جاذبه‌های ایران و آمریکا که شبیه به هم هستند

شاید برایتان پیش آمده باشد در میان خروارها اطلاعات دنیای مجازی که به چشمتان می‌خورد، ناگهان یکی از عکس‌ها توجهتان را جلب می‌کند! امّا بعد که می‌بینید آن جاذبه در ایران است، تعجبتان افزون می‌شود، دیگر انتظار این را نداشتید! شاید حتّی با خودتان بگویید چطور چنین جاذبه زیبایی در ایران است؟

ایران به خاطر تنوع آب و هوایی و ناهمواری که دارد، پدیده‌های مختلف زمین‌شناسی را در خود جای داده است. در مطالب قبل، نمونه‌هایی از برترین جاذبه‌های جهان که نمونه ایرانی داشتند را بررسی کردیم، در این متن، می‌خواهیم نگاهی به جاذبه‌هایی بیاندازیم که در ایران و آمریکا مشابه هم هستند. البته باید به این نکته توجه کنید که معیار این شباهت این نیست که جاذبه‌ها عیناً از نظر وسعت و چشم‌انداز هم شبیه به هم باشند، بلکه معیار اصلی، مشابهت از نظر شکل‌گیری پدیده است و تا حدی هم شباهت ظاهری؛ چرا که کم پیش می‌آید یک کشور چنین پدیده‌های متنوع زمین‌شناسی را در خودش به بار آورد. از طرفی، هر کدام از این اشکال (لندفرم‌ها)، داستانی چند میلیون‌ ساله پشت سرشان نهفته است و پیدا کردن مشابه‌شان در آن سوی دنیا، چیزی شبیه به پیدا کردن خواهر و برادران گمشده‌شان است! پس با این مقدمه، این اشکال متنوع را که هر کدام یک جاذبه ژئوتوریستی محسوب می‌شود را بررسی می‌کنیم.

1. دره خزینه، لرستان؛ Grand Canyon, Arizona

شاید تعجب کنید اگر بگوییم این تصویر با عظمت هم در نتیجه همین انحلال و فرسایش است! امّا واقعیت همین است. همانطور که ابتدای متن هم توضیح دادیم، یک فرآیند ژئومورفولوژیکی باعث ایجاد اشکال متنوعی می‌شود، چون جنس سازه متفاوت است. در این تصویر از دره خزینه، رود کرخه مسیر خود را دایره‌وار تا عمق چند متری حفر کرده و چنین منظره زیبایی برای گردشگران به یادگار گذاشته. نمونه شبیه این پدیده را در گرند کانیون آمریکا هم می‌بینیم.

2. دودکش جن، زنجان؛ Hoodoo Bryce Canyon, Utah

هودوها (دودکش جن) هم در نتیجه فرسایش ایجاد می‌شوند؛ امّا شکل‌های عجیب و غریب آن باعث می‌شود مردم درباره آن‌ها داستان‌سرایی کنند. هودوها معمولا اشکالی قارچ‌مانند هستند که مثل مناره بلند و نازک تراش می‌خورند. اینکه نمونه چنین پدیده‌ای در آمریکا هم وجود دارد جالب است.

3. تنگه چاهکوه، جزیره قشم؛ Seven Sacred Pools, Arizona

چاهکوه از آن دسته دیدنی‌هایی است که هر چه درونش پیش می‌روید، با یک منظره جالب روبه‌رو می‌شوید. بدون شک فرسایش آب و جنس دیواره‌ها باعث ایجاد چنین اشکال بی‌بدیلی شده، امّا حضور چاله‌های آبی که به جذابیت بیشتر این منطقه اضافه کرده، به این دلیل است که نفوذناپذیری دیواره‌ها باعث می‌شود آب‌هایی که خودشان را به این منطقه می‌رسانند، میان چاله‌ها و حفره‌های سطح زمین در تله بیوفتند و منظره‌ای شبیه به هفت دریاچه مقدس آریزونا ایجاد کنند.

4.  دره کال جنی، خراسان جنوبی؛  Valley of Fire, Nevada

اگر به این دو عکس نگاه کنید، شباهت‌های فراوانی در آن‌ها خواهید یافت. به نظرتان این دو چطور به وجود آمده‎‌اند؟ همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، جنس سنگ و گذر آب، وقتی دست در دست هم می‌دهند، اشکال متنوعی خلق می‌کنند. اینجا هم همین اتّفاق افتاده است. حضور آهک در ساختار دیواره‌ها باعث می‌شود، پس از گذر آب بر پیکره آن، فرآیند کارستی رخ بدهد و طی سال‌های طولانی، ناگهان دره‌ای عمیق ایجاد کند. 

5. ستون‌های بازالتی، ماکو (آذربایجان غربی)؛ Basalt Columns, California

 اگر وارد جزئیات شکل‌گیری این ستون‌های بازالتی عجیب شویم، بحث کمی تخصصی و دشوار می‌شود، امّا به صورت خلاصه، این ستون‌ها در نتیجه انجماد روانه‌های ذوب شده بازالتی ایجاد می‌شوند و به این شکل‌ها درمی‌آیند. نمونه آن در بعضی نقاط جهان پیدا شده است. در زیر، تصویر ستون‌های معروف بازالتی در ماکو را می‌بینیم که شبیه به نمونه کالیفرنیایی خود هستند.

6. مرداب خزه‌ای، سراوان (گیلان)؛ Cypress Swamp, Mississippi

خزه سبز رنگی که سطح دریاچه را پوشانده، این دو جاذبه را بسیار به هم شبیه کرده است. گر چه تفاوت‌های اندکی در پوشش گیاهی‌شان دارند، امّا خزه سبز که دریاچه این دو جنگل را از شکل متداول آن به سبکی خاص برای گردشگران تبدیل کرده است، یکسان است.

7. دره ستارگان، جزیره قشم؛ Monument Valley, Arizona

پشت شکل‌گیری دره ستارگان قشم، داستان‌ها و افسانه‌های بومی فراوانی وجود دارد، امّا دلیل اصلی شکل‌گیری این دره، همان فرسایش آبی است. باران‌های تند و رگباری قشم طی حدود دو میلیون سال، زمینی با ساختمان‌های سنگی را برای ما به جا گذاشته است. سازه‌هایی که مقاومت بیشتری داشته‌اند، ایستاده‌اند و ضعیف‌ترها، به راحتی در آب حل شده‌اند. نمونه چنین منظره‌ای را در آن سوی دنیا، در آریزونا می‌توانیم ببینیم.

8. پدیده تافونی، روستای وردیج (تهران)؛ Valley of Fire, Nevada

اگر به روستای وردیج رفته باشید، متوجه اشکال عجیب و غریب این پدیده‌های تافونی شده‌اید! از دور حتّی شاید شبیه به پیکر انسان یا حیوان، به نظر برسند. دلیل به وجود آمدن این شکل‌ها، هوازدگی است. جنس این سنگ‌های مخصوص باعث ایجاد حفره روی سطح آن می‌شود. نمونه دیگری از این پدیده جالب را در آمریکا می‌توانید بیابید.

 سخن آخر

همانطور که ابتدای متن گفته شد، این پدیده‌ها از آن دسته پدیده‌های زمین‌شناسی‌اند که برای مردم عادی هم جذابند، حتّی اگر علت شکل‌گیری و داستان پشت آن‌ها را ندانند؛ همین که شکلی خارق‌العاده دارند و از چهره معمولی کوه‌ها و تپه‌ها فاصله گرفته‌اند، جلب توجه می‌کنند. این پدیده‌های جالب در آمریکا، معمولا جزو جاذبه‌های ژئوتوریستی محسوب می‌شوند و هر ساله گردشگران بسیاری برای دیدن آن سفر می‌کنند، در حالی که بیشتر این جاذبه‌ها در ایران ناشناخته‌اند و فقط تعداد کمی از طبیعت‌گردان آن‌ها را می‌شناسند و به آن سفر کرده‌اند. حالا برایمان بگویید به کدام یک از این جاذبه‌ها سفر کرده‌اید؟ آیا آن‌ها را می‌شناختید؟

تألیف: لست‌سکند