اوترخت، یک شعر ناتمام در مرکز هلند

مقدمه

هنگامیکه در روتردام بودم، تصمیم گرفتم سفر یک روزه ای به شهر زیبای اوترخت (Utrecht) که از نظر جغرافیایی در مرکز هلند قرار دارد، داشته باشم. اوترخت یکی از قدیمی ترین شهرهای هلند است که در سال ۵۰ پس از میلاد بوسیله رومی ها تاسیس شد. در زمان رومیان، قلعه ای در محل فعلی شهر اوترخت وجود داشت که به دلیل قرار گرفتن در کنار رودخانه، ترائکتوم (Traiectum ) نامیده شد و به هلندی "trecht" ترجمه گردید. U  از کلمه هلندی قدیمی "uut" گرفته شده است که به معنای پایین رودخانه است.

بنابراین اوترخت را می توان تقریباً به "قلعه پایین رودخانه" ترجمه کرد. در طول شورش هلند که بخش‌های شمالی هلند با اسپانیایی‌ها می جنگیدند، معاهده ای جهت اتحاد در برابر اسپانیا در این شهر امضا شد و اتحادیه اوترخت شکل گرفت. اتحادیه اوترخت اولین گام به سوی جمهوری هلند بود و به این شهر نقش مهمی در تاریخ هلند داد. جالب است که بدانید در سال ۱۸۰۸ و در آغاز پادشاهی هلند، اوترخت پایتخت بوده است و حتی پادشاه لودویک ناپلئون یک قصر در این شهر ساخته بود اما اواخر همان سال به آمستردام نقل مکان کرد و این پایتخت بودن، بیش از نیم سال طول نکشید. در حال حاضر، اوترخت چهارمین شهر بزرگ هلند است و در حدود ۳۷۰ هزار نفر جمعیت دارد. اوترخت با موزه های بی شمار خود، سالنهای تئاتر و فضاهای متعدد فرهنگی و تجاری، هر ساله میزبان جمع زیادی از گردشگران است.

لیست قیمت تورهای اروپا

چگونگی رسیدن به مقصد

سفر من به اوترخت از ایستگاه قطار آلسکاندر (Alexander) در شهر روتردام آغاز شد. برای سفرهای بین شهری در هلند باید از قطارهای Intercity استفاده کرد که دستگاههای خرید بلیط برای آنها، در ایستگاه وجود دارد.

هزینه بلیط رفت و برگشت از روتردام به اوترخت در تابستات ۲۰۲۳ در حدود ۲۴ یورو بود. همچنین میتوان با خرید کارتهای OV-chipkaart و شارژ آن بوسیله همین دستگاهها، با قیمت کمی ارزان تر از این خدمات استفاده کرد. برخلاف قطارهای آلمان، سیستم حمل و نقل عمومی هلند بسیار منظم و مرتب بود.

در کمتر از ۴۰ دقیقه به ایستگاه راه آهن اوترخت یعنی Utrecht Centraal رسیدم. این ایستگاه راه آهن با بیش از ۱۰۰۰ حرکت در روز، بزرگترین و مهمترین ایستگاه راه آهن هلند است. در حدود ۱۹۵ هزار مسافر در روز از این ایستگاه گذر میکنند و به دلیل موقعیت مرکزی آن، می‌توانند تقریباً به هر نقطه‌ای از هلند بروند، بدون اینکه زمان زیادی را سپری کنند.

از آنجاییکه من در هیچ کشوری از جهان به اندازه هلند، دوچرخه سوار ندیدم بنابراین اصلا جای تعجب نیست که بزرگترین پارکینگ دوچرخه جهان هم در هلند باشد. در زیر میدان ایستگاه مرکزی راه آهن اوترخت، یک پارکینگ سه سطحی برای دوازده هزار و پانصد دوچرخه وجود دارد که هزینه ۲۴ساعت اول رایگان است ولی برای بیش از این، به ازای هر شبانه روز ۱.۵ یورو باید پرداخت کرد. بنابراین این ایستگاه راه آهن، بزرگترین پارکینگ دوچرخه جهان را در خود جای داده است. خب، بیایید گشت و گذار در اوترخت را آغاز کنیم.

شرح سفر

به محض خروج از ایستگاه راه اهن اوترخت، مرکز خرید سرپوشیده Hoog Catharijne که احتمالا بزرگ‌ترین مرکز خرید هلند است، را در روبروی خود می بینید. این مرکز خرید که ۱۱۰ برند و ۳۰ رستوران را در خود جای داده است، با جذب نزدیک به ۳۰ میلیون گردشگر تور هلند در سال، شلوغ ترین مرکز خرید کشور است و بازسازی اخیر، این مرکز را مدرن تر و لذت بخش تر کرده است.

Hoog Catharijne همچنین تنها مرکز خرید جهان است که می‌توان از طریق کانال به آن رسید. ایستادن در طبقه بالای این مرکز خرید با منظره کانالی که از زیر آن میگذرد همراه با فضای زیبای طبقه پایین، حس و حال زیبایی را به آن میدهد. همچنین کسانی هستند که قایق خود را در اسکه کنار این کانال میبندند و برای خرید یا صرف غذا وارد مرکز خرید میشوند.

اگر از آن دسته مسافرانی هستید که بدون خرید در همچین فضایی آرام نمیگیرید، میتوانید کمی البسه خرید کنید و در پایان روز و یا فردایش آنرا براحتی پس دهید. اگر چه این توصیه ای منصفانه برای فروشندگان نیست ولی مسلما جیب شما را نجات خواهد داد(در هنگام خرید به قابل عودت بودن کالا دقت کنید!).

به محض آنکه از سمت دیگر مرکز خرید خارج شوید و به سوی مرکز شهر که بوسیله برج  Dom هر مسافری را به سمت خود فرا میخواند، بروید، متوجه خواهید شد که این یک شهر با کانالهای بسیار زیباست. در پایین هر کانال و کنار آب مملو از رستوران ها و کافه هایی زیباست. همچنین حرکت قایقها، منظره ای زیبا را به این فضای دلربا داده است.

بدون هیچ برنامه ریزی و اراده ای به برج Dom رسیدم. آنچه بعنوان شهر اوترخت امروزی میشناسیم حول این نقطه از شهر آغاز به ساخت شده است. برج Dom همان چیزی است که اوترخت به آن مشهور است و به نماد واقعی شهر تبدیل شده است. این برج بلندترین برج کلیسای هلند با ارتفاع ۱۱۲ متر است. ساخت برج چندین سال به طول انجامید و در سال ۱۳۸۲ میلادی به پایان رسید. برج Dom در ارتفاع ۴۹ متری خود، دارای چهارده ساعت است که همگی دارای نام هایی منحصر به فرد هستند که اکثرا از کتاب مقدس برگرفته شدند.

مجموع وزن این ساعتها در حدود ۳۲ تن است و سنگین ترین ساعت، ساعتی بنام سالواتور است که ۸ تن وزن دارد. برج Dom علاوه بر اینکه ساعت را اعلام میکند، موسیقی ملایمی را نیز برای شهر فراهم می کند. آهنگ های نواخته شده توسط ساعت Dom ، چهار بار در سال تغییر می کند.

شاید خیلی مسبوق به سابقه نباشد که نویسنده یک سفرنامه، چیزهای بیشتری را در خصوص موضوع سفرنامه خود، از کسانی که هرگز آن شهر را ندیده اند، مشاهده نکرده باشد. اما متاسفانه باید عرض کنم که در خصوص ساعتهای برج Dom بعلت تعمیرات نمای بیرونی برج، من چیز بیشتری از شما ندیدم. از آنجاییکه مسلما بابت خوش اقبالی در امکان سفر به اوترخت، شکایتی نخواهم داشت بنابراین کمی بداقبالی در این تعمیرات نابهنگام هم، جای هیچ شکواییه ای را برای من باقی نمیگذارد.

روبروی برج Dom ، کلیسای سنت مارتین قرار دارد که حاصل بارها و قرنها ویرانی است و در حقیقت برج Dom از بقایای این عمارت رنج کشیده است. از قرن هفتم تاکنون، بارها در حدود محل فعلی کلیسا، کلیساهایی ساخته شده و ویران گردیده است. پس از آتش سوزی بزرگ سال ۱۲۵۳ که بخش اعظم اوترخت را ویران کرد، ساختمان فعلی با سبک گوتیک بنا نهاده شد و دو کلیسای رومی دوران قرون وسطی را در خود جای داد.

پروژه ساخت این کلیسا هیچوقت به پایان نرسید و نهایتا در سال ۱۵۲۰ به دلیل کمبود بودجه متوقف شد. آنچه امروز از سنت مارتین باقی مانده است، قسمت مربوط به گروه کر، گذرگاه و برج دام است. شبستان مرکزی کلیسای جامع که در طوفان سال ۱۶۷۴ فرو ریخت، اکنون میدانی زیباست با درختان بزرگ، که Domplein نام دارد.  سنگ های کف این میدان در رنگ های مختلف، نمایانگر خطوط اصلی سنگفرش کلیسا هستند.

همین آثار باقی مانده از یک کلیسا عظیم (بدون آنکه متوجه پخش و پلا بودن ساختمانها بشوید)، این سایت را خاطره انگیز و منحصر بفرد میکند. یک صومعه و یک باب خانه که اکنون سالن اصلی دانشگاه اوترخت است نیز همچنان پابرجاست. البته که دانشگاه اوترخت کمی از اینجا فاصله دارد ولی آثار آن در همین میدان و جاهای دیگر شهر، مشهود است. دانشگاه اوترخت بزرگترین دانشگاه در هلند است و زمان تاسیس آن به سال ۱۶۳۶ باز میگردد. این دانشگاه دارای هفت دانشکده و حدود ۶۷۰۰ کارمند(که ۶۴۰ نفر از آنها استاد هستند) است و در حال حاضر بیش از سی هزار دانشجو در آنجا تحصیل می کنند. دانشگاهی بودن شهر، بخوبی در دانش مردم اوترخت نمود پیدا کرده است، بگونه ای که ۵۲ درصد جمعیت اوترخت دارای تحصیلات عالی و در حدود ۲۹ درصد نیز دارای تحصیلات متوسطه هستند.

در حالیکه داشتم به سمت منطقه موزه ها می رفتم، از پارک Lepelenburg گذاشتم و متوجه برپایی رخدادی شدم که توسط جمعیتی از نوجوانان و جوانان برپا شده بود. در قسمتی از این فستیوال امکان برداشتن غذا، نوشیدنی و میوه برای مخاطبین آن رخداد وجود داشت. به نزد آنها رفتم و این نوجوانان و جوانان عزیز پذیرای من بعنوان یک گردشگر شدند. بنابراین خوشبختانه من در این شهر، هیچ هزینه ای بابت غذا، نوشیدنی و میوه نداشتم. بطور کلی اکثر افرادی که در اوترخت زندگی می کنند، جوان هستند و شاید دانشگاهی بودن شهر، عامل موثری در این موضوع باشد. همین جمع نوجوانان و جوانان به من نشان داد که این شهر پر از ملیتهای گوناکون است که هم به هلندی و هم بخوبی به انگلیسی صحبت میکنند.

اوترخت ۱۷ موزه مختلف دارد که عمدتا در یک منطقه قرار دارند. معروف ترین آنها، موزه Spoorwegmuseum (موزه راه آهن هلند) است که ابتدا به سمت آن می روم. موزه راه آهن، ایستگاهی از قرن نوزدهم است که از سال ۱۹۵۴ میزبان موزه راه آهن بوده است و در طول سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ ، ایستگاه و موزه تحت بازسازی اساسی قرار گرفتند. امروزه سالن ایستگاه اصلی، بازسازی شده و به سبک جذاب اواخر قرن نوزدهم تزئین شده است.

موزه با کشف بزرگ (De Grote Ontdekking) در خصوص آغاز عصر بخار در هلند و اولین خط راه آهن آمستردام - هارلم در سال ۱۸۳۹ آغاز میشود. در سفر رویاهای شما (Droomreizen) با یک نمایش تئاتری که متاسفانه فقط به زبان هلندی است،  می توانید کشف کنید که افراد ثروتمند قرن نوزدهم چگونه با راه آهن سفر می کردند( مانند سفر با قطار سریع السیر از پاریس به قسطنطنیه). با یک سواری، برخورد نزدیک با برخی از قطارهای بخار غول پیکر را تجربه خواهید کرد و در بخش قطار در گذر زمان (Treinen door de Tijd)، با نمایشگاهی بزرگی از لوکوموتیوها و واگن های قدیمی تا انواع جدیدشان روبرو خواهید شد.

هر چند یک کودک بیشتر از یک بزرگسال از این موزه لذت میبرد، ولی چنانچه با پرداخت ورودی ۱۷.۵ یورویی آن مشکلی ندارید، میتوانید ساعتهای فرحبخشی را در این مجموعه سپری کنید. موزه معروف دیگر اوترخت، موزه  Nijntje است که به هیچ وجه در رده سنی من نیست. Nijntje  یا به انگلیسی Miffy مشهورترین خرگوش هلند است که توسط مردی به نام دیک برونا، که در اوترخت متولد شد، خلق گردید. او چندین کتاب برای کودکان نوشت که این شخصیت در آن نقش آفرینی کرده است.  این کتاب ها آنقدر در سطح جهانی موفق  شدند که هم اکنون به بیش از پنجاه زبان مختلف، ترجمه گردیده اند.

بنابراین اصلا جای تعجب ندارد که این شهر به این شخصیت جذاب افتخار کند. اما من اگر بخواهم به یک اوترختی افتخار کنم، او مارکو فن باستن، اسطوره سابق فوتبال جهان و بازیکن محبوب من در دوران کودکی است. شاید برای یک مسیحی معتقد، پاپ آدریانوس ششم که اولین پاپ هلندی بوده است(۱۵۲۲ تا ۱۵۲۳) و در اوترخت به دنیا آمده است، قابل افتخار باشد و یا شاید بعضی از ساکنین به تولد پادشاه ویلم الکساندر(پادشاه فعلی هلند)، در اوترخت افتخار کنند. به هر حال خوشبختانه اوترخت برای هر سلیقه ای، یک شخصیت قابل افتخار دارد!

ساختمانهای زیبا در کنار دوچرخه های پارک شده و دوچرخه های در حال حرکت، یک صحنه پرتکرار در اوترخت است. گویا داستانهای دوچرخه و این شهر بسیار بیش از چیزهایی هست که من تاکنون دیده ام. مانند داستان تور دو فرانس، مهمترین مسابقه دوچرخه سواری جهان،  که در سال ۲۰۱۵ از اوترخت آغاز شد و مانند هر سال، در پاریس به پایان رسید.

به سمت Wilhelminapark میروم تا حسن ختامی زیبا بر این سفر دل انگیز داشته باشم. تاریخچه پارک ویلهلمینا به سال ۱۸۸۸ باز می گردد، زمانی که بارون ون بوتزلار ون اوسترهوت (Baron van Boetzelaer van Oosterhout ) بخشی از زمین خود را در شرق شهر به شرطی به دولت محلی فروخت که آنها ظرف ۱۰ سال یک پارک عمومی در این مکان بسازند. در آن زمان فضاهای سبز کمی در اوترخت وجود داشت و بنابراین مقامات محلی یک مسابقه طراحی برگزار کردند و در نهایت با طرحی از Henri Copijn به سبک انگلیسی، این پارک در سال ۱۸۹۸ افتتاح شد.

پارک ویلهلمینا با درختان قدیمی زیاد و فواره ای زیبا یکی از زیباترین پارک های هلند است. این پارک توسط عمارت های باشکوه و ویلاهای تاریخی احاطه شده است. در قسمت جنوبی پارک یک منطقه بزرگ برای حمام آفتاب خواهید دید و تفرجگاه وسیعی از شمال به جنوب کشیده شده است. این پارک، مکان دوست‌داشتنی برای دوچرخه‌سواری، ورزش یا قدم زدن است. پس از استراحتی طولانی در این پارک زیبا، به سمت ایستگاه راه آهن مرکزی برمیگردم. علیرغم اینکه یک روز را در این شهر و در کنار کانالهای زیبایش پرسه زده ام، اما باز هم زیبایی های شهر برایم تازگی دارد.

خداحافظی موقت با اوترخت

در اوترخت شعری وجود دارد که به مانند کلیسای سنت مارتین، هنوز تمام نشده است! هر کسی میتواند ۱۰۰ یورو بپردازد و بیت هایی به این شعر اضافه کند. با خود می اندیشم که دنیا، شعری ناتمام است که میتوانیم به اندازه چند کلمه در آن تاثیر بگذاریم. سفر من به اوترخت به اتمام رسید و من هنوز به شعر ناتمام اوترخت می اندیشم. بخاطر موقعیت مرکزی این شهر، حتما دوباره از این ایستگاه راه آهن گذر میکنم. پس فعلا خداحافظ اوترخت، خداحافظ شعر ناتمام!