چند سالی است که منطقه اورامانات مسافران بسیاری به خود جذب کرده و مقاصد روستاهای پلکانی مخصوصا در منطقه زاگرس میان مردم محبوب شده است. روستاهایی که با هارمونی نرم طبیعت کنار آمده‌اند و خانه‌هایشان را هماهنگ با آن ساخته‌اند. امّا اگر گذرتان به پیچ واپیچ‌های زاگرس و روستاهای پلکانی‌اش بخورد، با مجموعه‌ای از روستاها مواجه می‌شوید که هر کدام در نوع خودشان منحصر به فرد هستند. مثل روستای دیوزناو و پالنگان که در منطقه اورامانات کردستان قرار گرفته‌اند، در کرمانشاه هم روستاهای پلکانی متعددی وجود دارد که به نسبت ناشناخته‌تر هستند.
در این متن می‌خواهیم با 5 روستای شهرستان پاوه در استان کرمانشاه آشنا شویم که از روستاهای هدف گردشگری استان هم هستند و به مناسبت‌های مختلف مراسم در آنها برگزار میشود. اگر قصدتان فقط بازدید از روستاها باشد، به دلیل فاصله کم آنها می‌توانید از چندتایشان در یک روز بازدید کنید. اگر هم بخواهید در کنار مردمش چند روزی را در فضای ویژه‌شان سپری کنید، اقامتگاه‌های بومگردی در بیشتر روستاها آماده پذیرایی از مسافران هستند.
روستای شمشیر
روستای شمشیر از روستاهای نزدیک پاوه است که از شمال و شمال غرب به کوه سربزده، از غرب و جنوب غربی به كوه شاهو و از شرق به كوه 'گاقران' محدود ميشود. بنابراین، بافتی متمرکز و پلکانی در کوه دارد. این روستا آب و هوای معتدل و خشک دارد که در بهار و تابستان به سمت اعتدال می‌رود و در زمستان سرد و خشک است.
درآمد اكثر مردم اين روستا از فعاليت‌هاي زراعی، باغداری و دامداری تأمين ميشود. بیشتر محصولات زراعی روستای شمشير شامل گندم، جو، شبدر، گوجه فرنگی، خيار و باميه است و گردو، آلوچه، توت و هلو هم از محصولات باغی و سردرختی آن است. صنایع دستی روستا هم عبارتند از جاجيمبافی، موج بافی، گيوهبافی و توپ دوزی.
این روستا در نزدیکی جاده قرار دارد و فاصله‌اش با پاوه تقریبا 10 کیومتر است که نزدیک به 25 دقیقه راه با ماشین شخصی است.
روستای خانقاه
روستای هدف گردشگری خانقاه دیگر روستای بسیار زیبایی است که در دل کوه شاهو قرار گرفته است. این روستا در سه کیلومتری جنوب پاوه قرار گرفته است، بنابراین فاصله بسیار کمی تا پاوه دارد. این روستا هم بافتی متمرکز دارد و در شیبی ملایم به شکل پلکانی ساخته شده. اکثر خانه‌ها دو طبقه هستند.
گفته شده پیدایش روستای خانقاه به دوره یزدگرد سوم ساسانی برمی‌گردد. قلعه و دژ عصر ساسانی در نزدیکی شهر پاوه و پیوستگی تاریخی آبادی‌های آن به شهر قدیمی پاوه این حدس و گمان را تقویت کرده که بنای قدیمی به نام حوضخانه در داخل این روستا نشانه دیگری از قدمت تاریخی این روستاست.
از جاذبه‌های داخل روستا امامزاده باباشیخ حسن و باباشیخ حسین از نوادگان امام جعفر صادق(ع) در مرکز روستای هستند که زائرین زیادی در طول سال به آنجا مراجعه می‌کنند.
مردم روستای خانقاه به زبان کردی و با لهجه هورامی صحبت می‌کنند، مسلمانند و بیشترشان سنّی مذهبند.
روستای هجیج
روستای هجیج روستای پلکانی دیگری در دل پاوه است که از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است. شمال و غرب و جنوب روستا کوهستان است و شرق آن به روستای سیروان منتهی میشود. مردم هجیج سنی مذهبند و به زبان کردی اورامی صحبت می‌کنند. ارتفاع این روستا حدود 900 متر است.
روستاییان معتقدند که این روستا 1200 سال قدمت دارد و معتقدند امامزاده سید عبیدالله که در این روستا واقع شده این موضوع را اثبات می‌کند. با توجه به منابع آبی مختلف مثل چشمه بل و رود سیروان در نزدیکی روستا، به نظر می‌رسد عامل شکلگیری روستا هم همین منابع آبی باشد.
علاوه بر امامزاده، چله‌خانه، خانقاه، مسجد و کتابخانه از مکان‌های دیگر داخل روستا هستند.
روستای ساتیاری
روستای ساتیاری از روستاهای قدیمی و کهن منطقه شناخته میشود. این روستا هم مثل سایر روستاهایی که نام بردیم، معماری پلکانی، بافت متمرکز با مناظر زیبای طبیعی دارد. مصالح به کار رفته در ساخت خانه‌ها شامل سنگ، چوب و گل میشود و هماهنگی خانه‌ها با محیط اطرافشان زیبایی این روستا را دو چندان می‌کند.
ساتیاری در فرهنگ لغت دهخدا به معنی دوست، یار و رفیق خوب نوشته شده است و پیشینه مشارکتی و همیاری مردمان روستا این وجه تسمیه را تایید می‌کند.
مردم ساتیاری بیشتر به مشاغلی چون دامداری، باغداری و صنایع دستی اشتغال دارند و انگورسیاه، توت سفید، انار، بادام، انجیر و گلابی از جمله محصولات کشاورزی تولیدی در این روستا است. مهمترین صنایع دستی آنها کلاش یا گیوه است و بعد از آن محصولات چرمی، قالی و تابلو فرش. مردم روستای ساتیاری به زبان کردی «جافی سورانی» صحبت می‌کنند و پوشش آنها همانند سایر مناطق هورامان کردی است.
از جاذبه‌های اطراف این روستا می‌توان به آبشار دربند گرده یا به زبان کردی «دراوی گرده» اشاره کرد که فاصله 45 دقیقه‌ای تا روستا دارد و در میانه بهار پرآب میشود. این آبشار دو طبقه است و برای رسیدن به آن باید از مسیر مالرو عبور کرد.
سخن آخر
تألیف: لست سکند
منبع: مهر، ایسنا، ایرنا
