مازندران، سرزمین کاخ‌های مجلل پهلوی

ایرانیان از دیرباز قدرت را در زمین می‌دانستند و به همین سبب شاهان و سلاطین بیش از هر شخص دیگری، میل به تصاحب زمین‌های بیشتر داشتند. دیار خوش آب و هوای مازندران با مناظر رویایی و مدهوش کننده‌اش، جایی است که سلاطین و حکمرانان در دوره‌های مختلف طمع زیستن شاهانه در آن را داشته‌اند. رضاشاه که اصالتاً اهل منطقه خوش آب و هوای سوادکوه بود از این حیث مستثنا نبوده و خود و خاندانش، کاخ‌های مجلل خود را در مازندران زیبا برپا کرد.
در این مقاله به معرفی برخی از این کاخ‌ها هرچند کمتر شناخته‌شده می‌پردازیم.

کاخ رامسر(کاخ مرمر)

کاخ مرمر از معروف‌ترین، محبوب‌ترین و مجلل‌ترین کاخ‌های دوره پهلوی است. این کاخ در سال 1316 به دستور رضا شاه بنا شد و تا پایان دوره سلطنت پهلوی دوم، به عنوان اقامتگاه مورد استفاده این خاندان قرار می‌‌گرفت. این کاخ مجلل و زیبا در میان باغی بزرگ با پوشش گیاهی متنوع بنا ‌شده است.

علت نام‌گذاری این کاخ، مصالح به‌کاررفته در آن است. بنای کاخ مرمر از جنس مرمر سفید رگه‌دار و 4 ایوان از جنس سنگ مرمر یکپارچه است. دو مجسمه مرمرین ببر هم در دو سوی پلکان پشت کاخ قرار دارد.

امروز این کاخ به‌عنوان موزه و با عنوان تماشاگه خزر مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

کاخ تمیشان

کاخ تمیشان در 5 کیلومتری شرق شهر نور برپاست. این کاخ به دستور اشرف، دختر رضاشاه بنا شد.
محوطه باغ مانند و بسیار وسیع کاخ تمیشان با انبوهی از درختان سرسبز و چشم‌نواز پوشیده شده و در بخش‌های مختلف آن، محل سکونت نگهبانان، استخر و اصطبل دیده می‌شود.

این کاخ مجلل که در یک طبقه بناشده است، اتاق پذیرایی و اتاق‌خواب با تجهیزات و تزئیناتی مدرن و مجلل و زیبا آراسته است. سرویس حمام و آشپزخانه مدرن و با به روزترین امکانات مجهز شده است.

پلاژ اختصاصی اشرف و خاندان سلطنتی با منظره‌ای رو به دریای خزر، در بنایی روبه روی ساختمان اصلی کاخ است که از همان‌قدر زیبایی و شکوه برخوردار هست. این کاخ تمیشان از نظر کیفیت معماری، به‌کارگیری عناصر زیبایی‌شناختی و مجلل بودن هیچ کاستی‌ای نسبت به دیگر بناهای سلطنتی پهلوی ندارد.

کاخ تمیشان امروزه به دست دانشکده منابع طبیعی و دریایی نور اداره می‌شود.

کاخ سلطنتی بابل ( کاخ شاهپور)

در جنوب شهر بابل، میان باغی بزرگ و باصفا با انواعی از درختان جان‌بخش شمالی کاخ سلطنتی زیبا و خوش ساختی جلوه‌گری می‌کند. این کاخ به دستور رضاشاه در دوطبقه بنا شده است.

کاخ سلطنتی بابل از چندین اتاق و راهرو تشکیل شده و با گچ‌بری‌های ناب و سنگتراشی‌های خوش‌ساخت آراسته شده است.

نمای بیرونی کاخ سلطنتی هم با سنگ‌های سفید آذین بسته شده است و از آن‌چنان زیبایی برخوردار است که در کمتر کاخی دیده می‌شود.

کاخ چای خوران

کاخ چای خوران در زمینی به وسعت 4000متر، میانه شهر چالوس بنا شده است. رضاشاه دستور ساخت این کاخ را به سبک معماری اروپایی و با تزئیناتی ساده‌ای صادر کرد. کاخ چای خوران برای استراحت و اسکان موقت رضا بنا شد و با تزئینات ساده، کاشی‌کاری و گچ‌بری هرچند ساده اما زیبا آراسته شده است.

کاخ چای خوران از دو تالار مربعی، یک تالار مستطیلی، یک راهرو، و بخش خدماتی شامل دو اتاق، دو ایوان و یک آبدارخانه تشکیل می‌شود. بالکن ستون‌دار شمالی کاخ چای خوران فضای دل‌نشین برای استراحت و چای خوردن خاندان سلطنتی به شمار می‌رفت.

این کاخ که با بی‌مهری و کم‌توجهی مسئولین مواجه شده امروزه به عنوان پادگان مورد استفاده قرار می‌گیرد و بخش‌های زیادی از آن دچار تخریب شده است.

کاخ اجابیت

کاخ اجابیت در روستای اجابیت و 2کیلومتری کلاردشت بنا شده است. این کاخ در سال 1318 به دستور رضاشاه در دوطبقه برپا شد.

سبک معماری اجابیت اروپایی است و با تزئینات داخلی و اشیای نفیسی زینت داده شده است. لوسترهای ارزشمند این کاخ هم باشکوه خیره کننده‌ای در چشم‌ها خودنمایی می‌کنند. هرچند درختان سرو بلندبالای کاخ اجابیت منظره باشکوهی ایجاد می‌کنند اما اینکه کاخ اجابیت در ارتفاعات جنگلی مشرف به کلاردشت برپا شده، زیبایی و عظمت خیره کننده‌تری می‌آفریند. کاخ اجابیت پیش از این به عنوان موزه مورد استفاده قرار می‌گرفت و عموم مردم از فضای بی‌نظیر آن بهره‌مند می‌شدند اما امروزه این بنا در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.

 

کاخ ملکه مادر

کاخ ملکه مادر در روستای مازو پشته، ابتدای جاده زوات-کمربندی نمک آبرود قرار دارد.

این کاخ در کنار جنگلی انبوه از درختان درهم فرورفته و با مساحتی حدود 50000 متر مربع قرار دارد. این کاخ در زمان محمدرضاشاه، در دو طبقه و برای اسکان موقت تاج الملوک آیرُملو، مادر محمدرضاشاه بنا شد.

این کاخ مجلل و باشکوه تحت نظارت اسدالله اعلم بنا شده اما امروزه به دلیل بی توجه و رها شدن در حال تخریب است.

کاخ صفی آباد

کاخ صفی آباد بر بلندای کوهی مشرف به شهر بهشهر دیده می‌شود. این کاخ باشکوه در سال 1010 و به فرمان شاه عباس صفوی ساخته و به نام پسرش نامگذاری شد. اما ارتباط این کاخ زیبا به پهلوی ها این است که کاخ صفی آباد در دوره قاجار به کلی مهجور و ویران شد. اما با روی کار آمدن پهلوی‌ها دوباره با همان جلال و جبروت بازسازی و احیا شد.

این کاخ در هر طبقه با اتاق‌های متعدد و هشتی‌هایی که اتاق‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند تشکیل شده است.

کاخ صفی آباد که 16کیلومتر با دریا فاصله دارد از راه زیرزمینی به دریا می‌رسد که در زمان صفویان برای جلوگیری از تهاجمات اقوامی که در نزدیکی دریای خزر زندگی می‌کردند مورد استفاده قرار می‌گرفت.