همدان یکی از کلان شهرهای ایران است که در منطقه کوهستانی غرب ایران قرار دارد. اول شهریور به نام روز همدان نامگذاری شده است. روز همدان بهانه‌ای شده تا بیشتر این شهر دیدنی را بشناسیم و پس از پاندمی کرونا، هر زمان که فرصت سفر فراهم شد، بار سفر ببندیم و از یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران، دیدن کنیم.
همدان زیبا در دامنه کوه الوند واقع شده است و به خاطر ارتفاع زیادی که از سطح دریا دارد، یکی از شهرهای سردسیر ایران است. همدان قدیمی‌ترین شهر ایران و یکی از کهن‌ترین شهرهای کل دنیا است. مجلس شورای اسلامی طی مصوبه‌ای در سال ۱۳۸۵، این شهر را «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» نامیده است. چون همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران یعنی حکومت مادها بوده است. البته قدیمی‌ترین آثاری که در محوطه باستانی هگمتانه پیدا شده و کتیبه‌های گنجنامه به دوران هخامنشیان برمی‌گردد.
این شهر در طول تاریخ و در پادشاهی‌های مختلف ایران مثلا در دوران هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و... پایتخت ایران بوده است. به همین دلیل است که این شهر از نظر فرهنگی و تاریخی اهمیت زیادی دارد و یکی از شهرهای توریستی ایران است. اگر از علاقه‌مندان به تاریخ ایران باشید، حتما همدان را دیده‌اید یا دوست دارید در اولین فرصت به این شهر سفر کنید.
اول شهریور، روز همدان
اول شهریور ماه روز همدان نامگذاری شده است. شاید برایتان سوال شده باشد که چرا اول شهریور را برای روز همدان انتخاب کرده‌اند؟
اول شهریور هم زمان با زادروز شیخ الرئیس، ابوعلی سینا است. این پزشک، ریاضی‌دان، منجم، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، شاعر، منطق دان و فیلسوف مشهور ایرانی در همدان درگذشت و مقبره وی در این شهر قرار دارد. به همین دلیل اول شهریور هم روز پزشک و هم روز همدان نامگذاری شده است و فرصتی است تا بیشتر با این شهر دیدنی و با شخصیت این دانشمند معروف تاریخ آشنا شوید.
جاذبه‌های گردشگری همدان
همدان یکی از شهرهای تاریخی ایران است که در طول تاریخ اسامی مختلفی داشته است. این شهر به خاطر جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی متعددی که دارد، یکی از مهم‌ترین شهرهای توریستی ایران است. نه فقط از ایران بلکه گردشگرانی از سراسر دنیا برای سفر به همدان برنامه‌ریزی می‌کنند و از دیدن آثار تاریخی و طبیعی آن لذت می‌برند.
اگر شرایط برای سفر مهیا بود و تصمیم گرفتید مقصدی متنوع را انتخاب کنید، حتما همدان را انتخاب کنید و در سفر حتما از این جاذبه ها دیدن کنید.
غار علیصدر
اگر از علاقه‌مندان به طبیعت هستید و طبیعت‌گردی را دوست دارید، اگر محصور زیبایی و شکوه غارها می‌شوید و دوست دارید دنیای زیر زمین را هم کشف کنید، غار علیصدر جاذبه‌ای است که نباید از دست بدهید. این غار یکی از طولانی‌ترین مسیرهای قایق‌سواری درون غار در کل دنیا را دارد. برای بازدید از این غار باید ۷۵ کیلومتر از همدان فاصله بگیرید و به روستای علیصدر بروید.
آرامگاه ابوعلی سینا
اگر از علاقه‌مندان به تاریخ علم باشید، حتما آوازه ابوعلی‌سینا را شنیده‌اید. آرامگاه این دانشمند بزرگ که نمادی از شهر همدان است، در مرکز شهر همدان در میدانی به همین نام قرار دارد. روز همدان هم مصادف با زادروز این دانشمند و پزشک پرآوازه است.
آرامگاه باباطاهر
باباطاهر عریان شاعر پرآوازه‌ای است که دوستداران ادبیات حتما می‌شناسند. این شاعر به خاطر دوبیتی‌هایی که به زبان محلی سروده شهرت دارد. آرامگاه این شاعر و عارف بزرگ با آن گنبد هشت ضلعی و فیروزه‌ای زیبا در سال ۱۳۴۴ ساخته شده است و معماری خیره‌کننده‌ای دارد.
دهکده توریستی گنجنامه
ساخت دهکده توریستی گنجنامه از سال ۱۳۷۸ آغاز شد و تقریبا ۱۶ سال طول کشید. این منطقه تفریحی در نزدیکی گنجنامه، آبشار و کتیبه‌های تاریخی آن ساخته شده است. این مجموعه تفریحی کامل بخشهای مختلفی دارد از جمله تله کابین، شهربازی، سورتمه ریلی، غار آکواریوم، بانی جامپینگ و... در واقع اگر دنبال تفریحی هستید که حالتان را حسابی جا بیاورد، حتما به این دهکده توریستی سر بزنید.
کتیبه‌های تاریخی گنجنامه
اگر از علاقه مندان به تاریخ و تماشای آثار تاریخی باشید، حتما آوازه کتیبه‌های گنجنامه را شنیده‌اید و در مورد آن در کتاب‌های تاریخی خوانده‌اید. این کتیبه‌ها شامل سه ستون ۲۰ سطری است که به سه زبان مختلف پارسی باستان، بابلی و عیلامی نوشته شده است. قدمت آنها به دوران هخامنشیان برمی‌گردد.
آبشار گنجنامه
وقتی به منطقه گنجنامه سفر کنید، می‌توانید از جاذبه‌های متنوعی بهره‌مند شوید. غیر از امکانات تفریحی و کتیبه‌های تاریخی، در این منطقه یک جاذبه طبیعی دیدنی هم وجود دارد که یک آبشار ۱۲ متری است. در فصل بهار و تابستان، این آبشار باعث خنک شدن هوا میشود و در زمستان به آبشاری از قندیل‌های کوچک و بزرگ تبدیل میشود. اگر در سفر به همدان فرصت دارید تا یک روز کامل را به پیک‌نیک و تفریح بگذرانید، حتما به گنجنامه سری بزنید.
تپه هگمتانه
هگمتانه پایتخت پادشاهی مادها و بعدها پایتخت تابستانی هخامنشیان شده است. در کتب یونانی آن را اکباتان نامیده‌اند. شهر هگمتانه در واقع اولین پایتخت ایران و یکی از معدود شهرهای باستانی است که هنوز هم پابرجا باقی مانده است. هگتانه در شمال همدان و در بافت تاریخی این شهر در انتهای خیابان قرار دارد و یک شهر زیرزمینی دیدنی است که علاقه‌مندان به تاریخ، از گشت‌وگذار در آن سیر نمی‌شوند.
گنبد علویان
گنبد علویان در بلوار علویان همدان واقع شده است. این گبند یکی از ارزشمندترین آثار عماری و شاهکار معماری زمان سلجوقیان است. اینجا را ابتدا به عنوان مسجد ساخته بودند ولی بعدا سردابه آن به مکانی برای دفن این خاندان تبدیل شده است. دسترسی به این جاذبه راحت است و به همین خاطر گردشگران زیادی دارد.
آرامگاه اِستر و مُردخای
این آرامگاه یکی از آثار به جامانده از زمان حضور یهودیان در همدان است. این آرامگاه قدیمی هنوز هم یکی از زیارتگاه‌های مهم یهودیان است و ملکه استر، همسر خشایارشا و عموی او مردخای در این محل دفن شده‌اند.
حمام تاریخی قلعه
حمام‌های تاریخی ایران، معماری چشم‌گیری دارند. یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی هستند که به خوبی فرهنگ و معماری گذشته ایران را نشان می‌هند. اگر از دیدن این حمام‌های قدیمی لذت می‌برید، سری به حمام قلعه بزنید. در حال حاضر این حمام قدیمی به موزه و رستوران تبدیل شده است. این حمام در مرکز شهر همدان در محله‌ای قدیمی به نام قاشق تراشان قرار دارد و شامل یک موزه و یک سفره‌خانه نیز میشود.
موزه تاریخ طبیعی
یکی از موزه‌های دیدنی که در بسیاری از شهرهای سراسر دنیا وجود دارد، موزه تاریخ طبیعی است. در این موزه‌ها با دیدن فسل‌ها، گونه‌های تاکسیدرمی شده و مواردی شبیه این، با تاریخ طبیعت و تحولات زمین آشنا می‌شوید.
موزه تاریخ طبیعی همدان یک مجموعه کم‌نظیر از انواع گونه‌های گیاهی و جانوری طبیعت ایران و گوشه و کنار دنیا است. این موزه به دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سنای همدان تعلق دارد و در انتهای چهار باغ آزادگان واقع شده است. مساحت این مجموعه به ۲ هزار مترمربع می‌رسد.
سوغات همدان
خریدن سوغاتی یکی از سنت‌های پسندیده ایرانی است. همه ما دوست داریم که وقتی به جایی سفر می‌کنیم، با دست پر برگردیم و برای دوستان و عزیزان‌مان از مقصد سفر، هدیه کوچکی ببریم. این هدایا هر چقدر که بومی‌تر باشند، بهتر هستند. چون با خریدن آنها هم از اقتصاد محلی حمایت می‌کنید و باعث رونق کسب‌وکار اهالی یک منطقه توریستی می‌شوید و هم حال‌وهوای آن شهر را با خودتان به خانه دوستان و عزیزان می‌برید.
همدان سوغاتی‌های خوراکی و صنایع دستی مختلفی دارد. در ادامه چند مورد از آنها را معرفی می‌کنیم تا خریداری کنید و عزیزان‌تان را در خاطرات شیرین سفر، شریک کنید.
کماج
نان کماج در همه شیرینی‌فروشی‌های شهر پیدا میشود. برای تهیه آن از آرد و شکر، کره و پودر دارچین، تخم‌مرغ، کنجد، گردو، شیر و نمک استفاده می‌کنند. در سفر به همدان، عطر و طعم این نان سنتی لذیذ را از دست ندهید.
حلوا زرده
این حلوا در واقع نوعی دسر شبیه به فرنی است ولی غلظت بیشتری دارد. برای تهیه آن از زرده تخم‌مرغ، شکر، گلاب، نشاسته و زعفران استفاده می‌کنند. به خاطر زرده تخم مرغ، منبع غنی از پروتسین است.
انگشت پیچ
انگشت‌پیچ نوعی دسر است که در همدان زیاد خواهید دید. تنها تفاوت اصلی این دسر با حلوا زرده، رنگ آن است. رنگ انگشت پیچ سفید است. دلیل نامگذاری این دسر، نحوه خوردن آن در قدیم بوده، مردم برای خوردن آن، انگشت را داخل دسر می‌کردند و سپس آن را دور انگشت خود می‌پیچیدند.
نان چای
نان چای فقط مخصوص همدان نیست و شاید در قزوین و زنجان هم آن را دیده باشید. این شیرینی را در کنار چای سرو می‌کنند.
شیره انگور
بسیاری از نقاط ایران انگور دارد و شیره انگور یکی از محصولات مفید و پرمصرف آن است. در همدان هم شیره انگور مرغوبی تولید میشود.
برساق
برساق از شیرینی‌های محلی همدان است که برای تهیه آن از آرد، شکر، روغن، شیر، نمک و زردچوبه استفاده می‌کنند. پخت برساق میان اقوام لر و کرد هم رواج دارد و فقط مخصوص همدان نیست.
سفالگری
همدان و لالجین، مرکز سفال ایران هستند. لالجین در ۲۵ کیلومتری از همدان قرار دارد و محصولات سفال این شهر در همدان هم عرضه میشود. اگر عاشق صنایع دستی هستید، در همدان می‌توانید انواع ظروف و اشیای سفالی را بخرید.
چرم
چرم همدان در زمان‌های قدیم شهرت زیادی داشته و کیفیت آن بسیار مرغوب بوده است. هنوز هم در محله‌های قدیمی، دباغ‌خانه‌ها وجود دارند و محصولات چرمی در بازارها تولید میشود و به فروش می‌رسد.
از دیگر صنایع دستی و سوغات همدان می‌توان به صنایع چوبی، طلاکوبی و نقره کوبی، مسگری و قلم زنی، گلیم و آبگینه اشاره کرد.
شهر زیبای همدان، شهر ابن سینا و باباطاهر، قدیمی‌ترین پایتخت ایران، مقصد گردشگری جذابی است که شما را با گوشه‌ای از تاریخ، فرهنگ و مذاهب ایران آشنا می‌کند. اول شهریور، روز همدان، فرصت مناسبی است تا با این شهر دیدنی و جذابیت‌های آن آشنا شویم و دعا کنیم که هر چه زودتر دوباره امکان سفر فراهم شود و از دیدن این جاذبه‌ها لذت بریم.
غذاهای همدانی، خوشمزه و خاص
احتمالا همه شما تعریف سیر همدان را شنیده‌اید. همدان شهر ترشی‌های خوشمزه و جورواجور است. اگر به همدان رفتید هم با غذاهای همدانی ترشی بخورید و هم ترشی را به عنوان سوغات همدان فراموش نکنید. فراموش نکنید مرباهای همدان هم بسیار معروفند.
غذاهای همدان با توجه به آب و هوای سرد آن منطقه بیشتر غذاهای آبکی مثل آبگوشت و آش است. از انواع آشی که به آش‌های همدانی معروف هستند می‌توان به آش خشکبار همدان، آش شل پتله، آش گوجه همدان، آش آماج، آش بادمجان ملایر اشاره کرد. از غذاهای سنتی معروف دیگر این منطقه هم می‌توان به خورشت غوره بادمجان، آبگوشت یخنی همدان، آبگوشت قرمه همدان، آبگوشت فلفل همدان، کباب سرداشی همدان و کوفته همدانی اشاره کرد.
تهیه و تالیف: لست‌سکند
