هفته دماغ ستاره‌ای شکل، چشم‌ها و گوش‌ها کارایایی خود را به دست می‌آورند و در نهایت پس از 30 روز مستقل می‌شوند و با گذشت 10 ماه به بلوغ جنسی دست پیدا می‌کنند. عمر موش‌های کور دماغ ستاره‌ای 2 تا 3 سال تخمین زده میشود.
با سریع‌ترین بلعنده جهان و ویژگی فوق العاده آن آشنا شوید
این موش‌های کور همان طور که از نامشان پیداست قدرت بینایی بسیار کمی دارند و حتی در پر نور و روشن‌ترین حالت نیز از طریق چشمان قادر به تشخیص اجسام و موجودات دیگر نیستند. البته موش‌های کور دماغ ستاره‌ای برای بقا و حیات خود نیازی به دیدن ندارند؛ چرا که در جهان تاریک زیر خاک‌ها بینایی ناکارآمدترین حواس ممکن خواهد بود. اما در ازای بینایی، موش کور دماغ ستاره‌ای دارای 22 شاخک گوشتی است که هر کدام امکان لمس 10 تا 12 مکان مختلف را در یک ثانیه دارند، به عبارتی موش کور دماغ ستاره‌ای در 1 ثانیه می‌تواند 264 نقطه مختلف را لمس کند.
شاید این رقم، کمی بیش از اندازه به نظر برسد اما با داشتن 100.000 فیبر نورونی در هر تار ذهن موش کور دماغ ستاره‌ای می‌تواند تمامی داده‌ها را پردازش کند. حسگر لمسی این پستاندار 5 مرتبه بیشتر از انسان‌ها است و این امکان را فراهم می‌کند تا با سرعت بالایی به شکار، راه رفتن و بلعیدن بپردارد. موش کور دماغ ستاره‌ای در هر 120 میلی ثانیه می‌تواند یک طعمه را ببلعد و از این جهت دارنده رکورد گینس سریع‌ترین بلع در میان جانوران است.
تا اینجای کار به کمک اعداد و ارقام توضیح دادیم که چگونه این تارهای حسی آن‌ها را به یک شکارچی ماهر تبدیل‌کرده‌اند اما باید بدانید هرباری که این موش کور دماغ خود را روی خاک می‌گذارد یک تصویر ستاره شکل تصاویری از شکل محیط را مانند یک پازل به مغز جانور ارسال می‌کند و حرکت این جانور را در تاریک‌ترین بخشهای زیر زمینی نیز فراهم می‌کند.
وضعیت بقا و محل زندگی موش کور دماغ ستاره‌ای
موش‌های کور بینی ستاره‌ای بومی شرق قاره آمریکای شمالی هستند و به طور دقیق‌تر تنها در شمال شرقی ایالات متحده آمریکا و جنوب شرقی کانادا دیده می‌شوند. این پستانداران کوچک در زیستگاه‌های متنوعی دیده می‌شوند که در تمامی آن وجود خاک‌های مرطوب مشترک است و شرط اصلی محسوب میشود. به طور کلی موش‌های پوزه ستاه‌ای را می‌توان در مناطقی که زهکشی کمی دارند مانند جنگل‌های مخروطی و برگریز، سواحل رودخانه‌ها، چمن‌زارهای مرطوب، زمین‌های کشت ذرت و حوالی باتلاق‌ها مشاهده کرد.
موش‌های کور دماغ ستاره‌ای به لطف تارهای تکامل یافته و سازگاری بالا با اکوسیستم خود در کمترین میزان خطر انقراض قرار دارند و خطر بزرگی حیات آن‌ها را تهدید نمی‌کند، با این وجود عواملی چون از تخریب زیستگاه‌ها به سبب فعالیت‌های انسانی و شکارشدن توسط جغد، روباه، راسو و گربه چندی از دلایل کاهش جمعیت آن‌ها است.
منابع: nationalgeographic و animalia
