تایتانیک. لوسیتانیا. آریزونا. این‌ها نام‌هایی هستند که وقتی به کشتی‌های فاجعه دیده می‌اندیشیم به ذهنمان می‌رسند، ولی نام کشتی جنگی سوئدی، واسا، آن‌قدرها هم در خاطره ما ثبت نشده است. واسا شاهکار رنگارنگ طراحی دریایی بود که پادشاه سوئد گوستاو آدولف در قرن هفدهم میلادی آن را مورد استفاده قرار می‌داد. طراحی آن را کشتی‌ساز زبردست هِنریک هابِرتسون بر عهده گرفت و ابتدا قرار بود 36 اسلحه را به خارج از کشور انتقال دهد، ولی پادشاه سوئد بدون توجه به احتمال کاهش پایداری کلی کشتی، دستور داد تا روی زیبایی آن بیشتر کار کنند. واسا هنگامی‌که در تاریخ 10 آگوست 1628 برای یک سفر جدید از قلعه وکسهالم به راه افتاد، پر از دکورهای زینتی سنگین و 64 توپ برنزی بود. به همین دلیل دریانوردی نسبتاً آرام آن روز این کشتی به فاجعه‌ای بزرگ تبدیل شد.
واسا سفرش را بین ساعت‌های 4 و 5 بعدازظهر با تشویق و هلهله توده‌ای از خانواده‌ها و دوستان آغاز کرد؛ درحالی‌که پادشاه سوئد نیز در میان این مردم بود و به سرمایه‌گذاری دریایی‌اش می‌نگریست. شوربختانه، پس از یک‌بار تلوتلو خوردن در یک باد عظیم، تندباد دیگری بادبان‌های کشتی را به‌شدت هل داد و همه شکوه آن در آب واژگون گشت. با توجه به دانش آن دوران، هایبرتسون نمی‌توانست پایداری کشتی را با در نظر گرفتن این وزن اضافی محاسبه کند؛ کشتی او دچار عدم توازن فراوان بود و مرکز ثقلش با سطح آب فاصله بسیار زیادی داشت.
باستان‌شناسانی که بقایای سالم مانده واسا را بررسی کرده‌اند بر این باورند که تمایلات تجمل گرایانه شاه گوستاو در واژگونی کشتی نقش بزرگی ایفا کرده است. خوشبختانه آن روز عصر تنها 30 نفر از خدمه کشتی جان باختند، ولی درهرحال، فجایع دریایی تا قرن‌ها بعد دست از سر امپراتوری سوئد برنداشتند. در مورد واسا، آب‌های بسیار سرد دریای بالتیک از چوب‌های آن در برابر باکتری‌های آسیب‌زا محافظت کرده و جلوی فرسایش آن را گرفتند. هنگامی‌که دولت سوئد در سال 1961 کشتی را از آرامگاهش بیرون کشید، حدود 95% آن سالم مانده بود که این امر فرصت مطالعاتی نایابی را در اختیار باستان شناسان گذاشت.
در حال حاضر این کشتی را در موزه‌ی واسای شهر استکهلم به نمایش گذاشته‌اند و برای مسئولین موزه افتخارآمیز است که تنها کشتی کاملاً سالم قرن هفدهمی جهان در موزه آن‌هاست. سه دهه طول کشید تا تیم محافظتی کشتی را به‌دقت از آب‌های یخی بیرون بیاورند و برای نمایش آماده سازند. به لطف تلاش‌های دقیق آن‌ها، اکنون می‌توانیم بقایای شیرها و یال‌های رنگارنگی که روی عقب کشتی نقاشی شده بودند و نیز مصنوعات ویژه آن دوره که در آن حادثه نابود نشدند را ببینیم.
منبع: mymodernmet.com
