گشتی خیال‌انگیز در روستای تاریخی زانوس

طبیعت مازندران برای ما ایرانی‌ها نیاز به تعریف ندارد، آن‌هایی که در این استان و توابعش زندگی می‌کنند همواره از موهبت‌های الهی آن لذت می‌برند و سایرین نیز در تعطیلات و اوقات فراغت‌شان به دنبال فرصتی هستند تا از زیبایی‌های این خطه سرسبز استفاده کنند. استان مازندران سرزمین دشت و کوه و جلگه و جنگل و دریا، سرشار از مناظر چشم‌نواز است که در هر گوشه‌اش طبیعتی خیره‌کننده و خیال‌انگیز را تقدیم نگاه گردشگران می‌کند. یکی از همین مناطق زیبا که طبیعت منحصر به‌ فردش گردشگری را در این منطقه رونق بخشیده روستای زانوس است. روستایی که در ادامه مطلب بیشتر درباره آن صحبت خواهیم کرد. 

روستای زانوس کجاست؟ 

روستای زانوس از توابع بخش کجور بوده که در 65 کیلومتری شهرستان نوشهر واقع شده است و جمعیت این روستای کوچک طبق آخرین سرشماری 103 نفر (38خانوار) بوده است. زانوس در واقع نام روستایی از دهستان زانوس رستاق است و به غیر از روستای زانوس، روستای گیل‌کلا، نیچکوه، میخساز و چند روستای دیگر در حوزه این دهستان قرار می‌گیرند. 

روستای کوهستانی زانوس در ارتفاع 1650 متر از سطح دریا و در دامنه شمالی رشته کوه البرز برپا شده است. از همین رو آب و هوایی سرد و معتدل دارد، اما مشخصاً با زمستان‌های سرد و برفگیری همراه می‌شود. بنابراین فصل‌ بهار و تابستان و همچنین اوایل ماه‌های پاییز شاید بهترین زمان برای سفر با تور شمال و بازدید از زانوس باشد.

تاریخچه زانوس 

قدمت سکونت بشر در این روستا به 1500 سال پیش بازمی‌گردد. این روستای تاریخی مرکز پایتخت قدیم این شهر (محل چاپارداری) بوده و علاوه بر آن محله بازارکلا (محل برپایی بازارها در دوره‌های مختلف تاریخی) در این روستا شکل می‌گرفت. آثار آبراه‌های سفالی در بستر روستا که بیش از 1500 سال قدمت دارند از دیگر ویژگی‌های کهن این روستا به شمار می‌رود.

اما مهم‌ترین شناسه این روستا چیز دیگری بود. درخت کهنسال 1000 ساله روستای زانوس که طول آن 12 متر و ارتفاع آن به 30 متر می‌رسید از جلوه‌های باشکوه روستای زانوس به‌شمار می‌رفت که متأسفانه به دلیل حکاکی یادگارهای متعدد در طول سالیان دچار فرسودگی شد و از بین رفت. بنابر روایتی، نام روستای زانوس را هم برگرفته از همین درخت باشکوه که نماد روستا بوده است می‌دانند.

از دیگر آثار تاریخی منهدم شده این روستا، کاخ سپهسالار اعظم حبیب‌الله خان و مادر سردار جمشیدخان (خرامان خانم) بود که به‌دلیل بی‌توجهی در دهه 1350 دچار آتش‌سوزی شد و مصالح به‌ جامانده از آن عمارت زیبا، در انجام پروژه‌های عمرانی دیگر مورد استفاده قرار گرفت.

نقاشی کمال الملک از زانوس

اما شاید بتوان گفت تنها اثر تاریخی به‌جامانده از روستای زانوس، نقاشی منظره بی‌نظیر از دره و کوه نمازیاست که توسط کمال‌الملک نقاشی شده و امروز در کاخ موزه گلستان نگهداری می‌شود. گفته می‌شود ناصرالدین شاه قاجار طی یکی از سفرهای خود جهت استراحت در روستای زانوس توقف می‌کند. او پس از تماشای منظره خیره کننده طبیعت زانوس تا حدی شیفته آن می‌شود که به کمال المک دستور می‌دهد تصویری از دره سرسبز زانوس را نقاشی کند. 

آبشار روستای زانوس

از بدو ورود به روستای زانوس با چشمه‌سارهای فراوان با آبی زلال و گوارا، طبیعتی بکر، آب و هوایی رویایی در کنار فرهنگ غنی مردمان منطقه روبه‌رو می‌شویم. بسیاری، روستای زانوس را به آبشار باشکوهش می‌شناسند. آبشار اوپاچ که از ارتفاع 40 متری به بستر رودخانه فرومی‌ریزد و هنگام برخورد قطرات آب به سنگ‌های بستر رودخانه آن‌ها را به پودر و دودی از آب تبدیل می‌کند. پخش شدن آب به فضای اطراف، دلیل نامگذاری این آبشار است؛ اوپاچ در گویش محلی به معنای آب‌پاش است. آبشار دائمی زانوس، در تابستان تا حدی کم‌آب‌تر می‌شود اما از زیبایی آن کاسته نمی‌شود. آبشار اوپاچ زانوس میان گردشگران به عنوان یکی از جذا‌ب‌ترین آبشارهای مازندران شناخته می‌شود.

طبیعت بکر روستای زانوس

طبیعت منحصربه‌فرد روستای زانوس هرساله میزبان صخره‌نوردان، جنگل‌نوردان، کوهنوردان و غارنوردان بسیاری است. قله نمازیا یا نمازگا با 3860 متر ارتفاع، بلندترین قله این منطقه است که هدفی عالی برای کوهنوردان ماجراجوست. اما اگر ورزشکاران ماجراجویی‌های بیشتری را بطلبند می‌توانند به غارتلا قزوین بروند. این غار بزرگترین غار منطقه زانوس است که به‌دلیل مسیر دسترسی سخت، کمتر کسانی موفق به فتح آن می‌شوند. تاحدی که افسانه‌وار می‌گویند هرکس به غارتلا قزوین برود دیگر برنمی‌گردد!

زیبایی‌های بی‌انتهای زانوس

از دیگر زیبایی‌هایی که در دهستان زانوس رستاق می‌بینیم روستای 4 هزار ساله کندلوس است. تپه‌های فلاکنی و عروس کنی، در پس زمینه روستای زانوس دیده می‌شوند که امتداد آن‌ها به منطقه چاپارداری می‌رسد و منظره طبیعی خیره‌کننده‌ای رقم می‌زند که دیدن آن، خستگی و تنش‌های روزانه را از تن به‌در می‌کند و البته منطقه‌ای فوق‌العاده برای ثبت عکس‌های به‌یادماندنی است. خانه‌های باورنکردنی از جنس چوب و کاهگل و کوچه‌های سنگ‌فرش شده، چشمه‌های آب معدنی گوارا و نهرهای جاری روستای کندلوس، به‌علاوه جاذبه‌های اطراف آن مانند دریاچه فراخین و تالاب ارواح، گردشگران بسیاری را به این دهستان فرامی‌خواند.

سخن آخر 

در این مطلب به معرفی روستای زانوس پرداختیم و از جاذبه‌‌ها، تاریخچه و ویژگی‌هایش گفتیم. گفته می‌شود زان به معنای «محل» و اوس (وس) به معنای «درخت چنار» است که معنی این دو کنار یک دیگر محل رویش و ایستادگی درخت چدار تعیبر می‌شود، نامی که به همان درخت 1000 ساله مشهور این روستا ارجاع داده می‌شود. در آخر خوشحال می‌شویم نظر شما را هم درباره این روستا بدانیم و اگر هم به آن سفر کرده‌‌اید، توصیفتان از روستای زانوس چگونه است؟ 

منابع: pasha-zanousi , ettelaat و sc