جاهای دیدنی تبریز + عکس و اطلاعات بازدید

در این متن تصمیم داریم با مهمترین جاهای دیدنی شهر تبریز آشنا شویم؛ شهری که یکی از گردشگرپذیرترین شهرهای ایران است و جاذبه های گردشگری بسیاری در دل خودش جای داده. مکان‌هایی که در سفر به شهر تاریخی تبریز می‌توانید ببینید، بسیار زیادند و ما در این متن تلاش کردیم بهترین جاهای دیدنی تبریز را معرفی کنیم. پس به منظور آشنایی با جاذبه‌ های تبریز در ادامه همراه این متن مجله لست سکند باشید.

تبریز را باید قطب گردشگری شمال غرب ایران بدانیم. این شهر مرکز استان آذربایجان شرقی است که به دلیل قرارگیری در شاهراه ابریشم طی سده‌های متمادی، دروازه ورود به غرب هم محسوب می‌شد. تبریز در دوره‌های مختلف تاریخی و مهمتر از همه دوره‌های ایلخانان، قراقوینلوها، آق‌قویونلوها و صفویه، پایتخت ایران بوده. اوج شکوفایی این شهر هم به دوره ایلخانانی (قرن 7 و 8 ه.ق.) مربوط می‌شود، یعنی زمانی که به پایتختی آنها انتخاب شد. تبریز همین‌طور نخستین پایتخت صفویه و ولیعهد نشین قاجاریان بود، پس طی تاریخ، جایگاه سیاسی مهمی داشته است.

البته تبریز بارها دستخوش ویرانی‌های ناشی از زمین‌لرزه‌های مهیب هم بوده و لطمات زیادی دیده، با این حال دیدنی های تبریز آنقدر زیاد است که این شهر را به یکی از مهمترین مقاصد گردشگری ایران با رویکرد داخلی و خارجی تبدیل کرده است. جاهای دیدنی تبریز شامل بازار، مسجد، بقعه و آرامگاه، موزه، کلیسا، پل و اماکن تفریحی است که در این متن سعی کردیم به صورت تفکیک شده هر کدام را نام ببریم.

بازارهای تبریز

بازار در طول سده‌های متمادی از اجزای جدایی‌ناپذیر و از ارکان اصلی شکل‌گیری کهن شهرهای ایرانی بوده؛ به طوری که بیشتر شهرها در اطراف بازار شکل گرفته‌اند. تبریز در این زمینه سرآمد شهرهای دیگر است. دو بازار سنتی مهم و دیدنی تبریز عبارتند از: مجموعه میراث جهانی بازار تبریز و بازار شیشه‌گرخانه که مطمئناً گشت‌وگذار در راسته‌های آنها و تماشای حجره‌هایی که به صنوف مختلف اختصاص دارند، برای شما خالی از لطف نیست.

بازار تاریخی تبریز

قطعاً بهترین گزینه برای شروع معرفی بهترین جاهای دیدنی تبریز، «مجموعه تاریخی بازار تبریز» است. اما چرا؟ دلیل این اهمیت به ثبت مجموعه بازار تاریخی تبریز در «فهرست میراث جهانی یونسکو» برمی‌گردد، رویدادی مربوط به سال 2010 میلادی. اما داستان از چه قرار است؟

تبریز از شهرهای قرارگرفته در مسیر شاهراه ابریشم بوده و از این‌رو در طول تاریخ همواره با سه عامل رونق بازرگانی، مرکزیت نظامی و مرکزیت سیاسی پیوند خورده و به حیات خود ادامه داده است. قطعاً برای شهری که روزگاری دروازه ارتباطی شرق به غرب بود، بازاری ورای سایر شهرها از ضروریات به شمار می‌رفته است.

وقتی به مجموعه بازار تاریخی تبریز وارد شوید، متوجه می‌شوید سازه مجموعه بازار تبریز از نوع بازارهای مجتمع یا توده‌ای است. بازار تبریز به صورت چندمحوری در چهار جهت گسترده شده و شبکه‌ای منسجم از راسته‌های متقاطع و موازی را خلق کرده است. بازار تبریز دو راسته مهم شمالی‌جنوبی و شرقی‌غربی دارد. عرض راسته بازار هم بین 4 تا 5 متر و ارتفاع سقف بین 5 تا 6 متر متغیر است. ‌

برخی ‌از ‌فضاهای ‌تشکيل‌‌دهنده ‌مجموعه ‌بازار ‌تاریخی ‌تبريز ‌عبارتند ‌از: ‌راسته ‌بازار، ‌حجره، ‌سرا ‌و کاروانسرا، ‌تیمچه، ‌چهارسوق، ‌دالان، ‌میدان، ‌دروازه، ‌مسجد، ‌بقعه، ‌مدرسه، ‌زورخانه، ‌کتابخانه، ‌گذر، ‌حمام و یخچال. راسته‌های اصلی توسط راسته‌های فرعی و کوتاه به هم متصل شدند. بازار تبریز دربرگیرنده 20 راسته، 35 سرا، 25 تیمچه، 11 دالان، 12 مدرسه، 30 مسجد و حدود 5500 حجره است و نزدیک به 40 صنف در آن مشغول فعالیت هستند. با این توصیف بی‌راه نیست که عنوان بزرگترین مجموعه آجری مسقف و به هم پیوسته جهان را از آن خود کرده است.

تقاطع راسته‌های بازار تبریز را در سه‌راهی‌ها و چهارسوق‌ها، طاق‌های گنبدی پوشانده‌اند؛ فضایی که به «تیمچه» معروف است. بزرگترین گنبد بازار مربوط به «تیمچه امیر» و زیباترین قسمت آن «تیمچه مظفریه» است. بیشتر تیمچه‌ها و سراهای بازار تبریز دارای سه طبقه هستند. به غیر از طبقه وسط که مربوط به تجارتخانه و محل فروش اجناس به حساب می‎آید، طبقه زیرین کاربری انبار دارد و طبقه سوم نیز مکانی است برای خواب و استراحت صاحبان حجره‌ها. در این بین اگر دنبال لوکیشن مناسب عکاسی هستید، تیمچه مظفریه که به فروش قالی اختصاص دارد، پیشنهاد لست سکند به شماست.

• زمان بازدید از بازار تبریز: بهترین زمان بازدید ساعت 10 تا 14 است که تقریباً تمامی حجره‌ها باز هستند.

• آدرس بازار تبریز: تبریز، خیابان جمهوری

• قیمت بلیت بازار تبریز: رایگان

 

موقعیت دقیق بازار تبریز

مساجد تبریز

از گذشته تاکنون میان اندام‌های درونی هر شهر یا روستا مسجد جایگاهی ویژه داشته است؛ شهر تبریز هم در این زمینه حرف زیادی برای گفتن دارد. پیشنهاد می‌کنیم در سفر به تبریز بازدید از مساجد این شهر را نیز در برنامه خود قرار دهید. مهمترین مساجد دیدنی شهر تبریز عبارتند از: مسجد جامع تبریز، مسجد کبود تبریز، مسجد استاد شاگرد تبریز و مسجد ثقه‌الاسلام تبریز.

مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز معروف به مسجد جمعه و مسجد کبیری، از قدیمی‌ترین جاذبه های تبریز و بخشی از بازار تاریخی تبریز است. از تاریخ دقیق ساخت بنای اولیه مسجد چیزی نمی‌دانیم. برخی معتقدند که در صدر اسلام نمازخانه‌ای کوچک به نام جامع تبریز بوده و بعدها در دوره سلجوقی (قرن 5 ه.ق.) بنای مسجد ساخته شده است؛ برخی نیز بنای مسجد را مربوط به دوره سلجوقی می‌دانند. تاریخ ساخت مسجد هر چه باشد، در طول زمان نه‌ فقط تکمیل بلکه به دنبال زلزله مهیب این شهر آسیب بسیاری دید، اما بار دیگر مرمت شد.

مسجد جامع تبریز از نوع مساجد دو ایوانی و شبستانی است که در جهت جنوب به شمال کشیده شده است. شبستان مسجد به صورت ترکیبی از طاق و گنبد، از کهن‌ترین بخش‌های مسجد محسوب می‌شود. اگر به مسجد خوب دقت کنید، متوجه می‌شوید مسجد جامع تبریز تزئینات آجر و کاشی ندارد و فقط در بخش ورودی می‌توان تلفیقی از آجر و کاشی را مشاهده کرد.

یکی از زیباترین بخش‌های مسجد جامع تبریز محراب گچی مربوط به دوره ایلخانی (قرن 7-8 ه.ق.) است؛ دوره‌ای که شاهد خلق زیباترین محراب‌های گچی هستیم. جلوه این محراب به کتیبه گچبری آن است که به خط کوفی گره‌دار در هماهنگی با نقوش هندسی و گیاهی خلق شده است.  

علاوه‌بر کتیبه محراب، دو کتیبه دیگر نیز در این مسجد وجود دارد که هر دو فرمانی از سلاطین صفوی هستند؛ کتیبه اول مربوط به شاه طهماسب اول صفوی و کتیبه دوم به عنوان بزرگترین کتیبه مسجد، مربوط به شاه سلطان حسین است.

• زمان بازدید از مسجد جامع تبریز: اذان صبح تا غروب آفتاب
• آدرس مسجد جامع تبریز: تبریز، خیابان شهید مطهری، انتهای بازار تبریز، بخش جنوبی صحن مدرسه‌ طالبیه، حدفاصل مسجد حجت‌الاسلام و مسجد میرزا اسماعیل خاله اوغلی
• قیمت بلیت مسجد جامع تبریز: رایگان

موقعیت دقیق مسجد جامع تبریز

مسجد کبود تبریز

مسجد کبود تنها یادگار به جا مانده از اقدامات عمرانی قراقویونلوها در پایتختشان تبریز است که اواخر قرن 8 ه.ق. ساخته شد. قراقویونلوها از سلسله‌های حکومتی بودند که در قرن 9 ه.ق. ابتدا بر منطقه آذربایجان و سپس بر بخش اعظمی از ایران تسلط و فرمانروایی یافتند. مسجد کبود عنصری از یک مجموعه بزرگتر به نام مظفریه (متشکل از مسجد، خانقاه، صحن، قبرستان، کاروانسرا، حمام و کتابخانه) بود که به دنبال زلزله ویرانگر تبریز تخریب شد و فقط بقایایی از مسجد به یادگار ماند.

مسجد کبود به شیوه چهار ایوانی و به سبک آذری ساخته شده است؛ سبکی که در دوره حکومت ایلخانان آغاز شد و تا روی کار آمدن صفویه ادامه داشت. این جاذبه دیدنی تبریز از سه بخش ایوان ورودی، گنبد و شبستان تشکیل شده و در مقایسه با بیشتر مساجد ایرانی، میانسرا یا همان حیاط مرکزی ندارد. حذف میانسرا راهکاری انتخابی از سوی معمار سازنده برای سازگاری مطلوب با اقلیم سرد کوهستانی شهر تبریز بوده.

این مسجد از نظر ساختار معماری حاصل اجماع دو گنبدخانه است؛ یکی مسجد و دیگری مقبره. قبور مقبره طبق مستندات تاریخی متعلق به جهانشاه فرمانروای قدرتمند قراقویونلو و برخی از اعضای خانواده اوست. برای دسترسی به فضای مقبره باید اول وارد مسجد شوید؛ پس از آن از طریق دو ورودی در پشت محراب به مقبره می‌رسید.

مسجد گنبدی آجری دارد. دو مناره مسجد هم در دو سوی ایوان ورودی و البته با فاصله نسبتاً زیاد از آن قرار گرفته‌اند. مسجد کبود به دلیل کاشیکاری‌های آبی‌رنگ خود به فیروزه اسلام هم شهرت دارد. کاشیکاری‌های مسجد کبود تبریز بارزترین نمود تجلی شیوه آذری در ساختار معماری این مسجد به شمار می‌روند.

• زمان بازدید از مسجد کبود تبریز: همه‌روزه از ساعت 9 تا 18:30
• آدرس مسجد کبود تبریز: خیابان امام، مابین خیابان خاقانی و چهارراه منصور، جنب بوستان خاقانی
• قیمت بلیت مسجد کبود تبریز: 5000 تومان

 

موقعیت دقیق مسجد کبود تبریز

مسجد استاد و شاگرد تبریز

مسجد استاد و شاگرد تبریز معروف به مسجد سلیمانیه یا مسجد علائیه یکی از جاهای دیدنی تبریز است. این مسجد تنها اثر به جا مانده از دوره حکمرانی آل‌چوپان (قرن 8 ه.ق.) بر این منطقه به شمار می‌رود که به دستور شیخ حسن چوپانی ساخته شد. کتیبه مسجد توسط عبداله صیرفی و شاگردش انجام شد و وجه تسمیه مسجد هم به همین خاطر است.

پلان مسجد استاد و شاگرد تبریز مستطیل شکل و از دو بخش شبستان و گنبدخانه تشکیل شده است. تزئینات اصلی بنا هم آجرکاری است. بنای مسجد استاد و شاگرد نیز از زلزله‌های ویرانگر تبریز در امان نماند و در دوره قاجار مرمت شد. کتیبه سنگی نصب شده بر دیوار شمال مسجد شرحی بر بازسازی این مسجد دارد.

• زمان بازدید از مسجد استاد شاگرد تبریز: از اذان صبح تا غروب آفتاب
• آدرس مسجد استاد شاگرد تبریز: تبریز، تقاطع خیابان‌های فردوسی و محققی (امین)
• قیمت بلیت مسجد استاد شاگرد تبریز: رایگان

 

موقعیت دقیق مسجد استاد و شاگرد تبریز

مسجد ثقه ‌السلام تبریز

بنای مسجد ثقه‌‌الاسلام در دوره قاجار، کنار بقعه صاحب‌الامر (مربوط به دوره صفوی) ساخته شد. یک دهانه طاق در سال ۱۲۹۱ ه.ش. به ضلع شرقی مسجداضافه شد و شبستان زمستانی دیگری هم در جبهه شرقی مسجد احداث کردند. در حال حاضر مسجد ثقه‌الاسلام 20 ستون سنگی و 34 طاق آجری دارد و از مساجد تاریخی و مهم تبریز است.

• زمان بازدید از مسجد ثقه‌‌السلام تبریز: اذان صبح تا غروب آفتاب
• آدرس مسجد ثقه‌‌السلام تبریز: تبریز، خیابان دارایی، جنب صاحب‌الامر
• قیمت بلیت مسجد ثقه‌‌السلام تبریز: رایگان

 

 موقعیت دقیق مسجد ثقه الاسلام تبریز

بناهای مهم تبریز

این بناها به دو گروه بناهای مذهبی و غیرمذهبی تقسیم می‌شوند. پس از مسجد، آرامگاه‌ها بیش از هر بنای دیگری در دوره اسلامی مورد توجه مردم بوده‌اند. در شهر تبریز هم از چند اثر مهم در این‌رابطه می‌توان نام برد: ارگ علیشاه تبریز، مقبره‌الشعرای تبریز، مجموعه زیارتگاهی حلیمه‌ خاتون تبریز، مقبره دو کمال تبریز و مجموعه صاحب‌الامر تبریز. پیشنهاد می‌کنیم در بازدید از تبریز حتما از ارگ علیشاه و مقبره‌الشعرا دیدن کنید.

ارگ علیشاه تبریز

ارگ علیشاه یکی از بهترین جاهای دیدنی تبریز و از آثار باشکوه معماری عصر ایلخانی است که بخش‌های زیادی از آن در گذر زمان و همچنین وقوع زلزله مهیب این شهر از بین رفته است. از این بنای عظیم آجری در اسناد تاریخی با نام‌های ارگ تبریز، ارگ علیشاه، طاق علیشاه و مسجد جامع علیشاه نام برده‌اند. علیشاه جیلانی معروف به خواجه تاج‌‌الدین علیشاه وزیر سلطان محمد خدابنده (الجایتو) و ابوسعید ابوالخیر بود. ساخت این بنا نیز اوایل سده 8 ه.ق. انجام شد، البته این نظر وجود دارد، که ساخت بنا به اتمام نرسیده باشد.

ارگ علیشاه در زمان خود یکی از بزرگترین بناهای اسلامی بود و محراب آجری آن که 30 متر ارتفاع دارد را از بلندترین محراب‌های جهان اسلام می‌دانند. این ارگ همچنین در زمره یکی از سه بنای بزرگ عصر ایلخانی در کنار غازانیه و سلطانیه به شمار می‌رود.

نظر قطعی در مورد کاربری این بنا وجود ندارد، برخی آن را مسجد، برخی ارگ و برخی آرامگاه می‌دانند. هرچه باشد، این سازه بخشی از آرامگاه، خانقاه، مدرسه و مسجد عظیم علیشاه بوده که همگی در صحن وسیعی قرار داشته و توسط حصاری کاشیکاری شده محصور بودند. همچنین وجود عنصر محراب دلیلی بر کاربری این بنا نیست، چراکه در بیشتر مقابر و بناهای آرامگاهی نیز دیده می‌شود. شکل معماری بنای شمالی با دیوارهای رفیع، دو مناره بلند و صفه‌ای در سمت قبله آن نیز حاکی از عملکرد آرامگاهی این بناست.

همزمان با آغاز جنگ‌های ایران و روس در دوره قاجار از محوطه ارگ علیشاه به صورت کارگاه تو‌پریزی استفاده می‌شد. همچنین پس از اشغال تبریز، قوای روسیه تزاری در ارگ تبریز مستقر شدند و همچنین از محوطه ارگ به عنوان بازار اسلحه‌سازان و اسلحه‌فروشان استفاده می‌‌شد. اواخر حکومت قاجاریه با احداث برج و باروهایی در اطراف ارگ، آن را به پادگان شهر تبدیل کردند تا اینکه با ثبت ملی این اثر در سال 1310 ه.ش. به کاربری نظامی آن پایان داده شد.

• زمان بازدید از ارگ علیشاه تبریز: همه روزه از طلوع تا قبل از غروب آفتاب
• آدرس ارگ علیشاه تبریز: خیابان امام، کوچه ارگ
• قیمت بلیت ارگ علیشاه تبریز: رایگان

 

موقعیت دقیق ارگ علیشاه تبریز

مقبره‌الشعرای تبریز

تبریز از سده‌های گذشته به ویژه از زمان حضور اتابکان آذربایجان و ایلخانان به بعد از کانون‌های درخشان علم و ادب ایران بود به طوری که شعرا، ادبا، عرفا و علمای بسیاری از سراسر ایران به این کانون فرهنگی روی می‌آوردند. از این‌رو، یکی از دیدنی های تبریز، کوی سرخاب است که از دیرباز محل سکونت بزرگان و ادبا بود و از این جهت اهمیت و احترام بسیاری نزد مردم داشت.

به نقل از منابع از حدود قرن 7 قمری، دفن چهره‌های سرشناس در این گورستان آغاز شد به طوری که تا چند دهه پیش نزدیک به صدها تن از اهالی شعر و ادب در این گورستان به خاک سپرده شده‌اند. از جمله شعرای آرام گرفته در مقبره‌الشعرا باید از اسدی طوسی، خاقانی شروانی، قطران تبریزی، همام تبریزی و شهریار نام ببریم. البته تنها قبر مشخص مقبره محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار است؛ او آخرین شاعر نامی بود که در این مکان به خاک سپرده شد.

این گورستان کهن به مرور زمان و در اثر عواملی چون سیل و زلزله، لشکرکشی ترکان عثمانی و اردو زدن آنان در کوی سرخاب و تعصبات مذهبی شیعیان از زمان شاه اسماعیل صفوی نسبت به آن مقابر، رو به ویرانی رفت. با این حال از سال 1337 ه.ش. به دنبال انتشار دیوان کمال خجندی، از عرفا و شعرای سده 8 ه.ق. مورد توجه قرار گرفت و فکر احیای آن مطرح شد. سرانجام در شهریورماه 1350 ه.ش. مسابقه‌ای برای طرح بنای یادبود مقبره‌الشعرا توسط رسانه‌های دولتی برگزار شد و طرح پیشنهادی غلامرضا فروزان‌مهر به تصویب رسید.

طرح بنای یادبود مقبره‌الشعرا با ارتفاع 30 متر ترکیبی از معماری سنتی و مدرن ایرانی و دربرگیرنده یک اتاق بزرگ است که چندین اتاق کوچک در اطراف آن قرار دارد. دیواره‌ها نیز مزین به اشعار شعرای آرمیده در این گورستان است.

• زمان بازدید از مقبره‌الشعرای تبریز: همه‌روزه از ساعت 8:30 تا 18
• آدرس مقبره‌الشعرای تبریز: تبریز، محله سرخاب، خیابان ثقه‌الاسلام، مقبره‌الشعرا
• قیمت بلیت مقبره‌الشعرای تبریز: 5000 تومان

 

موقعیت دقیق مقبره الشعرای تبریز

مجموعه زیارتگاهی حلیمه خاتون تبریز

حلیمه خاتون مجموعه زیارتگاهی در شهر تبریز در محله چرنداب و شامل امامزاده و مسجد است. بر سر نسب این زیارتگاه اختلاف‌نظر وجود دارد. این زیارتگاه را مدفن حلیمه خاتون می‌دانند. برخی او را خواهر امام رضا (ع) و برخی دیگر دختر ایشان دانسته‌اند. البته که در این‌باره با قطعیت نمی‌توان صحبت کرد.

زیارتگاه دارای دو مسجد است. مسجد بزرگ در ضلع غربی اتاق اصلی و مسجد کوچک در ضلع جنوبی قرار دارد. در کتیبه ورودی بنا «مسجد خانم امامزاده چرنداب» حک شده است. دو قبر دیگر نیز در کنار حلیمه خاتون وجود دارند که آنها را کنیزان‌شان می‌دانند.

• زمان بازدید از مجموعه زیارتگاهی حلیمه خاتون: ‌همه‌روزه از ساعت 8 تا 18
• آدرس مجموعه زیارتگاهی حلیمه خاتون: تبریز، خیابان طالقانی، محله چنداب
• قیمت بلیت مجموعه زیارتگاهی حلیمه خاتون: رایگان

موقعیت دقیق حلیمه خاتون تبریز

عمارت شهرداری برج ساعت تبریز

یکی دیگر از جاهای دیدنی تبریز، عمارت شهرداری است که در مرکز شهر تبریز و در میدان شهرداری یا میدان ساعت قرار دارد. عمارت شهرداری همان‌طور که از نامش پیداست، محل شهرداری شهر تبریز است. عمارت 3 طبقه شهرداری تبریز در فاصله سال‌های 1314 تا 1320 در محل گورستان متروکه شهر تبریز و با طرح و نقشه مهندسان آلمانی بنا شد.

بنای زیبای عمارت شهرداری از جاذبه های گردشگری تبریز است که در ابتدا بلدیه نام داشت، دارای پلانی U شکل و البته بیشتر شبیه عقابی است که بال‌های خود را باز کرده است. این نوع پلان در آلمان قبل از جنگ جهانی دوم نیز مرسوم بود. نمای بیرونی عمارت شهرداری در قسمت شمال و شرق که مشرف به معابر اصلی شهر تبریز است از سنگ و در قسمت جنوب و غرب از ترکیب آجر و سنگ ساخته شده است.

یکی از مهمترین نمادهای شهر تبریز، برج ساعت عمارت شهرداری است که به ساختمان ساعت و یا ساعات قاباغی نیز معروف است. برج ساعت در میدان ساعت تبریز که از بهترین جاهای دیدنی تبریز است، 30 متر ارتفاع دارد و دهه‌هاست که هر 15 دقیقه یکبار، زنگ آن نواخته می‌شود.

عمارت شهرداری تبریز دارای موزه‌ای تماشایی است. موزه عمارت شهرداری در سال 1386 همزمان با یکصدمین سال تاسیس اولین انجمن شهر و بلدیه ایران در تبریز راه‌‌اندازی شد. این جای دیدنی در تبریز به عنوان نخستین موزه شهرداری ایران مورد بهره‌برداری قرار گرفت و از تالارهای متعددی نیز تشکیل شده است. البته که در محوطه عمارت شهرداری نیز تعدادی خودروی تاریخی به نمایش در آمده‌‌اند.

• زمان بازدید از عمارت شهرداری تبریز: روزهای غیرتعطیل از ساعت 8 تا 18
• آدرس عمارت شهرداری تبریز: تبریز، تقاطع خیابان ارتش و خیابان امام خمینی، میدان شهرداری (میدان ساعت)
• قیمت بلیت عمارت شهرداری تبریز: 50،000 ریال

موقعیت دقیق عمارت شهرداری و ساعت تبریز

خانه استاد شهریار

خانه استاد شهریار یا موزه استاد شهریار از دیگر جاهای دیدنی تبریز است. این خانه تاریخی به شاعر ایرانی سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار تعلق دارد. خانه شهریار در دوره پهلوی دوم بنا شد و آخرین خانه محل سکونت استاد شهریار بود. این خانه تاریخی که بعد از فوت شهریار توسط شهرداری تبریز خریداری و به موزه تبدیل شد، در فهرست میراث ملی کشور نیز به ثبت رسیده است.

خانه استاد شهریار بیش از 250 متر مساحت دارد و در دو طبقه ساخته شده است. این جاذبه دیدنی تبریز محل نمایش آثار و وسایل شخصی شهریار است، از عکس و دست‌نوشته گرفته تا لوازم تحریر و لوح‌ها و تندیس‌ها و سایر وسایل شخصی.

شهریار در سال 1283 هجری در شهر تبریز به دنیا آمد و در سال 1367 در همین شهر درگذشت. عمده اشعار او به زبان فارسی است. از معروفترین غزل‌های فارسی شهریار باید به دو غزل «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا» اشاره کرد. شهریار همچنین اشعاری را به زبان آذری سروده است که در این رابطه می‌توان به منظومه معروف «حیدر بابایه سلام» اشاره کرد. شهریار از چنان جایگاهی در حوزه ادب ایران برخوردار است که 27 شهریور، روز تولد شهریار به عنوان روز شعر و ادب فارسی نامگذاری شده است.

• زمان بازدید از خانه استاد شهریار تبریز: همه روزه از ساعت 8 تا 16
• آدرس خانه استاد شهریار تبریز: تبریز، محله مقصودیه، خیابان ارتش جنوبی، کوچه شهریار
• قیمت بلیت خانه استاد شهریار تبریز: 5 هزار تومان

موقعیت دقیق خانه استاد شهریار

مقبره دو کمال تبریز

مقبره دو کمال از دیگر دیدنی های تبریز و باغ آرامگاهی است که تعدادی از ادبا و هنرمندان ایرانی در آن به خاک سپرده شده‌اند. از مشهورترین این افراد باید به کمال‌الدین مسعود خجندی و کمال‌الدین بهزاد هراتی اشاره کرد. وجه تسمیه این آرامگاه به دو کمال نیز به همین خاطر است.

کمال‌الدین مسعود خجندی شاعر و عارف سده 8 و 9 هجری قمری بود که در خجند مرکز ولایت سغد تاجیکستان متولد شد. او شیفه اعقاب عرفای آذربایجان بود و از این‌رو در مسیر بازگشت از سفر حج خود در تبریز ماندگار شد. کمال خجندی در تبریز به خدمت سلطان حسین جلایر درآمد. شیخ کمال پس از مرگ در باغ و خانقاه خود که پیشکشی از سوی سلطان حسین بود به خاک سپرده شد.

کمال‌الدین بهزاد هم نقاش سده 9 و 10 هجری و نگارگر شهیر مکتب نقاشی هرات است. او در دربار تیموری و پس از آن دربار صفوی صاحب‌منصب بود. بهزاد در دربار تیموریان در خدمت سلطان حسین بایقرا بود و سال‌ها پس از برافتادن تیموریان به تبریز مهاجرت کرد و تحت حمایت دربار صفوی قرار گرفت. بهزاد هنگامی که در خدمت شاه طهماسب صفوی بود درگذشت و در کنار کمال خجندی به خاک سپرده شد.  

طی سده‌ها و با دفن چهره‌هایی دیگر، باغ کمال به گورستانی متروکه مبدل و در نهایت در دهه 1350 خورشیدی نسبت به ساماندهی آن اقدام شد. مقبره دوکمال که اکنون یکی از جاهای دیدنی تبریز است، از جمله آثار ثبت شده تبریز در فهرست میراث ملی کشور نیز هست.

• زمان بازدید از مقبره دو کمال تبریز: بهترین زمان بازدید هنگام عصر است
• آدرس مقبره دو کمال تبریز: تبریز، خیابان هفت تیر، محله بیلانكوه (ولیان كوی)، باغ كمال (مقبره دو كمال) تبریز
• قیمت بلیت مقبره دوکمال تبریز: رایگان

موقعیت دقیق مقبره دو کمال تبریز

کلیساهای تبریز

ایران در طول تاریخ همواره مقصد ارامنه مهاجری بوده که چه از سر اجبار یا به اختیار رهسپار این سرزمین شده‌‌اند. میان همه شهرها، تبریز به دلیل نزدیکی به سرزمین مادریشان همواره اولین انتخاب این مهاجران برای زندگی بوده است. آنها بر حسب نیازشان، اقدام به ساخت کلیساهای متعدد در این شهر کرده‌اند؛ سازه‌هایی که امروزه از مهمترین جاهای دیدنی تبریز به شمار می‌روند. در شهر تبریز 6 کلیسا وجود دارد که عبارتند از: کلیسای مریم مقدس، کلیسای شوغات‌گات مقدس، کلیسای سرکیس مقدس، کلیساهای پروتستان‌های تبریز، کلیسای کاتولیک تبریز و کلیسای ارمنه تبریز.

دیدنی‌ترین کلیساهای تبریز

کلیسای مریم مقدس تبریز

یکی دیگر از جاذبه های گردشگری تبریز، کلیسای مریم مقدس، بزرگترین و مهمترین کلیسای این شهر است. این کلیسا حدفاصل سال‌های 1782 تا 1785 م. توسط ارامنه تبریز بنا شد؛ با این حال، قدمت بنای اولیه را به سده‌های 15 و 16 م. و حتی قبل‌تر می‌رسانند. کلیسای مریم مقدس طرحی صلیبی‌شکل دارد و گنبدی مرکزی دارد که روی چهار ستون قطور سنگی بنا شده است. تصاویر و پرده‌های نقاشی از مریم مقدس، عیسی مسیح و حواریون زینت‌بخش دیواره‌ها و گنبد این کلیسا است.

کلیسای مریم مقدس محل برگزاری مراسم مذهبی ارامنه تبریز است. لازم به یادآوری است که امکان بازدید سایر اقلیت‌های دینی از این کلیسا وجود ندارد و بازدید نیازمند اخذ مجوزهای لازم است.

• زمان بازدید از کلیسای مریم مقدس تبریز: طبق مجوز صادر شده از مراجع ذی‌ربط
• آدرس کلیسای مریم مقدس تبریز: تبریز، محله دیک‌باشی، میدان نماز
• قیمت بلیت کلیسای مریم مقدس تبریز: رایگان

 

موقعیت دقیق کلیسای مریم مقدس تبریز

موزه‌های تبریز

موزه‌ها از دیدنی‌ترین جاذبه های تبریز به شمار می‌روند. تعداد و تنوع موزه‌های تبریز بسیار زیاد است، مثل: موزه آذربایجان تبریز، موزه مشروطه تبریز، موزه سنجش تبریز، موزه قاجار تبریز، خانه پروین اعتصامی تبریز، موزه شهریار تبریز، موزه سفال تبریز، موزه قرآن و کتابت تبریز، موزه دوربین عکاسی تبریز، موزه صدا تبریز، موزه محرم تبریز و ... .

موزه آذربایجان تبریز

موزه آذربایجان تبریز از مهم‌ترین موزه‌های باستان‌شناسی ایران است. در این موزه اشیا و یافته‌های باستان‌شناختی مربوط به بازه زمانی پیش از اسلام تا قاجاریه به نمایش درآمده‌اند. موزه آذربایجان تبریز که در سال 1341 افتتاح شد، دارای سه سالن اصلی برای نمایش آثاری مربوط به پیش از تاریخ، دوره اسلامی، سکه‌ها و مهرهایی از دوران هخامنشی تا قاجار است. همچنین بخشی از این موزه به سنگ‌نگاره‌‌ها، مجسمه‌ها و کتیبه‌های تاریخی اختصاص دارد.

• زمان بازدید از موزه آذربایجان تبریز: از ساعت 9 تا 19
• آدرس موزه آذربایجان تبریز: تبریز، خیابان امام، جنب مسجد کبود
• قیمت بلیت موزه آذربایجان تبریز: 5000 تومان

 

موقعیت دقیق موزه آذربایجان تبریز

موزه‌ مشروطه تبریز (خانه کوزه‌کنانی تبریز)

خانه کوزه‌کنانی معروف به خانه مشروطه یا موزه مشروطه از پرافتخارترین جاهای دیدنی تبریز است. این خانه در دارالسلطنه تبریز قرار دارد. خانه مشروطه با نظارت حاج ولی معمار ساخته شده و همچون سایر خانه‌های سنتی ایرانی، دربرگیرنده فضاهایی چون ورودی، هشتی، حیاط مرکزی، بیرونی و اندرونی، غلام‌گردش و ... است.

بانی و صاحب خانه مشروطه حاج مهدی کوزه‌کنانی معروف به ابوالمه از رهبران جنبش مشروطه و نخستین رئیس انجمن ایالتی آذربایجان بود. از این‌ رو در جریان جنبش مشروطه و جنگ‌های یازده ماهه تبریز علیه نیروهای دولتی این خانه به پایگاهی محکم برای مشروطه‌خواهان تبدیل شد. نتیجه این فعالیت‌ها در نهایت منجر به تبدیل سلطنت مطلقه به پادشاهی مشروطه، تشکیل مجلس شورای ملی و تدوین قانون اساسی شد، خانه کوزه‌کنانی در دوران خودمختاری آذربایجان نیز محل تجمع سران فتنه دموکرات آذربایجان بود.

خانه کوزه‌کنانی تبریز اکنون به موزه مشروطه تبدیل شده است و در آن علاوه‌بر تندیس‌های بزرگان مشروطه، تعدادی از اسناد و مدارک مربوط به انقلاب مشروطه و همچنین وسایل شخصی جمعی از سرشناسان این انقلاب به نمایش درآمده‌اند.

• زمان بازدید از موزه مشروطه تبریز (خانه کوزه‌کنانی تبریز): از ساعت 9 تا 19:30
• آدرس موزه مشروطه تبریز (خانه کوزه‌کنانی تبریز): میدان نماز، خیابان راسته کوچه (مطهری)، روبه‌روی مسجد جامع
• قیمت بلیت موزه مشروطه تبریز (خانه کوزه‌کنانی تبریز): 5000 تومان

 

موقعیت دقیق موزه مشروطه تبریز

موزه سنجش تبریز (خانه سلماسی تبریز)

موزه سنجش از دیگر جاهای دیدنی تبریز، در محل خانه سلماسی قرار دارد. قدمت بنای این خانه تاریخی به دوره قاجاریه برمی‌گردد که در دو طبقه ساخته شده و دارای بخش‌‌های بیرونی، اندرونی، حیاط‌ مرکزی، بهارنشین، تابستان‌نشین، پاییزنشین، زمستان‌نشین، مطبخ و همین‌طور یک ساعت آفتابی است. از تزیینات این بنا باید به سردر با کاربندی آجری، پنجره‌های مشبک ارسی و تزئینات گچبری اشاره کرد. موزه سنجش مکانی است برای نمایش انواع ابزار سنجش و اندازه‌گیری شامل قپان‌، ترازو، سنگ وزنه، پیمانه‌های نفتی، اسطرلاب، قطب‌نما و ساعت‌های قدیمی.

• زمان بازدید از موزه سنجش تبریز (خانه سلماسی تبریز): از ساعت 9 تا 15
• آدرس موزه سنجش تبریز (خانه سلماسی تبریز): تبریز، خیابان ارک جدید، خیابان مقصودیه
• قیمت بلیت مسجد ثقه‌السلام تبریز: 5000 تومان

موقعیت دقیق موزه سنجش تبریز

پل‌های تبریز

تبریز در زمینه پل‌سازی سنتی نیز حرف برای گفتن دارد، به طوری که از بهترین جاهای دیدنی تبریز باید به سه پل دیدنی این شهر اشاره کرد که با گشت‌وگذار در فضای شهری تبریز می‌توانید این آثار رو ببینید. پل‌های تاریخی تبریز عبارتند از: پل قاری تبریز، پل آجی‌چای تبریز، پل سنگی تبریز.

پل قاری تبریز

پل قاجاری قاری از دیگر جاذبه های گردشگری تبریز ست. این پل در نقطه ورودی بازار بزرگ تبریز و نزدیک در باغمیشه قرار گرفته. پل قاری مسیر ارتباطی بین بازار تبریز با بخش شمالی شهر است و دو محله ششگلان و شتربان را به هم وصل می‌کند. پل قاری که به پل چراغ نیز معروف است، روی رودخانه مهران چایی (مهرانه رود) قرار دارد. این پل 8 دهانه مدور و پایه‌های سنگی و بدنه آجری دارد. همچنین کناره‌های مسیر اصلی پل نیز با آجر نرده‌کشی شده‌ و دارای ستون‌های سنگی کوچک است.

• زمان بازدید از پل قاری تبریز: همه‌ روزه از طلوع تا قبل از غروب آفتاب
• آدرس پل قاری تبریز: تبریز، خیابان ثقه‌الاسلام، پل قاری
• قیمت بلیت پل قاری تبریز: رایگان

 

موقعیت دقیق پل قاری تبریز

پل آجی‌چای تبریز

قدمت این پل آجری که روی تلخه‌رود (آجی‌چای) قرار دارد، به دوره صفویه و قاجاریه باز می‌گردد. این جای دیدنی در تبریز 16 دهانه دارد که از این تعداد، 13 دهانه به شکل جناغی و سه دهانه دیگر به صورت هلالی ایجاد شده‌اند. تلخه‌رود از به هم پیوستن چندین رود تشکیل شده است و از دامنه سبلان سرچشمه می‌گیرد.

• زمان بازدید از پل آجی‌چای تبریز: همه روزه از طلوع تا قبل از غروب آفتاب
• آدرس پل آجی‌چای تبریز: تبریز، خیابان خلبان، بلوار شهید بابایی
• قیمت بلیت پل آجی‌چای تبریز: رایگان

موقعیت دقیق پل آجی چای تبریز

نمادهای تبریز

جاهای دیدنی تبریز فقط به آثار تاریخی و موزه‌ها محدود نمی‌شود، بلکه نماد تبریز هم بخشی از دیدنی‌های تبریز است. قطعا شما هم دوست دارید در سفر به تبریز، سری به اینجا بزنید و در کنار این بنای معروف عکس بیندازید و تفریح کنید، آنجا جایی نیست جز ائل‌گلی.

ائل گلی یا شاه گلی تبریز

ائل‌گُلی یا شاه‌گُلی یکی از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری تبریز است. این مجموعه تاریخی‌تفریحی شامل استخری یا آبگیری بزرگ و کوشکی دیدنی در میان آن است. بنای اولیه آبگیر که آب آن از رودخانه لیقوان تامین می‌شود، در زمان آق‌قویونلوها یعنی سده 8 ه.ق. ایجاد و در دوره صفویه بین سده‌های 10 تا 12 ه.ق. توسعه پیدا کرد. این استخر ابتدا بزرگترین مرکز ذخیره آب باغ‌های اطراف تبریز بود؛ سپس در دوره‌های مختلف ساماندهی و دیواره‌ای از سنگ و آهک اطراف آن کشیده شد.

میان استخر، عمارت یا کوشک زیبایی قرار دارد که ایجاد آن را به قهرمان میرزا، پسر عباس میرزا نایب‌السلطنه که از حکام آذربایجان در دوره قاجار بود، نسبت می‌دهند. او ضمن تعمیر استخر، از وسط ساحل شرقی خیابانی را تا کوشک ایجاد کرد. همچنین تپه بلند قرار گرفته در ضلع شرقی بنا را به صورت پلکانی طراحی کرد تا آن را به مکانی تفریحی تبدیل کند.

کوشک، تالار بزرگ هشت‌گوشی است که بنای اولیه آن به علت رطوبت و فرسودگی تخریب شد. عمارت فعلی در سال 1349 در دو طبقه و به صورت هشت‌ضلعی ایجاد شده است.

مجموعه ائل‌گلی تبریز دارای امکانات رفاهی چون رستوران، کافه، فروشگاه، آبخوری، نمازخانه، پارکینگ و سرویس بهداشتی نیز است. ائل‌گلی همچنین به عنوان اولین پارک اینترنتی کشور نیز شناخته شده و دسترسی به اینترنت در این پارک برای عموم رایگان است.

• زمان بازدید از ائل‌گلی تبریز: همه روزه از طلوع آفتاب تا پاسی از شب
• آدرس پل ائل‌گلی تبریز: تبریز، آزادراه کنارگذر جنوبی تبریز، بلوار ائل‌گلی، پارک ائل‌گلی
• قیمت بلیت ائل‌گلی تبریز: رایگان

موقعیت دقیق ائل گلی تبریز

سخن آخر

جاهای دیدنی تبریز فقط به موارد معرفی شده در این بخش محدود نمی‌شوند، چراکه این شهر آثار و جاذبه‌های زیادی را در دل خود جای داده است که ما در اینجا بهترین جاهای دیدنی تبریز به شما معرفی کردیم؛ قطعا اماکن و جاذبه‌های دیگری نیز قابل افزودن به این فهرست هستند.

در این بخش همچنین تلاش کردیم تا اطلاعاتی موثق نسبت به ویژگی‌های هر جاذبه و همین‌طور شرایط بازدید از هر اثر مثل زمان بازدید و بهای بلیت را ارائه دهیم. اگر از این جاذبه های تبریز بازدید کرده‌اید، خوشحال می‌شویم از تجربه‌تان برایمان بگویید.

 

 تألیف: تیم نویسندگان لست سکند