هواپیمای ایرباس ۳۱۰ حامل ۱۳ جعبه، حاوی ۳۴۹ شیء باستانی پس از ۵/۵ ساعت پرواز بدون توقف از بلژیک در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست تا بدین ترتیب پرونده ۳۳ سال کشمکش حقوقی ایران در دادگاه بلژیک بر سر مالکیت اشیای تاریخی خوروین مختومه شود.
پرواز اختصاصی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران برای بازگرداندن اشیای خوروین ساعت 20:40 عصر پنجشنبه گذشته به فرودگاه مهرآباد تهران رسید.
هزینه پیگیری پرونده حقوقی بازگرداندن اشیای تاریخی ایران از بلژیک در طول 33 سال گذشته و براساس آنچه برخی مقامات سازمان میراث فرهنگی اطلاع دادند، حدود100 هزار دلار بود و این در حالی است که هزینه بازگرداندن اشیای تاریخی به کشور با یک پرواز اختصاصی چارتر شده توسط سازمان میراث فرهنگی، 130 تا 200 هزار دلار تخمین زده‌شده است.
اشیای باستانی خوروین شامل سفالینه‌ها، اشیای مفرغی و برنجی است که به گفته مسئولین سازمان میراث فرهنگی قرار است در روزهای آینده با رعایت شرایط حفاظتی برای بررسی در اختیار باستان‌شناس‌ها قرار بگیرد. آنطور که محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی گفته است رونمایی از این اشیا به‌زودی در موزه ملی ایران انجام میشود.
پیروزی بزرگ در پرونده بروکسل
مسعود سلطانی‌فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی که همراه با معاون میراث فرهنگی، رئیس یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی و رئیس موزه ملی ایران در فرودگاه مهرآباد تهران حضور داشت تا از تحویل اشیا و انتقال آن‌ها به موزه ملی ایران اطمینان یابد، اعلام کرد که 228 شیء باستانی از محوطه خوروین در شهرستان ساوجبلاغ هم اکنون در موزه ملی ایران نگهداری میشود که با بازگرداندن 349 قطعه از اشیای به‌دست‌آمده از این محوطه، یافته‌های خوروین به طور کامل در اختیار موزه ملی ایران قرار گرفته است. مسعود سلطانی‌فر بازگشت اشیای باستانی خوروین به ایران را پس از 33سال کشمکش حقوقی در سطح بین الملل یک پیروزی بزرگ در حوزه میراث فرهنگی خواند و گفت که امیدوار است به‌زودی با صدور مجدد رای دادگاه به نفع ایران در پرونده الواح هخامنشی و پرونده آثار مربوط به محوطه باستانی چغامیش این آثار نیز طی ماه‌های آینده به کشور بازگردانده شوند.
رئیس سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد: اشیای خوروین 53سال پیش به صورت غیرقانونی از ایران خارج شدند و از سال 1360 با اطلاع یافتن از محل نگهداری این اشیا در موزه سنت‌کانتر کشور بلژیک، ایران ادعای حقوقی خود را طرح و منازعه حقوقی با بلژیک برسر بازپس‌گیری آثار تاریخی متعلق به محوطه باستانی خوروین آغاز شد. آنطور که سلطانی فر گفته است از زمان آغاز منازعه حقوقی برای استرداد اشیای خوروین به ایران، دادگاه بلژیک دو مرتبه علیه ایران حکم صادر کرد که در هر دو مورد موضوع مالکیت ایران بر اشیای باستانی خوروین نادیده گرفته شد. اما با پیگیری مجدد ایران، دیوان عالی بلژیک در مهرماه سال 92 تقاضای استیناف ایران در پرونده اشیای باستانی خوروین را پذیرفت و رسیدگی مجدد به این پرونده در شهر لی‌یژ ادامه یافت. دادگاه لی‌یژ نیز در مهرماه سال 93 حکم به پیروزی ایران داد و بدین ترتیب مالکیت ایران بر اشیای باستانی خوروین پذیرفته شد.
ستون امنیتی برای انتقال محموله
2ماه پس از صدور حکم پیروزی ایران در کشمکش حقوقی با بلژیک برای استرداد اشیای تاریخی خوروین، هیات ایرانی متشکل از مدیرکل اموال سازمان میراث فرهنگی، مدیرکل حقوقی سازمان میراث فرهنگی و یک ذیحساب به نمایندگی از وزارت دارایی کشور و یک کارشناس موزه ملی ایران دوشنبه هفته گذشته با یک فروند هواپیمای ایرباس 310 متعلق به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به بلژیک رفتند تا اشیای باستانی خوروین را از سفارت ایران در بروکسل تحویل بگیرند.
رئیس سازمان میراث فرهنگی به خبرنگاران گفته است که اشیای بازگردانده شده به ایران متعلق به اواخر هزاره دوم و هزاره اول پیش‌از میلاد مسیح است. مشاهدات همشهری از اسکورت اشیای باستانی خوروین تا موزه ملی بیانگر آن است که 13 جعبه حاوی 349 شیء باستانی خوروین در یک کامیون حمل بار و اثاثیه منزل با اسکورت یگان حفاظت میراث استان تهران و با حضور مسئولین ارشد سازمان میراث فرهنگی بین یک کاروان مجهز به یگان‌های مسلح نیروی انتظامی و با همراهی نزدیک به 20 خودرو پیشرو و محافظ از باند مقابل پاویون جمهوری در فرودگاه مهرآباد تهران به مسیر ویژه در خیابان آزادی تهران هدایت شد و در کمتر از 20دقیقه به موزه ملی ایران در خیابان 30تیر منتقل شد. عملیات جابه جایی و انتقال اشیای باستانی خوروین به موزه ملی ایران تا 11 شب روز پنجشنبه ادامه یافت.
شناسایی گورستان‌ها و تپه‌های باستانی خوروین در کاوشهای باستان‌شناسی
روستای خوروین در شهرستان ساوجبلاغ واقع در شمال استان البرز قرار دارد و احتمال داده میشود که بیشتر اشیای باستانی بازگردانده شده به ایران از 2محوطه گنج تپه و سیاه تپه این روستا به خارج از کشور قاچاق شده باشد. نخستین کاوشهای باستان‌شناسی خوروین در سال ۱۳۲۸ توسط علی حاکمی و محمود راد در محوطه باستانی خوروین انجام شد و پس از آن‌ها نیز لویی واندنبرگ باستان‌شناس مشهور بلژیکی در سال 1333 در این محوطه به کاوش پرداخت. چند گورستان قدیمی، سفالینه‌های زیبا با اشکال حیوان و پرندگان و اشیای فلزی از جنس آهن و برنج که نشانه‌ای از ارتباط ساکنان کهن خوروین ساوجبلاغ با ساکنان خزر بود را آشکار می کرد.
منبع: همشهری آنلاین
