سر که بچرخانیم یک یا دو نفر در اطرافمان از اقوام ترک هستند. خیلی اوقات ممکن است از دستپختشان شنیده باشیم یا سوغات جذابشان؛ اما سفر به تبریز به عنوان یکی از شهرهای مهم آذربایجان شرقی، شاید کمی متفاوت از صرفاً شنیدن برخی نکات از دوستان آشنایان باشد. به همین دلیل هم ما در این مطلب از مجله لست سکند راهنمای سفر به تبریز را در اختیارتان میگذاریم و قرار است همراه هم این شهر را بیشتر بشناسیم و نکات مختلفی که قرار است در سفر آینده ما به این شهر به دردمان بخورد را یاد بگیریم؛ بنابراین اگر در حال برنامهریزی برای سفر به تبریز هستید، به هیچ وجه این مطلب را از دست ندهید.
تبریز دقیقا کجاست؟
همانطور که میدانید، تبریز همه آذربایجان نیست، شاید این صرفاً یک اشتباه مرسوم باشد که به محض برخورد فردی آذری زبان از او بپرسیم شما تبریزی هستید؟ تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی و سومین شهر صنعتی ایران است. از نظر جمعیت و وسعت هم، جزو 10 شهر بزرگ ایران محسوب میشود و به این ترتیب باید بدانیم که با شهری بزرگ، پرجمعیت و مدرن طرف هستیم.
اگر به نقشه استان آذربایجان شرقی نگاهی بیندازیم، میبینیم که این شهر تقریباً در مرکز نقشه قرار گرفته؛ اما اگر از سفر به تبریز انتظار دیدن کوچه باغها یا ییلاقات زیبا دارید، باید گفت که سخت در اشتباهید. اولین چیزی که در سفر تبریز نظر شما را جلب خواهد کرد، وجود تعداد زیاد کارخانه در ابتدای مسیرهای ورودی شهر و بزرگراهها و پلهای متعددی در شهر و صد البته ترافیک و شلوغی در تمام سطح شهر است و از این لحاظ تفاوت چندان با تهران یا دیگر شهرهای شلوغ کشور ندارد و چهرهای مدرن و صنعتی از آن خواهید دید!
تاریخ تبریز؛ شهری 5 هزار ساله، پر از التهابات سیاسی
نمیشود به سراغ تجربه سفر به تبریز رفت و از تاریخ این شهر که نشان آن را در نقطه به نقطه تبریز میبینید، حرفی نزد. تبریز خواستگاه مبارزان مشروطه، اقامتگاه شاهزادگان قاجاری و پایتخت اولیه صفویان بوده است؛ اما تصور میکنید تاریخ این شهر در همین جا متوقف میشود؟ بد نیست بدانید که به گفته برخی، تبریز شهری با قدمت نزدیک به 5 هزار است! در دهه 80 خورشیدی اکتشافاتی در سایت عصر آهن (محدوده چهارراه منصور یا میدان شهید بهشتی کنونی) انجام شد که از وجود تمدنی در تبریز مربوط به هزاره اول یا دوم پیش از میلاد خبر میدهد.
تبریز در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و همین هم به ارزش فرهنگی و تاریخی آن اضافه کرده؛ اما شاید عمده شهرت این شهر به تاریخ معاصر بازگردد. شاخصترین نامهایی که نهضت مشروطه در ایران با آنها شناخته میشود، سرداران ملی ستارخان و باقرخان هستند و شاید حتی اگر بگوییم که تبریز قلب تپنده انقلاب مشروطه ایران بود، اشتباه نکرده باشیم.
زبان ترکی و آداب و رسوم و فرهنگ تبریز
آذریها پیش از 15 درصد جمعیت ایران را تشکیل میدهند و جزو اقوام پر جمعیت ایران هستند. اولین چیزی که در سفر به تبریز برای شما جالب خواهد بود، تفاوت زبان آنهاست. شنیدن زبان ترکی یک تجربه جدید و خاص برای گردشگران محسوب میشود. بد نیست بدانید که ترکی یک خانواده زبانی است و در نزدیک به 35 کشور جهان نوعی از این زبان رایج است؛ اما تفاوت زبانی، تنها شوک فرهنگی شما در تبریز نخواهد بود! مردم تبریز آداب رسوم خاص خودشان را دارند که بعضی از آنها برای شما آشنا خواهد بود، مثل میهماننوازیشان. اما تعجب نکنید اگر در اولین وعدهغذاییتان در کنار برنج و مرغ و کباب در سفره مربا بگذارند!
به طور کلی، رسوم ازدواج و نوروز در تبریز کمی متفاوتتر برگزار میشود و این تفاوتها بیشتر از خوراکیهایی که در این روزها با آنها از میهمانان پذیرایی میکنند احساس شود تا شکل برگزاری رسومی مانند بستن کمر عروس. هر چند که باید توجه داشته باشید که این شهر مدرن و صنعتی هم مانند بسیاری از دیگر شهرها، دیگر حالت سنتی ندارد و احتمالاً برای دیدن سنتها و رسوم کهن این مردم، مجبور باشید کمی جستجو کنید یا به روستاهای اطرافش بروید.
شاید شاخصترین مورد که از فرهنگ مردم تبریز و دیگر اقوام آذری که ایران دیده میشود، رقص سنتی و آوازهای فولکلور باشد! امکان ندارد در رستورانی غذا بخورید یا به محلههای قدیمی و بازار بروید و صدای آهنگ ترکی را نشنوید. حتی اگر کمی جستجوگر باشید، ممکن است فروشندهای دوچرخهسوار را ببینید که در حال آواز خواندن از کنار شما رد میشوند.
بعضی از مدلهای آواز، مختص آذربایجان است، مانند عاشیق خوانی. عاشیق فردی است که حکایتی را با آواز و شعر و صدای تارش برای شما تعریف میکند. یا مورد دیگری که در تبریز و سایر شهرهای آذربایجان مورد توجه است، رقص سنتی آذری است. این رقص هم انواع مختلفی دارد؛ اما مشهورترین شکل آن، رقص لزگی است که به واسطه حرکات پای پیچیده و دشوارش میان مردم شهرت دارد.
تبریز، شهر اولینها
یکی از القاب تبریز، شهر اولینهاست. خیلی هم نباید باعث تعجب شود شهری که در طول تاریخ همیشه جایگاه نسبتاً مهم و خوبی در کشور داشته است. بسیاری از اولینهای کشور را هم به خودش اختصاص میدهد. در این قسمت از راهنمای سفر به تبریز، 5 مورد از مهمترین یا شاید جالبترین اولینهای ایران در تبریز را بر میشماریم:
- اولین سینما در ایران
- اولین شهرداری ایران
- اولین آتش نشانی ایران
- اولین کودکستان ایران
- اولین مدرسه ناشنوایان ایران
چطور به تبریز برویم؟
طبق روال همیشگی، حالا که بیشتر با زندگی و مردم این شهر آشنا شدیم، در این بخش از راهنمای سفر به تبریز، به سراغ چگونگی این سفر میرویم. با توجه به اینکه همیشه مبدأ سفر ما تهران نیست و ممکن است از مسیرهای گوناگون به شکلهای مختلفی به این شهر برویم، یکی از نکاتی که مسافران در تجربه سفر به تبریز خود به آن اشاره میکنند، تنوع انتخابها در وسایل حملونقل است. به همین دلیل هم ما در ادامه به سراغ انواع روشهای حمل و نقل برای رسیدن به تبریز میرویم.
سفر هوایی به تبریز
تبریز شهر بزرگی است و به دلیل اهمیتی که دارد، تقریباً هر روز پروازها از بیشتر شهرهای بزرگ ایران به مقصد این شهر برقرار است. فرودگاه بینالمللی شهید مدنی در فاصله کمی از مرکز شهر (در صورتی که ترافیک کم باشد حداکثر 20 دقیقه) قرار دارد. در این فرودگاه، به غیر از پروازهای داخلی، پرواز حجاج و همینطور پروازهایی به مقصد کشورهای عراق، ترکیه، آذربایجان و حتی آلمان انجام میشود.
موقعیت دقیق فرودگاه بینالمللی تبریز
سفر به تبریز با قطار
یکی از امنترین راههای سفر به این شهر سفر ریلی است. خط آهن تبریز جزو خطوط ریلی پرسابقه ایران است به طوری که حتی ایستگاه راهآهن تبریز به دلیل سابقه تاریخی آن، ثبت ملی شده است. هرچند که اگر از مبدأیی مانند تهران تصمیم دارید با قطار به تبریز بروید، باید بدانید که به نسبت دیگر وسایل نقلیه زمان طولانیتری را در راه خواهید بود.
سفر به تبریز با اتوبوس
در بین وسایل نقلیه عمومی اتوبوس احتمالاً محبوبترین وسیله برای رفتن به تبریز است. راحتی در هنگام سفر، هزینه معقول و مدت زمان کوتاهتری که نسبت به قطار در مسیر خواهید بود. این وسیله نقلیه را به یکی از محبوبترین وسایل نقلیه تبدیل کرده است. ترمینال اتوبوسرانی تبریز مجموعهای بزرگ و نوساز است که در زمان رسیدن به مقصد، نیازی نیست نگران پیدا کردن خودروی سواری برای رسیدن به مرکز شهر باشید؛ چرا که به سادگی می توانید به سراغ تاکسیهای محوطه بروید یا از دیگر امکانات پایانه استفاده کنید.
موقعیت دقیق پایانه اتوبوسرانی تبریز.
سفر به تبریز با ماشین شخصی
سفر به تبریز با ماشین شخصی مزیتهای خاص خودش را دارد. شاید اولین و مهمترینش این باشد که به شما فرصت گشت و گذار در جاهایی به غیر محدوده شهری را میدهد و شما میتوانید به اطراف شهر هم به راحتی سر بزنید. اما اگر قصد سفر به تبریز با ماشین شخصی را دارید چند نکته را باید در نظر بگیرید. هرچند که اغلب راههای منتهی به تبریز به صورت اتوبان هستند و برای رانندگی شما را دچار مشکل نمیکنند؛ اما باید به یاد داشته باشید که شما به یکی از مقاصد سردسیر ایران سفر میکنید، بنابراین پیش از حرکت حتماً از طریق مرکز مدیریت راه های کشور از وضعیت جادهها مطلع شوید و تجهیزات لازم را به همراه داشته باشید.
آب و هوای تبریز چطور است؟
یکی از مهمترین بخشهای راهنمای سفر به تبریز، راهنمایی درباره آب و هوای این شهر است. احتمالاً همه به خوبی میدانیم که تبریز جزو اقلیمهای سردسیر کشور است؛ اما تصور میکنید که در همه فصلهای سال هوایی خنک در انتظار شماست؟ تبریز آب و هوایی نسبتاً خشک دارد و وقتی به سراغ نظرات درباره سفر به تبریز میروید، متوجه میشوید که بیشتر افراد از گرمای ظهر در تابستانها گفتهاند. گرچه همچنان به نسبت دیگر نقاط ایران هوایی مطبوع دارد؛ اما در زمان اوج گرما، ممکن است دمای هوا کمی آزار دهنده باشد. به طور کلی اگر در این راهنمای سفر به تبریز بخواهیم نگاهی به حداقل و حداکثر دما بیندازیم، در زمستان دما میتواند تا حداقل 5- درجه و در تابستان تا حداکثر 32 درجه هم برسد.
بهترین زمان سفر به تبریز چه زمانی است؟
اگر سرما و یخبندان را دوست ندارید، به هیچ وجه در زمستان به تبریز نروید! تبریزیها برای تعریف زمستان سرد این شهر از واژه «شخته» استفاده میکنند. اگر سری به لغتنامه دهخدا بزنید، میبینید که این واژه به معنی حدی از سرما است که هر مایع قابل یخ زدنی یخ میبندد. اگرچه ممکن است کمی اغراق در این تعریف باشد؛ اما سرمای تبریز برای هر گردشگری در زمستان، میتواند آزار دهنده باشد؛ اما بهترین زمان سفر به تبریز در نیمه اول سال است که شما میتوانید از هوای لطیف و رو به خنکای این شهر لذت ببرید.
نکته دومی که در این قسمت از راهنمای سفر به تبریز باید به آن اشاره کنیم، تعداد روزهایی است که شما برای دیدن جاذبههای این شهر نیاز دارید. خوشبختانه اغلب جاهای دیدنی تبریز در یک منطقه قرار گرفتهاند و با یک برنامهریزی خوب شاید در یک پیادهروی نیمروزه تعداد قابل توجهی از آنها را بتوانید ببینید. با در نظر گرفتن زمانی برای خرید، در یک سفر 3 تا 5 روزه میتوانید به خوبی از تبریز لذت ببرید.
حمل و نقل در تبریز
در ادامه راهنمای سفر به تبریز، باید از چگونگی گشت و گذار در این شهر گفت. تجربه سفر به تبریز شما نباید در حمل و نقل به مشکل بربخورد. این شهر مدرن صاحب خطوط مترو، بیآرتی و اتوبوس و تاکسی است. البته چندین سال است که تاکسیهای اینترنتی هم در تبریز فعالیت میکنند. اگر هم سفر به تبریز با ماشین شخصی را انتخاب کردهاید، باید کمی احتیاط کنید. با توجه به نظرات درباره سفر به تبریز به دلیل شلوغی و ترافیک و همینطور وجود محدودههای طرح ترافیک، ممکن است هنگام گردش کمی با مشکل مواجه شوید.
خورد و خوراک در تبریز
بدون اغراق تبریز شهری برای شکم گردان است. انواع و اقسام شیرینیها را میتوانید در این شهر پیدا کنید. غذاهایی که با یک بار خوردنشان احتمالاً مشتری پای ثابت آنها برای همیشه میشوید و حتی خوراکیهای عجیبی که دستفروشهای تبریز میفروشند از یرالمایومورتا گرفته، تا چغندرهایی با ابعاد بسیار بزرگتر از تصور ما و همهوهمه این شهر را به یک مقصد فوقالعاده برای شکموها تبدیل کرده است. در ادامه توضیحی درباره خوراکیهای تبریز میدهیم که هنگام سفر، تجربهشان کنید.
بهترین رستورانهای تبریز کجاست؟
غذاهای تبریزی
در تبریز به راحتی میتوانید چند کیلویی وزن اضافه کنید. غذاهای خوش طعم و مناسب برای هر سلیقهای در این شهر پیدا میشود، از کبابهایی با کره حیوانی گرفته تا دلمههای برگ کوچک و بقچهای! اما اگر قرار باشد چند غذای اختصاصی این شهر را نام ببریم بد نیست در ابتدای این لیست نام کوفته تبریزی را بیاوریم. به جز آن در تجربه سفر به تبریز شما میتوانید غذاهایی از جمله آش کلم قمری (داش کلم بورانیسی)، کوکوی لوبیا سبز، هویج پلو، قیقاناخ (نوعی خاگینه) را هم امتحان کنید.
شیرینیهای تبریز
از راهنمای سفر به تبریز بگوییم، از شیرینیهای مشهورش هم باید گفت. شیرینیهای تبریزی فارغ از طعم و مزهای که دارند، با خود بخشی از فرهنگ این شهر را به دنبال میکشند. بعضی از شیرینیها در مراسم خاصی استفاده میشوند و بودنشان به آن مراسم، رسمیت میبخشند. اگر به تبریز سر زدید حتماً سری به قنادیهای آن بزنید و از آن همه جذابیت در ویترینها لذت ببرید، در ادامه، برخی از شیرینیها را برمیشماریم:
- لوز
- قرابیه
- لطیفه
- حلوای زنجبیلی
- لوکوم
- باقلوا
- شکرپنیر (چای شیرینیسی)
- نوقا
- تسبیحی
- لوکا
- ریس
خرید در تبریز چگونه است؟
حالا که حرف از راهنمای سفر به تبریز شد، بد نیست کمی از هزینه سفر به تبریز بگذرید و با خیال آسوده پولهایتان را در این شهر خرج کنید. برای بسیاری از افراد به خصوص اگر از ساکنان غرب ایران باشند، تبریز جزو مقاصد مهم خرید است. ما در اینجا به دو سبک از خرید خواهیم پرداخت. اول مراکز و پاساژها برای خریدهای شخصی و دوم سوغاتی که میتوانید از این شهر با خودتان به همراه بیاورید.
مراکز خرید تبریز
اولین چیزی که درمورد خرید در تبریز باید بدانید، این است که به هیچ وجه نباید انتظار کمهزینهبودن اجناس را داشته باشید. گاهی حتی در مقایسه با تهران ممکن است قیمت کالاهایی مانند پوشاک حتی گرانتر هم باشد؛ اما اگر قرار باشد به صورت کلی با خرید در این شهر آشنا شویم، باید گفت که تبریز چندین پاساژ مدرن و بهروز دارد که این روزها حتی به شکلی تبدیل به جاذبههای دیدنی و تفریحی این شهر شدهاند. از جمله پاساژ لاله پارک و پاساژ اطلس، مناطق دیگری هم برای خرید در تبریز سالهاست که مورد توجه افراد قرار گرفته است؛ ازجمله میدان ولیعصر، خیابان تربیت، خیابان شهناز و صد البته بازار سنتی تبریز.
از تبریز چه سوغات بیاوریم؟
بخش دیگری که در راهنمای سفر به تبریز نباید قلم گرفت، سوغات این شهر است. تبریز شهری با سوغاتیهای نه چندان ارزان قیمت است. البته اگر قصد داشته باشید که چیزی به غیر از خوراکی از این شهر سوغات بیاورید. اما اگر محدودیت زیادی برای هزینه سفر به تبریز ندارید بهترین چیزی که میتوانید از این شهر همراه خودتان بیاورید، یک فرش یا حتی تابلو فرش نفیس است. چرم تبریز هم جزو کالاهایی است که در تمام ایران شهرت دارد و شما این شانس را دارید تا در راسته کفاشان بازار تبریز، چرمهایی با قیمت معقول پیدا کنید. البته نقره هم سوغاتی خوبی است که میتواند نامش را در راهنمای سفر به تبریز آورد.
هزینه سفر به تبریز
درمورد سفر به تبریز نباید از لفظ گران قیمت استفاده کرده، هرچند که تبریز به هیچ وجه شهر ارزانی نیست؛ اما با توجه به بزرگ بودن شهر، تنوع اقامتگاه و رستوران در آن زیاد است و به همین دلیل شما میتوانید انتخابهایی متناسب با بودجهتان داشته باشید. برای پیدا کردن یک اقامتگاه مناسب در تبریز با حداقل 300 و حداکثر 3 میلیون تومان میتوانید اتاق رزرو کنید. تنوع خوراکی هم در تبریز زیاد است با این حساب میتوانید این بخش سفر را هم به نوعی مدیریت کنید.
سخن پایانی
غرض از نوشتن راهنمای سفر تبریز تنها معرفی جاهای دیدنی تبریز یا معرفی تاریخچه این شهر نیست؛ بلکه تلاش کردیم تا مجموعهای از اطلاعات کاربردی و مختصر را برای کسانی که قصد دارند در آینده نزدیک به این شهر سفر کنند جمعآوری کنیم. کافی است نظرات درباره سفر به تبریز را یک بار بخوانید تا به سادگی متوجه شوید که داشتن اطلاعات پایهای تا چه اندازه میتواند در شناخت شما از تبریز و تصمیماتی که در طول سفر میگیرید، تأثیرگذار باشد. هرچند پیشنهاد ما به شما این است که تنها به اطلاعاتی که در سایتها و کتابها پیدا میشوند، بسنده نکنید و خودتان دست به کار شوید.
بخش مهمی از هر سفر کشف شخصی شماست. در کنار بازدید از جاهای دیدنی این شهر میتوانید به سراغ افراد محلی هم بروید. ساعتی در بازار یا مناطق سنتیتر با آنها گپ بزنید و از تجربه و قصه زندگیشان بشنوید. راستی، اگر پیش از این به تبریز سفر کردهاید فکر میکنید جای چه نکتهای در راهنمای سفر به تبریز خالی است؟
تألیف: تیم نویسندگان لستسکند