سردر باغ ملی، از بناهای به جا مانده از دوره قاجار میباشد که در سالهای ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ توسط جعفرخان کاشانی نوسازی شده و اکنون یکی از نمادهای شهر تهران است. این بنا در ضلع شمالی خیابان امام خمینی (سپه پیشین)، در ضلع شرقی وزارت امور خارجه و در ضلع غربی موزه پست و تلگراف قرار داره و پیش از بنیاد برج آزادی، این دروازه به عنوان نماد شهر تهران شناخته میشد.
طراح ساخت این سردر جعفرخان معمار کاشانی است. معماران دیگری هم او را یاری کردهاند. استاد اسماعیلی، سفت کاری را انجام داد، ستونها به دست کریم منیژه و کاشیهای آن نیز توسط استاد خاک نگار مقدم ساخته شده است.
این بنا با آمیزهای از سبک معماری ایرانی-اروپایی به ویژه در کاشیکاریها و کلاهفرنگی طراحی شده است. پی این بنا و پایه و شال ستونهای هشتگانه آن و ساق ستونها آجری است. در کاشیکاریهای بخشهای بالایی از طرحها و تصاویر اسلیمی، مسلسل، میدان جنگ، شصت تیر، رضاشاه با تفنگ شصت تیر، دو فرشته پیروزی، پرچم سه رنگ ایران، گلوله توپ، پلنگ، سرودهها و آیههای قرآنی و نامهای امامها به صورت کتیبه زیر کلاه فرنگی نوشته شده است. بر روی کتیبه نمای بیرونی سرودههایی از ندیمالملک دیده می شود.
کاشیکاریهای این بنا با نقش دو شیر که تاجی را در میان گرفتهاند، پلنگ، شیر و خورشید و مسلسل طراحی شده است. (البته تعدادی از این موارد در حال حاضر دیده نمی شن دیگه). سردر یک دروازه سوارهرو و دو در برای گذر پیاده در دو سوی آن دارد. مواد ساخته شده این درها چدنی است؛ که در قورخانه تهران به دست استاد محمدعلی کرمانی ساخته شده است.
ویژگیهای سردر باغ ملی
سر در باغ ملی و پس از آن ساختمانهای مجاور آن به دستور مستقیم رضا شاه و توسط جعفر خان کاشانی و کمک آلمانیها (پیش از بر افروخته شدن آتش جنگ جهانی دوم) در تهران که پایتخت بود ساخته شد. این سردر در جانب شرقی سر در قبلی و با همان ابعاد و شکل ظاهری ساخته شد و پس از آن سر در قبلی ویران گردید. این اثر در تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شماره ۱۹۶۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نامگذاری
این بنا به عنوان دروازه ورودی به میدان مشق که محوطهای نظامی و در اختیار قشون بوده، ساخته شد. چندی پس از ساختن این دروازه، طرح برپایی نخستین باغ همگانی (پارک) شهر تهران (به نام باغ ملی) در زمینهای درون میدان مشق برنامهریزی و پیادهسازی شد و از این رو نام دروازه میدان مشق به سردر باغ ملی دگرگون شد. با این حال باغ ملی چند سال بیشتر دوام نیاورد و در محوطه آن، ساختمانهایی از جمله ساختمان وزارت امور خارجه ایران، کتابخانه ملی و موزه ایران باستان ساخته شد. اما نام این باغ بر سر دروازه میدان مشق پابرجا ماند و سردر باغ ملی در جایگاه نمادی از معماری آن دوره در یادها باقی ماند.
مسیرهای دسترسی
روشهای مختلفی برای رسیدن به موزه وجود دارد.
توسط مترو : ایستگاه مترو امام خمینی و کمی پیاده روی تا رسیدن به سر در باغ ملی
توسط خودرو: خیابان امام خمینی- بعد از میدان امام و قبل از رسیدن به خیابان سی تیر
توسط اتوبوس: پایانه میدان امام خمینی و کمی پیاده روی تا رسیدن به سر در باغ ملی
نقاط مثبت : نداشتن ورودی- امکان بازدید بسیار راحت و بدون دغدغه- عکاسی با سه پایه و بدون محدودیت در عکاسی از بناها- سنگفرش بودن خیابان و عدم عبور وسیله نقلیه
نقاط منفی : پارکینگ برای بردن ماشین وجود ندارد و امکان پارک ماشین در روزهای عادی در خیابان اصلی وجود ندارد.
عکس ها مربوط به سردرباغ ملی، میدان مشق سابق، قورخانه و خیابان ملل که همگی در یک مجموعه هستند می باشد.
نویسنده :سمانه زارعی