بارها نوشتیم که نعمت‌های طبیعی ایران، در نتیجه اقلیم و طبیعت متنوع آن است. یادتان هست که سه محصول برتر ایران در دنیا را معرفی کردیم؟ محصولاتی که ایران رتبه اول را در تولیدشان دارد ولی گاهی نام کشورهای دیگر را در تولید آن محصولات بیشتر می‌شنویم و دیگران سهم بیشتری در صادرات دارند تا ایران!
تمام این محصولات باارزش، کم بهاتر از طلا نیستند. گاهی فراوانی آنها در ایران سبب میشود که ار ارزششان غافل شویم! در این مطلب، سراغ محصول دیگری می‌رویم که به دلیل ارزشمندی‌اش، طلای سبز لقب گرفته است و ایران جزو کشورهای مهم در تولید آن است. این محصول چیزی نیست جز گردو! ابتدا جایگاه ایران در تولید گردوی جهان را بررسی می‌کنیم و سپس به شهرهایی می‌پردازیم که در ایران، در تولید این طلای سبز شهرت دارند. پیش از مطالعه ادامه متن لازم است بدانیم که در دنیای امروز، گردو و بادام از مهمترین خشکبارهای جهان محسوب می‌شوند.
جایگاه ایران در تولید گردو جهان
بر اساس رتبه‌بندی‌های جهانی، ایران سومین رتبه را در تولید گردوی جهان دارد. اولین کشور چین و دومین کشور آمریکاست. بعد از ایران در رتبه سوم هم به ترتیب، ترکیه، مکزیک و اوکراین قرار می‌گیرند. البته ایران در سال 1992 رتبه چهاردهم را داشته، امّا با افزایش تولیدات به رتبه سوم دست پیدا کرده است.
با این حساب، ایران در آسیا رتبه دوم را در تولید گردو دارد و ترکیه از رقبایش در این زمینه محسوب میشود.
شهرهایی که در تولید گردو معروفند
به نظر می‌رسد که حضور گردو در ایران سابقه طولانی دارد و در بعضی منابع نوشته‌اند که تخم آن از ایران به اروپا برده شد که درباره صحت این موضوع هنوز اطلاعاتی در دسترس نیست امّا آنچه مهم است، حضور طولانی مدت این درخت در میان ایرانیان است. درختان گردو با عمر بالای 300 سال در باغهای سنتی و قدیمی ایران وجود دارند و این مسئله نشان از قدمت این درخت در ایران دارد. گردو بیشتر در نواحی سردسیری و خشک به ثمر می‌رسد امّا سرما و گرمای زیاد باعث آسیب جدی به آن میشود. در زیر قطب‌های مهم گردو در ایران را بررسی می‌کنیم. استان‌های همدان، فارس و کردستان از قطب‌های مهم تولید گردو در کشور هستند. نام گردوی تویسرکان حتما به گوشتان خورده است! تویسرکان و نهاوند از مناطق مهم تولید گردو محسوب می‌شوند. همچنین کهن سال‌ترین درخت گردو در روستای کدوده فیروزکوه قرار دارد که عمر آن را 1400 سال در نظر گرفته‌اند!
علاوه بر استان‌هایی که نام برده شد، شهرستان های آذرشهر، عجب شیر، کلیبر و اسکو هم به عنوان قطب تولید این محصول در استان آذربایجان به شمار می‌روند و البته سایر شهرستان‌های آذربایجان شرقی هم در زمینه تولید گردو فعالند. سطح زیر کشت گردوی آذربایجان شرقی، حدودا بالغ بر 11 هزار هکتار است و با اجرای طرح‌های اصلاح و توسعه آموزش‌های تخصصی وترویجی، قرار است تولید این محصول بیشتر هم بشود.
شهرستان بافت در استان کرمان هم دیگر قطب تولید گردو است. عمده گردوکاری‌های بافت در مناطق کیسکان، گوُغِر و خَبر است. برداشت گردو از اواسط شهریورماه در مناطق گرم‌تر شروع میشود و تا اواسط مهرماه در مناطق سردسیر ادامه دارد.
وجود درخت فراوان گردو نه تنها به تولید گردو بلکه از جهتی دیگر، به صنعت مبلمان و هنرهای دستی هم کمک می‌کند، زیرا در این صنایع از چوب درختان گردو استفاده میشود و مناطقی که باغات گردوی وسیعی دارند (مانند تویسرکان)، در زمینه تولید محصولات چوبی هم رشد بالایی را تجربه می‌کنند.
سخن آخر
شناخت محصولات مرغوب و مکان‌هایی که این محصول در آنها با بهترین کیفیت وجود دارد به ما کمک می‌کند تا هنگام سفر، بهترین سوغاتی ممکن از مقصدمان را انتخاب کنیم. گردو هم می‌تواند یکی از این سوغاتی‌هایی باشد که در سفر به شهرهایی که قطب آن محسوب می‌شوند، با ما همراه شود. ضمن اینکه مهم است بدانیم کشورمان در تولید یکی از مهمترین خشکبارهای جهان، رتبه سوم را دارد. گرچه شرایط صادرات محصولات ایرانی چندان مساعد نیست، ولی امیدواریم که این مشکلات هم هر ه سریع‌تر برطرف شود تا کشاورزان زحمت‌کش و پرتوان ایرانی هم لبخند رضایت پررنگ‌تری بر چهره‌شان نقش ببندد.
تألیف: لست سکند
منبع: Atlasbig، خبرگزاری تسنیم، مهر، مشرق، ایرنا و ایسنا
