طبس Tabas

طبس، عروس کویر و وسیع‌ترین شهرستان ایران، در غرب خراسان جنوبی قرار گرفته است. این شهر در گذشته بخشی از استان یزد بود که در سال ۱۳۹۱ به استان خراسان جنوبی ملحق شد. ارتفاع شهر طبس از سطح دریا حدود ۶۹۰ متر است. شهرستان‌های بردسکن، فردوس، بشرویه، خوسف، کویر نمک و همچنین کویر لوت گرداگرد طبس را حلقه‌وار در برگرفته‌اند.
این شهر در منطقه‌ای با آب‌و‌هوای بیابانی قرار گرفته که در شرق آن رشته‌کوه بلندی به نام رشته کوه شتری قرار دارد و ضلع شرقی چاله بزرگ طبس را تشکیل می‌دهد. بر اساس آمار نفوس و مسكن كشور در سال 95، شهرستان طبس 72 هزار و 617 نفر جمعیت دارد. مردم این خطه از ایرانیان قدیم و از نژاد آریایی‌اند که مانند دیگر مردمان خراسان جنوبی به زبان فارسی دری با آهنگ و آوای خراسانی با یکدیگر صحبت می‌کنند.
طبس در زمره یکی از غنی‌ترین مناطق کشور به لحاظ ثروت ملی قرار دارد و در حال حاضر ۸۷ معدن در سطح شهرستان فعال است که از میان آن‌ها می‌توان به شرکت زغا‌ل‌سنگ پروده طبس، ماسه سیلیس چیروک طبس و معادن دیگر اشاره داشت. طبس همچنین در زمینه کشت و تولید محصولات کشاورزی هم فعال است.
ديدو‌بازديدهای دسته جمعی نوروزی و ساير اعياد از بزرگ‌ترهای فاميل، سوگواری‌های محرم الحرام و مراسم نخل‌برداری امام حسين و اصغر صغير، نذری‌های متعدد در روزهای خاص، مراسم ازدواج با شيوه‌های خاص و آداب سنتی ،صحرا گردش (گردش در روز اول اسفند و رفتن به صحرا همراه اعضا خانواده) برخی از آداب و رسوم شهرستان طبس است.
سوغات طبس، بسیار گوناگون است و طیف وسیعی ازمحصولات کشاورزی (خرما، پرتقال، پسته، خرمالو، صیفی‌جات و گل نرگس) ، شیرینی‌ها (قطاب، باقلوا، روور کرده، نان چایی، نان نخود، نان قرص)، مرباها (مربای بهارنارنج، مربای پوست پرتقال، مربای بالنگ)، صنایع دستی (گیوه‌بافی ، حصیربافی ، مسگری، حکاکی‌ و قلم زنی، فرش بافی، ظروف مسی) و عرقیات کوهی و محلی طبس را در بر می‌گیرد.
طبس شهر خوشمزه‌هاست که در آن انواع غذاهای متنوع طبخ میشود از جمله:
انواع آش: آش جوش‌پره، آش لخشک، آش قلیه، آش انار، آش آماج، آش بورش، آش‌ محلی‌، آش‌ بلغور ترش‌، آش‌ بلغورشیر، آش‌ گوشواره‌، آش‌ بورش‌
آبگوشت: آبگوشت بلغور، آبگوشت گندم، آبگوشت بزباش و آبگوشت کشک
انواع اشکنه: اشکنه‌ خنجک‌، اشکنه‌ زرشک‌، اشکنه‌ تخم‌ مرغی‌، اشکنه‌غوروتی‌، اشکنه‌ اوجیج‌، اشکنه‌ گوجه‌، اشکنه‌ سیب‌ زمینی‌، اشکنه‌ آرد بریون‌
انواع خوراک: خوراک‌ بامیه‌، خوراک‌ کدوچه‌ با نان‌ برنجی، خوراک‌ سیب و کدوچه، پوره‌ عدس‌، دوغ‌ گرم‌، سوپ‌ ذرت‌، کباب‌ نارنجکی‌، قاتقاب‌، پولانی‌، کم‌ جوش‌، اماج‌، چغندر، دنی‌، قیسی‌، جوش‌ و اره‌، فله‌، حلیم‌، ارزه‌ پلو، پلو زیره‌، رشته‌ فرنگی‌ پلو
انواع خورشت: خورشت‌ کنگر، خورشت‌ گوجه‌ فرنگی‌، خورشت‌ بامیه‌، خورشت‌ کدو حلوایی
انواع نان: نان پتیر، نان خشکی، نان ته تغاری، نان جوین، نان کوله، نان روغن جوش، نان کماچ، نان جان جانی، نان گاورسی، نان سمنو، نان شلغمی، نان تاتران، نان سمبه
در سفر به طبس می نوانیذ از جاذبه های منحصر بفرد این منطقه دیدن کنید از جمله: روستای نایبند، اصفهک و کریت و ازمیغان و گشن، باغ گلشن و موزه منحصر بفرد داخل آن، چشمه مرتضی علی، کویر حلوان، کال جنی، ...
طبس در منطقه گرم‌وخشک واقع شده و تابستان‌های بسیار گرم و زمستان‌های نسبتا سردی دارد. ماندگاری گرما در تابستان به‌گونه‌ای است که گاهی در اوج گرما برای روزهای متوالی بیش از ۱۲ ساعت در شبانه‌روز درجه حرارت هوا به بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. بهترین زمان سفر به طبس از اوایل اسفند تا اوایل اردیبهشت و از اوایل آبان تا آذر ماه است.
خلاصه اینکه این شهر هم زیارت دارد و هم سیاحت و در سفر به این شهر کلاه و ضد آفتاب و کفش پیاده روی در آب همراهتون باشه.

شهر طبس در شرق ایران و در قلب کویر به رنگ سبز می‌درخشد. با وجود گرمای سوزان اما در کوه‌پایه‌ها روستاهایی مثل ازمیغان با آبی فراوان، تصاویری غریب چون شالی برنج زیر سایه‌ی نخل را برای گردش‌گران رقم می‌زند. اگر به تفریحات آبی علاقه دارید حتما به چشمه آب گرم مرتضی علی سری بزنید و در مسیر رودخانه‌ی گرم و سرد قدم بردارید. و در انتهای مسیر هم از طاق شاه‌عباسی که قدیمی‌ترین سد قوسی جهان است دیدن کنید. خچد شهر طبس هم باغ گلش باصفایی دارد و ارگی قدیمی که دیدنی هستند.

طبس شهر نسبتا کوچکی درقسمت غربی استان خراسان جنوبی است با جمعیت حدود 40 هزار نفر.
فاصله طبس تا بیرجند ( در شرق طبس )، 270 کیلومتر و تا مشهد ( در شمال طبس )، 540 کیلومتر و تا یزد ( در جنوب طبس ) ، 365 کیلومتر و تا اصفهان ( در غرب طبس ) ، 600 کیلومتر می باشد .
زلزله سال 1357 طبس ( 25 شهریور 57 ) ، تقریبا تمام خانه های قدیمی طبس را ویران کرد و نزدیک به ده هزار قربانی گرفت و بعد از آن بود که خانه های ویران شده را با یک طراحی زیبا که تداعی کننده معماری خانه های کویری است ، بازسازی کردند که در اینجا باید از همت و دید والای مسئولینی که در بازسازی طبس شرکت داشتند ، تقدیر کنیم که شهر را با حفظ نمای سنتی آن و زیباتر از قبل ، احیا کردند ، بدون آنکه متوسل به نما سازی و الگوهای آپارتمان سازی امروزه شوند .
در سمت شرق شهر طبس رشته کوهی به نام رشته کوه شتری از شمال تا جنوب کشیده شده است که روستاها و چشمه ها و عوارض طبیعی در دامنه های غربی این رشته کوه باعث ایجاد حاذبه های طبیعی منحصر بفردی شده است که تا از نزدیک نبینید باورتان نخواهد شد که مگر ممکن است در دل کویر و بیابان های خشک مرکزی ایران ، به بهشتی زیبا دست پیدا کنید .

تاریخ نویسان قدمت شهرستان طبس را به دوره هخامنشیان نسبت می دهند.طبس از دو واژه تب و بس تد ترکیب یافته یعنی تب بس است و به مرور زمان ، طبس نام گرفته است .
از جمله مراسم این شهرستان نخل برداری در ایام عزاداری است و در آخر ماه صفر نیز مراسم علم گردانی این شهرستان شهرت دارد . از جمله غذاهای محلی این شهرستان می توان به گندم پلو ، نوجوش ، قروتیه و اشکنه دال ماش اشاره کرد.دند
طبس بر کرانه کویر لوت از شهرهای میانه راهی خراسان ، کرمان ، فارس ، اصفهان و یزد و به عنوان گذرگاهی برای این استانها می باشد که حتی از زمان تاسیس اولین سلسله های پادشاهی در ایران ، نام آن در روایات و اسناد تاریخی دیده می شود .این شهر مرکز بزرگترین شهرستان استان خراسان جنوبی بوده و با طبیعتی بکر و زیبا ، هوایی پاک و دلپذیر ، با جاذبه های گردشگری مانند آستان مبارک امامزاده حسین بن موسی الکاظم (ع) ، باغ گلشن ، ارگ قدیم طبس ، منطقه ییلاقی روستای خرو و روستای ازمیغان ،کال جنی ،روستای اصفهک ،چشمه مرتضی علی و سایر مناطق ییلاقی دیدنی را در خود جای داده است.باغ گلشن طبس از نمادهای برجسته طبس است و مدرسه دومنار ، شبیه منار جنبان اصفهان است با همان کیفیت و از دیگر نمادهای شهرستان طبس است .خرما ، مرکبات و زیتون از عمده محصولات کشاورزی و باغی شهرستان طبس است و مزارع پر از سبزی هم در این شهر ، شهرت دارد و همگی از اقلام صادراتی و اقتصادی منطقه است .

زمانی که آتش سفر به طبس به جانم افتاده بود و داشتم در موردش تحقیق می کردم این متن توجهم را جلب کرد؛
به طبس نروید؛ چون ممکن است به بهترین سفر عمرتان رفته باشید. و این جمله را یک بار دیگر بعد از سفر از همسفرانم شنیدم

سفر به طبس، سفر به سرزمین غیرمنتظره ها بود، در سفر به طبس با جاذبه های گردشگری متفاوتی مواجه می شوید، شالیکاری در میان کویر، گذر از کال هایی که با هر قدم یک سورپرایز از طبیعت برای شما دارند، پلیکان های باغ طبس که آرامش این شهر را به رخ می کشند و ...
چند نکته: سفر ما به طبس دو روزه بود و البته شاید بتوان برای دیدن زیبایی های این شهر و اطراف آن حتی چهار روز هم وقت گذاشت، برای استفاده از جاذبه های گردشگری این شهر نیاز به وسیله نقلیه دارید، مهمترین سوغات طبس خرمای این دیار است که کیفیت مناسبی داشت، سطح اماکن اقامتی این شهر خیلی بالا نیست و نباید انتظار زیادی از آنجا داشت، خیلی از زائران جنوبی امام رضا علیه السلام این شهر را برای استراحت بین راهی انتخاب می کنند بنابراین در ایام پیک سفر ها به مشهد، این شهر خیلی بیشتر از انتظار شما شلوغ می شود و بساط چادر زدن اطراف امامزاده حسین ابن موسی الکاظم برپا می‌شود، بیشتر رستوران های شهر هم اطراف همین امامزاده قرار دارند و کیفیت غذاهای آن ها نسبت به قیمت مناسب بود.

این شهر کویری در استان خراسان جنوبی واقع شده و قبل از ان جزئی از استان یزد بوده است. گفته شده در گذشته به دلیل حرارت و گرمای زیاد تب بس خوانده میشده یعنی بسیار داغ. جاذبه های این شهر باغ گلشن, کال جنی, چشمه مرتضی علی و ... میباشد بعلاوه در تمامی شهر و خانه ها درخت نخل وجود دارد. در شهر من چندین مدرسه و مرکز آموزشی نوساز دیدم. در بعضی ساختمانها هم پنل خورشیدی دیده میشد. صنایع دستی مس کاری است و معادن زغال سنگ هم به وفور دیده میشود.