سفر به یزد یعنی سفر به شهر بادگیرها، شهری که با معماری خشت و گل خود تبدیل به شهری جذاب و دیدنی برای گردشگران ایرانی و خارجی شده است، شهری که در دل کویر، بهشتی بی مثال است و همانند زمردی در ایران می درخشد. سفر امروز لست سکند به دیار بادگیرهاست و چیزی که باعث این سفر شد مدرسه ای است که ماجرای عجیبی در خود دارد که بسیار شنیدنی است. امروز در بخش ایرانگردی به زندان اسکندر می رویم و ماجرای آن را باهم مرور می کنیم، همراهمان باشید!
در سال ۶۳۱ هجری قمری ساخت مدرسه ضیائیه آغاز و در سال 705 هجری قمری پایان یافت. این بنای تاریخی در محله فهادان شهر یزد در مجاورت بقعه ی ۱۲ امام شهر یزد واقع شده است. اما سوال اصلی این است آیا این بنا به واقع مدرسه است یا زندان؟ مدرسه ضیائیه دارای یک حیاط است که ۳ ایوان در اطراف آن قرار گرفته و در گوشه حیاط گنبد قدیمی و تاریخی با ارتفاع زیاد قرار دارد.
و اما مدرسه ضیائیه تنها نامی نیست که برای این بنا انتخاب شده است، زندان اسکندر نام دیگر آن است و بیشتر به همین نام مشهور است. بر اساس روایات اسکندر مقدونی در سر راه خود به یزد، زندانی احداث کرد به نام کثه و چندین سال بعد به فرمان یزدگرد اول در این محل شهری بنا شد که آن را یزدان گرد نام نهادند. و اما در این مورد هیچ استنادی وجود ندارد و تنها مورخان محلی یزد، به روایت این داستان پرداخته اند.
معماری مدرسه ضیائیه، ویژگی منحصر به فردی دارد که در عین سادگی، زیبایی هنر بکار رفتهی استادکاران آن دوران را به نمایش میگذارد. در ساخت این بنای عظیم تاریخی، از هیچ نوع تزئینات کاشیکاری استفاده نشده است. به نظر میرسد تنها از خشت خام برای ساخت عمارت مدرسه بهره برده باشند که شاید همین امر بیانکنندهی دلیل استقامت و ماندگاری آن تا قرن معاصر است.