سفر به دورتموند، شهر کرگدنهای بالدار

وقتی در مونیخ از میدان زیبای Marienplatz به سمت ایستگاه راه آهن اصلی مونیخ قدم میزدم،  تخته سیاه معروفی را دیدم که روی آن نوشته شده بود: « قبل از مرگم میخواهم ........ ». هر رهگذری گچی بر میداشت و آرزوی خود را مینوشت. مادر جوانی در حال نوشتن این جمله بود که «قبل از مرگم میخواهم برای یکبار هم که شده، پسرم به حرفم گوش دهد»، در حالیکه پسرش همانجا با گچی در دستش داشت تابلو را خط خطی میکرد.

رهگذر دیگری نوشته بود میخواهم بیشتر در دنیا سفر کنم و توریستی دیگر در حال نوشتن این جمله بود که «میخواهم دوباره عاشق شوم». البته که آرزوی من کاملا معطوف به خانواده بوده است، ولی کل جملات این تابلو تا ساعتها در ذهنم عبور میکرد و مرا به این فکر وا میداشت که در هر صورت هیچکدام از ما فرصت چندانی نداریم و امیدوارم بتوانیم از این فرصت بخوبی استفاده کنیم. به ایستگاه اصلی راه آهن مونیخ (Munich Hbf) رسیدم تا سفر خود را به یکی از مهمترین ایالتهای آلمان، یعنی نورد راین وستفالن آغاز کنم.

نورد راین وستفالن(Nordrhein-Westfalen) یک ایالت فدرال در غرب آلمان است که از شمال و شمال شرق با ایالت نیدرزاکسن، از شرق با هسن و از جنوب با راینلاند فالتز همسایه است. همچنین از نظر بین المللی با بلژیک و هلند مرز مشترک دارد. این ایالت پرجمعیت ترین ایالت آلمان (با ۱۸ میلیون جمعیت)و چهارمین ایالت بزرگ از نظر مساحت است.

همانطور که از نام آن پیداست، این ایالت حاصل پیوند دو منطقه فرهنگی متمایز یعنی وستفالن و بخش شمالی استان راین است. اولین نشانه های سکونت نئاندرتال، درست خارج از دوسلدورف کشف شد و زندگی در این ایالت به ماقبل تاریخ برمیگردد. اما اولین اثر مکتوب تاریخی در گزارش ژولیوس سزار ظاهر می شود، که قلمروهای غرب راین را فتح کرد و پست های استحکاماتی متعددی در آنجا ایجاد کرد. برای پرجمعیت‌ترین ایالت آلمان جای تعجب نیست که ۳۰ شهر از ۸۱ شهر بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت آلمان را در خود جای داده است که مهمترین آنها عبارتند از دوسلدورف(پایتخت ایالت)، کلن(قدیمی ترین شهر آلمان)، دورتموند، اسن، بن(پایتخت سابق آلمان غربی)، آخن، بوخوم، دویسبورگ، مونستر و ووپرتال.

قبلا اکثر شهرهای مهم این ایالت را بازدید کرده ام ولی هم اکنون، در این تابستان داغ سال ۲۰۲۳ میخواستم به دورتموند و شهرهای زیبا و کوچک اطراف آن سفر کنم. دورتموند از نظر جغرافیایی در مرکز اروپا واقع شده است و یک تقاطع مهم و دارای زیرساخت های عالی است. دورتموند شهری است سبز که تقریباً نیمی از شهر را فضای سبز و پارک ها پوشانده اند. اطراف این شهر نیز پر از شهرهای تاریخی و طبیعت زیباست که میتواند دورتموند را به هدفی جذاب برای گردشگران تور اروپا تبدیل کند.

بهترین گزینه برای سفر در تمام کشور آلمان(و حتی رسیدن به شهرهای مرزی کشورهای همسایه آلمان) خرید بلیط یک ماهه Deutschland Ticket هست. قیمت این بلیط ۴۹ یورو میباشد و به شما  این امکان را میدهد که از کل سیستم حمل و نقل عمومی بین شهری و داخل شهری کشور آلمان در طول یک ماه استفاده کنید( قیمتهای ذکر شده در این سفرنامه مربوط به تابستان ۲۰۲۳ میباشد). قطارهای سریع السیر( ICE و IC ) جز دامنه خدمات این بلیط نمیباشند. شما برای خرید این بلیط و همچنین هر گونه مسیریابی در کشور آلمان نیاز به نصب اپلیکشن DB navigator دارید. دویچه بان(Deutsche Bahn) که به معنای راه آهن آلمان میباشد، شرکت اصلی متولی سیستم حمل و نقل عمومی میباشد و‌ کلیه قطارها، ترامواها و اتوبوسهای عمومی زیرمجموعه همین ساختار میباشند.

هزینه قطار سریع السیر از مونیخ به آلمان در حدود هفتاد یورو و مدت زمان سفر پنج ساعت و نیم بوده است. اما از آنجا که با دویچلند تیکت شما مجاز به استفاده از قطارهای سریع السیر نیستید، سفر من از طریق عوض کردن ۷ قطار در شهرهای مختلف صورت گرفت و زمان این سفر ۱۲ ساعت بوده است.

تجارب شخصی من از این سفر ۱۲ ساعته با دویچه بان به این شرح است:

• هرگز در ایستگاههای قطار در مورد شماره جایگاه اعلام شده بوسیله اپلیکیشن و تابلو اعلانات ایستگاه، مطمین نباشید. ممکن است در آخرین لحاظ شماره جایگاه عوض شود، بنابراین در هر جایگاهی که هستید بطور مرتب، تابلو جایگاه را چک کنید و از سایر مسافرین آخرین تغییرات را پرس و جو کنید.
• با هر تاخیری، مسیر کلی را دوباره با اپلیکیشن چک کنید، زیرا ممکن است قطارهای بعدی را از دست بدهید و نیاز به تغییر مسیر داشته باشید.
• در بعضی از قطارها در ایستگاهی، قسمتی از کابینهای قطار جدا میشوند و به مسیر دیگری می روند. بنابراین دقت کنید که در کابین صحیح سوار شده باشید و با دیدن هر جنب و جوشی در مسافران، علت را از آنها جویا شوید. گاهی اوقات اعلانها فقط به زبان آلمانی داده میشود، پس حتما از سایر مسافران ترجمه انگلیسی را جویا شوید.

بیان داستانها و خاطرات سیستم حمل و نقل دویچه بان خود سفرنامه ای مجزا را میطلبد ولی ذکر همین نکته بس که، وقتی با پرداخت ۴۹ یورو از همه سیستم حمل و نقل عمومی یک کشور استفاده میکنید(درون شهری و برون شهری)، دیگر هیچ جای گلایه ای نیست. بنابراین به همه مشکلات و مشقتهای این سفر خندیدم و البته که، یک لحظه هم چشم بر هم نگذاشتم تا مبادا ایستگاهی و قطاری را از دست بدهم. نهایتا ساعت ۳ بامداد روز بعد، به ایستگاه اصلی راه آهن شهر دورتموند رسیدم.

در آلمان، ایستگاههای اصلی راه آهن اکثرا در مرکز شهر واقع شده اند و دورتموند نیز از این قاعده مستثنی نیست. هاستلی را که رزرو کرده بودم تنها ۵ دقیقه پیاده تا ایستگاه راه آهن فاصله داشت و نام آن A&O Dortmund Hauptbahnof بود. هزینه یک تخت در یک اتاق شش تخته Dorm در حدود ۲۰ یورو بود. در هاستلهای آلمان رسم است که ملحفه، رو بالشی و کاور تشک را در پذیرش به شما تحویل میدهند و شما خودتان باید رختخواب را آماده کنید. بنابراین نیازی به گفتن نیست که وقتی شما طبقه دوم تخت باشید و مجبورید در تاریکی، کاور تشک و پتو را بیاندازید، کل هم اتاقی ها بیدار میشوند. خوشبختانه صبحهنگام و موقع خروج از اتاق جهت Check Out، همه در خواب شیرین بودند و وقتی بیدار شوند اثری از برهم زننده آرامش شبانه آنها نخواهد بود.

برای خرید صبحانه نزدیک ترین سوپرمارک لیدل(Lidl) را پیدا کردم و با خرید کروسان و یک شیرینی صبح خود را آغاز کردم. سایر وعده های غذایی من هم در سوپرمارکتهای مشابه مانند Aldi و Rewe تهیه شد. قیمت کروسان در این سوپر مارکتها در حدود ۶۰ سنت، قیمت سوسیس همراه با کاری در حدود ۱.۵ یورو و تکه های پیتزا کمتر از ۲ یورو میباشد. همچنین بسته های ۲۰۰۱۵۰ تا گرمی کالباس با قیمتهای ۱ تا ۲ یورو براحتی یافت میشوند.

خب، بیایید گشت و گذار در دورتموند را دوباره از جایی آغاز کنیم که دیشب از طریق آن وارد شهر شدم و امشب هم از همین طریق، شهر را ترک خواهم کرد. داستان هر شهری در آلمان با ایستگاه اصلی راه آهن آن شهر آغاز میشود.  هر چند دورتموند از سال ۱۸۴۷ دارای ایستگاه راه آهن بوده است ولی ایستگاه بصورت فعلی از سال ۱۹۱۰ شروع به کار کرده است و در آن زمان از بزرگترین ایستگاههای راه آهن آلمان بوده است. با این حال، در یک حمله هوایی متفقین در ۶ اکتبر ۱۹۴۴ نابود شد و نهایتا سالن اصلی ایستگاه در سال ۱۹۵۲ بازسازی شد. شاید این بنا از نظر معماری اهمیت چندانی نداشته باشد، اما دارای شیشه های رنگی قابل توجهی است که تخصص های صنعتی سابق دورتموند را نشان میدهد.

از ایستگاه راه آهن که بیرون بیایید، آمیزه ای از صنعت، تجارت و فرهنگ را خواهید دید. نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر در شهری زندگی میکنند که تاریخ آن به بیش از هزار و صد سال پیش باز میگردد. این شهر دو دوره مهم را تجربه کرد که در طی آن از اهمیت اروپایی ویژه ای برخوردار بوده است. یک بار در قرن چهاردهم به عنوان یک رکن مهم از شهرهای هانسیایی وستفالیا و بار دوم در قرن نوزدهم و بیستم، به عنوان مرکز صنعتی شدن در روهر که مکان مهمی بوده است. دورتموند به عنوان شهر زغال سنگ، فولاد و نوشیدنی های مالت دار از اواسط قرن نوزدهم شهری کاملا صنعتی محسوب میشد.

جمعیت دورتموند در سال ۱۹۱۳ به صد و ده هزار نفر رسیده بود و تولید زغال سنگ در آن سال به بیش از ۱۲ میلیون تن می رسید. قبل از جنگ جهانی دوم، دورتموند به یکی از مهم ترین مکان های اقتصاد صنعتی رایش آلمان تبدیل شده بود بگونه ای که درخصوص صنعت فولاد نقل قولی است که میگوید: «برای محصولات صنعت فولاد در همان زمان هر روز حدود ۱۰ قطار طولانی ۵۰ واگنی از دورتموند خارج میشده است». همین رونق اقتصادی منجر به افتتاح مراکز تئاتر متعدد، کانونهای فرهنگی و تفریحی بسیاری در شهر گردید و آن را قطب گردگشگری منطقه میکرد.

از منظر ایستگاه راه آهن که بنگرید، علاوه بر پس زمینه زیبایی که کلیسای سنت پتری به چشم انداز پیش روی شما میدهد، دو ساختمان زیبا بیانگر هویت جدید دورتموند هستند. در سمت راست، موزه فوتبال آلمان(تصور دورتموند بدون فوتبال و باشگاه بورسیا دورتموند غیرممکن است و این موزه فراتر از مسایل باشگاهی و حتی شهری است) و در سمت چپ، ساختمان باشکوه کتابخانه شهر و ایالت را مشاهده میکنید.

 این عمارت یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های آلمان است که توسط معمار سوئیسی (ماریو بوتا) طراحی شد و در می ۱۹۹۹ افتتاح گردید. اولین کتابخانه بزرگ عمومی در سال ۱۹۰۷ در دورتموند تاسیس شد و کتابخانه فعلی حاصل یک قرن تکامل فرهنگی یک شهر است. این کتابخانه مظهری از چشم انداز دورتموند جدید است که متعهد به آموزش و بهبود کیفیت زندگی است و این تکریم فرهنگ مطالعه،  تضمین کننده دموکراسی، برابری، عدالت و کارآمدی مدیریت شهری است.

بی اختیار به سمت قلب این تابلوی زیبای ورودی شهر دورتموند، یعنی کلیسای سنت پتری رفتم. در مسیر یک الاکلنگ بسیار بزرگ جلب توجه میکند. گویا این شهر پر از سمبلهای دوست داشتنی است.

کلیسای سنت پتری یکی از کلیساهای قرون وسطایی مرکز شهر دورتموند است. این کلیسا در سال ۱۳۲۲ به عنوان یک کلیسای سبک گوتیک ساخته شد.  زلزله، طوفان و صاعقه در طول تاریخ بارها و بارها به مناره و ساختمان مرکزی آسیب وارد کرده است و پس از یک تخریب کامل در سال ۱۷۵۹، سنت پتری دوباره با المانهای باروک بازسازی شد. در سال ۱۹۴۳ با حمله هوایی به دورتموند، سنت پتری دوباره تا دیوارهای پایه ویران شد تا با عملیاتهای بازسازی از سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۶ به شکل اولیه خود دوباره ساخته شد.

پس از آن، پای در خیابان زیبای Westenholweg گذاشتم. این خیابان پر از آژانس های مسافرتی، رستوران ها، فروشگاه های سوغاتی و مراکز خرید متعدد است و مکانی فوق العاده برای سرگرمی و خرید.

پس از گذشتن از فروشگاههای خیابان Westenholweg به خیابان Ostenholweg میرسم. در سمت چپ، کلیسای پروتستان سنت رینولدی به چشم میخورد که قدیمی ترین کلیسای دورتموند است.  قدمت این کلیسا به سال ۱۲۵۰ باز می گردد و ظاهری الهام گرفته از سبک گوتیک دارد. عمدتاً در طول جنگ جهانی دوم آسیب دید ولی دوباره با ویژگی های مشابه قبلی بازسازی شد. سنت رینولدی به دلیل میراث باستانی و استقامت قابل توجه آن اغلب به عنوان "معجزه وستفالیا" در نظر گرفته می شود. این کلیسا دارای مجموعه ای چشمگیر از شش ناقوس است که هر کدام بیش از شش هزار کیلوگرم وزن دارند. از آنجایی که این کلیسا در قلب دورتموند قرار دارد، می‌توانید ترکیب تاریخ و مدرنیته را ببینید که به طور هماهنگ در هم تنیده شده اند.

در سمت دیگر همان خیابان، کلیسای مریم مقدس قرار دارد که ساخت آن از اواسط قرن چهاردهم آغاز شده است و در طول جنگ جهانی دوم ویران شد و دوباره بازسازی شد. این کلیسا الهام بخش هنر معماری قرون وسطایی با سبک های گوتیک و رومسک است. در قدیم این کلیسا محلی برای برگزاری دادگاه و اجتماعات مذهبی بوده است. اکنون نیز کنسرت هایی برای موسیقی کلیسا برگزار می کند. هنری که در کلیسای مریم مقدس مشهود است، آثار هنرمندان بانفوذ قرون وسطی است که زندگی مریم مقدس به نمایش می گذارند.

درکنار کلیسای مریم مقدس خیابانی زیبا وجود دارد با دو حوضچه جذاب که شما را به سمت تالار قدیمی شهر راهنمایی میکند. در همین مسیر و جاهای دیگر شهر، کرگدنهای بالدالر بامزه ای را می بینید که نماد شهر است. این کرگدنهای بالدار با طرح‌های مختلف(اما اندازه های یکسان)، هم در مرکز شهر و هم در کوچه پس کوچه‌های شهر دلربایی میکنند.

در نزدیکی تالار قدیمی شهر، برج عقاب را پیدا میکنم که تاریخ مرمت آن به سال ۱۹۹۲ باز میگردد. ارتفاع برج به ۳۰ متر (۶ طبقه) می رسد و موزه ای است از زره ها و سلاح های باستانی قرن سیزدهم و چهاردهم. همچنین مدلی از دیوارهای دفاعی شهر در دوران اختلافات بزرگ منطقه دورتموند در این موزه وجود دارد.

از مهمترین جاذبه های دورتموند پارک وستفالن است. پارک وستفالن یکی از بزرگترین پارک های درون شهری نه تنها در آلمان بلکه در کل اروپا است. در قرن نوزدهم، ساکنان ثروتمند شهر تصمیم به توسعه یک پارک عمومی گرفتند و مناطق جنوبی دورتموند را برای این منظور خریداری کردند. با هزینه آنها مناطق تفریحی ساماندهی و درختکاری شد. در قرن بیستم، مجموعه پارک با برپایی یک رستوران در ساحل دریاچه و ساخت چندین منطقه رقص و آلاچیق گسترش یافت. در طول جنگ جهانی دوم این پارک تقریباً به طور کامل نابود شد تا اینکه پول برای بازسازی آن در دهه پنجاه مهیا شد.

پس از آن، این بیشه زار هر سال محل نمایشهای فرهنگی بود و به افتخار چنین رویدادهای بزرگی، محوطه نیز با باغچه هایی از گل های زیبا تزپین شد.  این پارک که بیش از ۱۵۰ هکتار وسعت دارد و به راحتی به عنوان یکی از جذاب ترین نقاط برای گردشگران تور آلمان شناخته می شود، در آوریل ۱۹۸۴ بصورت امروزی برای عموم افتتاح شد و هنوز هم فعال است. پارک وستفالن همراه با فضای وسیع خود، حاوی بیش از ۲۵۰۰ نوع گل رز است. همچنین مکانی برای بسیاری از رویدادها مانند بازارهای کوچک، مهمانی ها و جشنواره ها است که سالانه هزاران نفر را جذب می کند.

برای رسیدن به این پارک میتوانید از خط U45 استفاده کنید(که با استفاده از دویچلند تیکت نیاز به خرید بلیط اضافه ندارید). این یک مکان ایده آل برای بازدید یک خانواده و یک پارک کودکان برای بازی در تمام طول روز است. هزینه بلیط حدود ۲ یورو برای هر نفر است که گاهی اوقات بعلت بعضی رخدادها و نورپردازی ها کمی گرانتر می شود.

در این پارک زیبا، برج فلوریانتوم که به آن برج فلوریان نیز می گویند، قرار دارد که نام خود را از سنت فلوریان ( قدیس حامی باغبانان) گرفته است. کاربرد این برج برای انتقال سیگنالهای رادیو و تلویزیون است و ارتفاعی نزدیک به ۲۱۰ متر دارد. این برج چشم نواز به عنوان یک برج رادیو و تلویزیونی و یک جاذبه توریستی در سال ۱۹۵۹ بنا شده است. در فلوریانتوم دو طبقه وجود دارد. طبقه پایین قسمت کاربردی و عملیاتی آن است، در حالی که طبقه بالا برای عموم آزاد است.

در قسمت بالایی رستوران گردانی قرار دارد و همچنین سکویی وجود دارد که می توانید منظره ای هوایی از شهر را داشته باشید. هزینه ورودی برای هر بزرگسال حدود ۲ یورو است و ورود کودکان زیر شش سال رایگان است. اگر قصد دارید این منظره زیبا را مشاهده کنید، حتما قبلا آب و هوا را بررسی کنید. در یک روز مه آلود یا بارانی، دیدن منظره از شهر ممکن است چندان جالب نباشد. در گذشته امکان پرش بانجی وجود داشت، اما پس از تصادفی که منجر به مرگ مردی بر اثر پارگی سیم شد، دیگر مجاز نیست.

پس از یک روز زیبا در دورتموند به ایستگاه راه آهن دورتموند برمیگردم تا به شهری در مجاورت دورتموند بروم، اما هنوز اصلی ترین جاذبه این شهر باقی مانده است. همه دنیا دورتموند را بخاطر باشگاه بورسیا دورتموند و طرفداران وفادار آن می شناسند. بنابراین در مسیرم میتوانم در ایستگاه راه آهن استادیوم زیگنال ایدونا پارک پیاده شوم و پس از آن به سمت مقصد بعدی حرکت کنم.

نام سابق این استادیوم، وستفالن بود و مردم محلی هنوز هم ممکن است این نام را بخوانند. ظرفیت این استادیوم ۸۰ هزار نفر است و همچنین دارای یکی از وسیع ترین تراسها با ظرفیت ۲۵۰۰۰ نفر است. بعلت صندلی های زرد رنگ خود به دیوار زرد معروف است و جو آن بسیار مهیج و فوق‌العاده است. لازم به ذکر است که در طول مسابقات سکوهای سیگنال ایدونا پارک هرگز خالی نمی ماند.

وقتی روزهای بعد و در سفری دیگر در ایالت نوردراین وستفالن، حال و هوای طرفداران بورسیا دورتموند را در ایستگاه قطار Soest دیدم، به یاد از دست رفتن قهرمانی بوندس لیگا برای بورسیا دورتموند در آخرین دقایق لیگ پارسال افتادم و با خود اندیشیدم که این مردم دوست داشتنی، لیاقت یک قهرمانی دیگر را دارند(اگر بایرن مونیخ بگذارد).

این سفر من به شهر زیبای دورتموند به اتمام رسید ولی این آخرین سفر من به این شهر نخواهد بود، چرا که برای دیدن بسیاری از شهرهای دیگر این ایالت، حتما دوباره و دوباره از ایستگاه راه آهن این شهر عبور خواهم کرد.