سال 2020 برای همۀ ما سال سخت و طاقت‌فرسایی بود. همه‌گیری ویروس کرونا در همۀ ابعاد زندگی ما تاثیر گذاشت. اگر به بیماری مبتلا نشدیم، نگران ابتلا به آن بودیم. و اگر به بیماری مبتلا شدیم، درگیر بهبود و ترسِ از نتیجۀ بیماری بودیم. غم از دست دادن عزیزانمان از یک طرف، قرنطینه، تعطیلی مشاغل و شرایط بد اقتصادی از طرف دیگر، زندگی ما را مختل کردند. در آغاز سال 2020، هیچکس احتمال چنین تجربه‌ای را برای کل ساکنین کره زمین نمی‌داد. و البته مقصری جز خود ما وجود ندارد. این ویروس نتیجۀ تأثیر منفی انسان بر طبیعت است.
با اینکه به طور قطع نمی‌توان گفت که چگونه این ویروس به انسان منتقل شده، اما دانشمندان اطمینان دارند که انتقال از یک حیوان (احتمالا خفاش) صورت گرفته است. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که تحقیقاتش برای ریشه‌یابی این ویروس را شروع کرده. اما پیدا کردن علت اصلی شروع همه‌گیری و روندی که ویروس طی کرده، مانند پیدا کردن سوزن در انبار کاهی به وسعت جهان است. این تحقیقات از ووهان چین آغاز میشود که تا این لحظه آن را نقطۀ شروع همه‌گیری می‌دانند.
اما...
آنچه مشخص است، انسانها مدام در بخش‌هایی از طبیعت دست می‌برند که باید دست‌نخورده باقی بماند و همین ما را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های این چنینی قرار می‌دهد. در یک دنیای ایده‌آل، قاعدتاً انسانها نباید با حیوانات حیات وحش مانند خفاش‌ها و پنگوئن‌ها، در ارتباط نزدیک باشند، اما به دلیل شکارهای بیرویه، تجارت و از بین رفتن سکونت‌گاه‌های این حیوانات، مرزهای میان دنیای انسانها و حیوانات از بین رفته است. از همه بدتر اینکه، دانشمندان معتقدند اگر انسان به روند آسیب‌زننده‌اش پایان ندهد، احتمال تکرار همه‌گیری‌های این چنینی باز هم وجود خواهد داشت.
محبوس شدن انسانها و آزادی طبیعت
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که برای مهار ویروس کرونا انجام شد، اعلام قرنطینه بود. در مدتی که افراد به اجبار درخانه‌ها ماندند، کارخانه‌ها متوقف شدند و رفت و آمدها محدود شد، اتفاقات خوبی در طبیعت رخ داد. و البته در رأس همه آنها، جلب مشارکت جهانی برای جلوگیری از خرید، فروش و معاملۀ حیوانات حیات وحش بود. خوشبختانه، بسیاری از بازارهای فروش این نوع از حیوانات بسته شدند. در این مطلب می‌خواهیم بخشی از تغییرات طبیعت را در نبود انسانها وتأثیرات منفیشان، با شما به اشتراک بگذاریم.
هیمالیا از فاصله‌ی 200 کیلومتری نمایان شد
در هند حدود 1.3 میلیارد انسان، در نتیجۀ همه‌گیری، قرنطینه شدند. این اتفاق باعث کاهش شدید آلودگی هوا در هند شد. شهروندان جلندر که یکی از توابع پنجاب است، بعد از سالها توانستند نمای هیمالیا را از شهر خود ببینند. از آخرین باری که ساکنین این شهر توانستند هیمالیا را که 200 کیلومتر با آنها فاصله دارد، از پنجره‌های منازل خود ببینند 30 سال می‌گذرد. نسل جوان‌ترِ این شهر، برای اولین بار است که همچین منظره‌ای را می‌بینند.
کورموش‌ها به سطح آمدند
کورموش‌ها پستاندارانی کوچک جثه هستند که زیر زمین زندگی می‌کنند. این جانوران قابلیت بینایی بسیار اندکی دارند، البته می‌توانند شب و روز را از هم تشخیص دهند. پاهای جلویی کورموش‌ها بسیار قوی است و آنها می‌توانند طی 24 ساعت، 70 متر تونل بکنند. با آنکه فعالیّتهای کورموش‌ها هم در شب و هم در روز اتفاق می‌افتد، اما آنها معمولا شبها بیرون می‌آیند. با کاهش رفت و آمد ناشی از قرنطینه، کورموش‌ها در انگلیس بیرون آمدند. این جانوران بامزه که با خلوت شدن محل زندگیشان احساس امنیت بیشتری می‌کردند، برای شکار کرم خاکی به سطح زمین آمدند. البته گزارش‌های مشابهی از مشاهده گونه‌های دیگر جانوری مثل صدفخوارها و گنجشک‌ها هم منتشر شده است.
شفافیت به آب‌های ونیز بازگشت
در نبود کشتی‌های کروز و بسته شدن مغازه‌های سوغات‌فروشی، چهرۀ شهر ونیز را تغییر داد. کانال‌های شهر ونیز که معمولا تیره و گل‌آلود بودند، در نبود گردشگران و عبور و مرور مرتب قایق‌ها شفاف شد. در مدت قرنطینه می‌توانستید بستر شنی کانالها و جانوران دریایی را به خوبی ببینید. به علاوه، باکلان‌ها برگشتند و اردک‌ها هم در میادین و بازارها جمع شدند.
کانال‌های ونیز معمولا مملو از گردشگران و قایقهای تندروی اجاره‌ای است که به عنوان تاکسی، مسافران را جابه‌جا می‌کنند. البته نباید گاندولاهای گردشگری را فراموش کرد. تأثیر این هیاهو و تردد بر شهر ونیز، سالهاست که نگران‌کننده شده است. اما قرنطینه فرصتی شد که تصویری از ونیز ببینیم که سالهاست ندیده بودیم.
گلهای وحشی کنار جاده‌ها روییده‌اند
به دنبال اعلام قرنطینه، بسیاری از مشاغلی که ضروری نبودند، متوقف شدند. یکی از این مشاغل پاکسازی حاشیه جاده‌ها بود. معمولا گلهای طبیعی که در حاشیه کنار جاده‌ها میرویند در فواصل مرتب هرس میشوند تا وارد فضای جاده نشوند. در این مدت، گلهای طبیعی فرصت روییدن کنار جاده‌ها را داشتند و منظرۀ بسیار زیبایی به وجود آوردند. به دنبال این اتفاق، فعالان محیط زیست درخواست داده‌اند تا تعداد این هرس کردنها از 4 بار در سال به 2 بار در سال کاهش پیدا کند تا گل‌مرواریدهای کنار جاده فرصت روییدن داشته باشند.
حیوانات وحشی، خیابان‌ها را تصرف کرده‌اند
پوماها در سانتیاگو(شیلی)، بوقلمون‌های وحشی در کالیفرنیا (آمریکا)، آهوها در نارا (ژاپن) و راکون‌ها در سان فلیپه (پاناما) از فرصت استفاده کرده و برای گشت و گذار وارد خیابانهای خالی شهرها شدند. در نبود انسانها، حیوانات فرصت پیدا کردند تا فضای شهری را به شکل جدیدی تجربه کنند. تا امروز حیوانات زندگی شهری را فقط در اسارت در باغ‌وحش‌ها تجربه کرده‌اند، اما این قرنطینه فرصتی شد که آزادانه آن را تجربه کنند.
صمیمیت بیشتر کارمندان باغ وحش با حیوانات
کارمندان باغ‌وحش‌ها از اینکه فرصت بیشتری برای نزدیک شدن و وقت گذراندن با حیوانات تحت مراقبت خود دارند، بسیار خوشحال هستند. البته حیوانات هم از این فرصت و توجه بیشتری که دریافت می‌کنند راضی به نظر می‌آیند.
حیوانات خجالتی از پیلۀ خود خارج شدند
بسیاری از گونه‌های جانوری که در جنگل‌های کنار جاده‌ها زندگی می‌کنند، به دلیل سروصدا و رفت‌وآمد اتومبیل‌ها در جاده‌ها، به عمق جنگل پناه برده‌اند. با کم شدن رفت و آمد جاده‌ای، این حیوانات هم شجاعت نزدیک شدن به جاده‌ها را پیدا کردند. حیواناتی مثل روباه، گورکن، جوجه‌تیغی و بعضی پستانداران، از زمان قرنطینه، بارها در جاده‌ها مشاهده شدند.
با اتفاقاتی که بعد از قرنطینه در طبیعت رخ داد، بیشتر از قبل متوجه تأثیر رفتارمان بر حیات وحش شدیم. بسیار تأسف‌آور است که حیوانات مجبور هستند به دلیل خودخواهی ما، خود را پنهان کنند. ناراحت کننده است که کانال‌های ونیز به دلیل رفت و آمد زیاد گل‌آلود میشوند. و شرم‌آور است که آلودگی هوا، مناظر زیبایی را از ما می‌گیرد. امروز بیشتر از همیشه احتیاج به نجات زمین داریم و این قرنطینه، تلنگری بود که به آن جدی فکر کنیم.
منبع: Atlas and Boots
