غار آبی سهولان در جنوب آذربایجان غربی در ۳۵ کیلومتری شهرستان مهاباد و جاده مهاباد - بوکان واقع شده که دنیایی شگفت انگیز در اعماق زمین است و سالانه پذیرای هزاران گردشگر نوروزی برای تماشای زیباییهای سحر انگیز است.
این غار از چند حوضچه بزرگ که به وسیله دالانهای آبی به هم متصل شدهاند تشکیل شده است، ارتفاع سقف آن از سطح آب در حوضچه آخر ۵۰ متر و عمق آب در حوضچه وسط به ۳۵ متر میرسد، بر اساس نوشتههای یک هیئت غارنورد از دانشگاه آکسفورد که در سال ۱۳۵۰ ه. ش از آن دیدن کرده بودند، غار سهولان را به عنوان یکی عجیبترین غارهای آبی جهان به شمار آوردند. در سال ۱۳۷۰ گروهی برای شناسایی و انجام کارهای نخستین از غار دیدن کرده و سرانجام در سال ۱۳۷۶ به بازگشایی مسیرهای ورودی پرداختهاند که در سال ۱۳۷۹ توسط شهرداری مهاباد مورد استفاده موقت قرار گرفت، از آغاز امسال تا مهر ماه تعداد ۱۶۵ هزارگردشگر ایرانی و خارجی از غار آبی تاریخی سهولان مهاباد دیدن کردهاند که بیش از نیمی از آن در تابستان بوده است.
این غار تا اندازه ای شبیه به غار علیصدر همدان است با این تفاوت که قسمت کشف شده آن در حال حاضر چندان طولانی نبوده و قندیلهای بسیار زیبا و فراوان موجود در غار علیصدر را به صورت موردی میتوان در این غار مشاهده کرد، غار سهولان دارای دو در اصلی است که به هم راه دارند و میتوان از هر یک از آنها وارد غار و از در دیگر خارج شد.
بعد از ورود به غار و پس از طی مسیر پیاده با سوار شدن بر قایق میتوان به دیدن جاذبهها و شگفتیهای نهفته در دل این غار پرداخت، هم اکنون به لطف نورپردازی محیط درونی غار که با انواع لامپها و نورافکنها چراغانی شده، مناظر شگفت انگیزی را میتوان مشاهده کرد. رسوبات داخل غار اشکال گوناگونی دارد: پای فیل، عروس دریایی، خفاش و... که به همراه قندیلهای زیبای غار آنرا بسیار دیدنی کرده است.\
و اما راز جیغ های شبانه در غار چیست؟ خفاشها و کبوتران چاهی تنها ساکنان این غار هستند که در کمال آرامش، روی تخمهای خود خوابیده و یا در حال استراحت هستند، خفاشها به خاطر اندک نوری که از چراغهای داخل غار به اطراف پراکنده میشود به قسمتهای تاریک پناه بردهاند و صدای جیغ های شب هنگام صدای آنها می باشد. اما برخی از کبوتران لانههای خود را چنان در نزدیکی محل تردد قایقها میسازند که گردشگران میتوانند، تخمها و یا جوجههای آنان را لمس کنند.
این غار که به تازگی در میان ایرانگرادان معروف شده، به سرعت جایگاه ویژه ای به عنوان یکی از مهمترین غارهای آبی ایران یافته است و دارای ایوانهای بلند با نقش و نگارهای سحرآمیز، تندیسهای طبیعی به اشکال گیاهان و جانوران، استلاگمیت ها و استلاکتیت های ظریف و دالانهای تنگ و باریک است که عظمت آفرینش را در مقابل دید هر بیننده ای به نمایش میگذارد.
کف غار سهولان از حوضچههای بزرگ و کوچک آبی تشکیل شده که توسط دالانهای باریک به هم متصل میشود، گردشگران برای مشاهده پدیدههای داخل غار بر قایقهای پارویی سوار میشوند و قایقران در طول مسیر پدیدهها و اشکال را به بازدید کنندگان معرفی میکند.
در حال حاضر میتوان با اتومبیل تا نزدیکی غار رفت و گردشگران تنها مسیر کوتاهی را مجبور به پیاده روی هستند، بر سر راه غار، منطقه ای وجود دارد که تابلویی با عنوان "جاذبه معکوس" در کنار جاده دیده میشود، ظاهراً در این منطقه با وجود سرازیری جاده بر اثر کشش کوه، سرعت و شتاب اتومبیل کاهش مییابد. روستای سهولان در مسیر جاده فرعی (برهان) مهاباد - بوکان قرار گرفته که یکی از زیباترین عرصههای طبیعی آذربایجان غربی است، این منطقه دارای پستی و بلندیها و دشتهای سرسبز، باغات و مزارع پربار، چشمه سارهای پرآب و جویبارهای متعددی است که باغات، مزارع و دشتهای منطقه را سیراب میکنند.