جنگل هایی که عمر آنها با دایناسورها برابر است، در طول ساحل جنوبی دریای خزر و نیمرخ شمالی رشته کوههای البرز و بین کشورهای ایران و آذربایجان قرار دارند که از گذشته های بسیار دور برجای مانده اند. این جنگل ها که از منحصر به فردترین جنگل های جهان شمرده می شوند به عنوان موزه طبیعی یا فسیلهای زنده نیز شناخته شدهاند. بله، ما در مورد جنگل های هیرکانی صحبت میکنیم.
در این جنگل، درختان با برگهای پهن در طول ۸۵۰ کیلومتر خط ساحلی خزر گسترانیده شده و بین ۲۵ تا 50 میلیون سال قدمت دارند، در آن زمان بیشتر مناطق معتدل شمالی را این جنگلها پوشانده بود. در زمان یخبندان کواترنری، جنگل های هیرکانی کوچکتر شدند اما بعد با پایان عصر یخبندان دوباره گسترش یافتند.
پیشتر این جنگلها به عنوان یکی از دویست زیست بوم طبیعی جهانی در فهرست جهانی حیات وحش ثبت شدهاند. جنگلهای هیرکانی به جز انواع گیاهان و جانوران، محل زندگی حدود هفت و نیم میلیون نفر هم به شمار میرود. نام هیرکانیا در واقع نام یونانی ولایت باستان منطقهی جرجان یا گرگان بوده است. از کتیبههای به جا مانده از دوران هخامنشی نام ورکان نیز پیدا شده است که خود نشان دهنده قدمت این جنگل هاست.
با تأیید کارشناسان اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت، جنگلهای هیرکانی روز جمعه، ۱۴ تیرماه 1398، به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.