راهنمای بازدید از تالاب شادگان

به نام یگانه خالق هستی

راهنمای بازدید از تالاب شادگان

نویسنده و عکاس: ویدا مهین پو

 

"تالاب ها برای آینده شهری پایدار"

(شعار روز جهانی تالاب ها در سال 2018)

مقدمه

طبیعت همواره فروتنانه موهبت هایش را در اختیار بشر قرار داده و گاه بی مهری شان را به جان و دل خریده است و صبورانه در پی حفظ میراث ارزشمند خویش است که جز با کمک مهمانانش ممکن نیست. این بار با هم به دیدن جاذبه ای از جنس طبیعت می رویم. موهبتی خدادادی دیگر که به عنوان یک دارایی ملی و بین المللی حایز اهمیت فراوان است. راهی استان زیبای خوزستان هستیم تا به تماشای تالاب بزرگ شادگان برویم. در این سفرنامه با من همراه باشید.

 

معرفی تالاب

تالاب شادگان با 400 هزار هکتار وسعت به عنوان بزرگترین تالاب ایران در کنوانسیون بین المللی رامسر، در راستای حفاظت از تالاب ها، به عنوان تالاب بین المللی به ثبت رسیده است. این تالاب در استان خوزستان و جنوب شهر شادگان قرار دارد. آب این تالاب از رودخانه های جراحی و کارون تأمین می شود. اما متاسفانه به دلیل مشکلات زیست محیطی اکنون در لیست قرمز (فهرست مونترو) قرار دارد. تنوع گونه های جانوری و گیاهی آن بسیار بالاست و پناهگاه پرندگان مهاجر از شمال اروپا و آسیا محسوب می شود. در حال حاضر دو روستای صراخیه و رگبه در درون تالاب قرار دارند و به عنوان روستاهای هدف گردشگری در این مکان معرفی شده اند. مردم این روستاها عرب زبان هستند و معیشت آنها از طریق گاومیش داری، ماهیگیری و شکار پرندگان تأمین می شود.

 

تصویر 1: نمای تالاب شادگان در Google earth

 

زمان بازدید:

با توجه به اقلیم گرم خوزستان پیشنهاد می کنم از آذر ماه تا فروردین ماه از این تالاب بازدید کنید.

 

مسیر دسترسی:

دو مسیر برای رسیدن به تالاب معرفی شده است اول بزرگراه اهواز به آبادان و دوم مسیر ماهشهر به شادگان.

مبدا حرکت ما از اهواز بود. لذا این مسیر را برای شما شرح خواهم داد. آغاز سفر ما در اواخر اسفند 96 بود. برای رسیدن به تالاب باید وارد بزرگراه اهواز- آبادان شوید تا بعد طی حدود 97 کیلومتر به سه راهی دارخوین برسید. سپس دور بزنید و به سمت راست بروید تا بعد از 12 کیلومتر به روستای صراخیه برسید. این روستا در 11 کیلومتری شهر شادگان قرار دارد.

 

تصویر 2: مسیر اهواز به روستای صراخیه

 

تصویر 3: مسیر بندر ماهشهر تا روستای صراخیه

بازدید از تالاب

وقتی به نزدیکی روستای صراخیه می رسید اولین چیزی که می بینید زنان ماهی فروش هستند که زیر سایبان های حصیری نشسته و منتظر خریدار برای ماهیان خود می باشند. در سمت راست تان امکانات این پایگاه گردشگری قرار دارد. در ابتدا اصلا تالاب را نمی بینید و تصور نمی کنید که در همین نزدیکی امکان قایق سواری وجود دارد. ماشین را در پارکینگ پارک کرده (هزینه پارک دریافت می شود) و دوری در اطراف بزنید. در این مکان مسجد، رستوران و استراحتگاه برای مسافران وجود دارد. دقت کنید که البته خبری از گنبد مسجد نیست و دورتا دور آن با نی پوشانده شده است. یک مضیف هم وجود دارد که از نی و برگ درختان نخل ساخته شده است (مضیف مختص اعراب خوزستان می باشد و مکانی برای پذیرایی از مهمان است). اما باید اعتراف کنم در حل حاضر این ورودی چنگی به دل نمی زند و شایسته یک اثر طبیعی ثبت شده بین المللی نیست. سرویس های بهداشتی خراب و بسته است، محوطه هنوز گل کاری نشده و خاک و گل همه جا وجود دارد؛ خلاصه جذابیت کافی برای گردشگر را ندارد به طوری که با نگاهی مختصر بلافاصله به دنبال دیدن تالاب می رود. کمی جلوتر در سمت چپ پارکینگ، ایستگاه قایق سواری وجود دارد.

 

تصویر 4: زنان ماهی فروش در ابتدای روستا صراخیه (عکس از اینترنت)

 

تصویر 5: ورودی روستای صراخیه

 

تصویر 6: نمایی کلی از محوطه ورودی

 

نکته: این اواخر در قسمتی از تالاب که خشک شده است آلاچیق هایی برای نشستن تدارک دیده اند که اگر قصد دارید مدت زمان بیشتری در تالاب بمانید می توانید زیرانداز و خوراکی را با خود به قایق ببرید.

 

در ورودی ایستگاه، قایقران هایی از همه سنین، کوچک و بزرگ و دختر و پسر، را خواهید دید. هزینه بازدید از تالاب برای هر قایق به مدت 20 دقیقه حدود 50 هزار تومان است. اگر یکی دو نفر هستید و تعدادتان اندک است و هزینه به نظرتان گران می رسد، کمی صبر کنید و با مسافران دیگر سوار یک قایق شوید تا هزینه را با هم پرداخت کنید.

 

تصویر 7: ایستگاه قایقرانی

 

تصویر 8: ایستگاه قایقرانی

 

تصویر 9: ایستگاه قایقرانی

 

نکته: متاسفانه جلیقه نجاتی در کار نیست که امیدوارم در آینده ساماندهی خوبی در این خصوص صورت گیرد.

 

قایق های تالاب قایق های موتوری باریکی هستند که آرام آرام شما را در طول تالاب به پیش می برند. عجله نکنید و هر از چندگاهی از قایقران بخواهید تا قایق را نگه داشته و به عکاسی بپردازید. در ابتدای راه خانه های روستاییان صراخیه در دو طرف شما قرار گرفته است. در حقیقت انگار حیاط خانه همین تالاب است چراکه گاهی دری کوچکی رو به آب وجود دارد که احتمالا برای تردد قایق های خودشان است. در ختان تنومند نخل از حیاط منازل قد علم کرده و سایه انداز زیبایی را حواشی تالاب ایجاد کرده اند. اردک ها و مرغابی ها نیز در گوشه و کنار منازل به چشم می خورند.

تصویر 10: خانه های روستای صراخیه

 

تصویر 11: خانه های روستای صراخیه

 

تصویر 12: خانه های روستای صراخیه

 

تصویر 13: نمایی از ابتدای تالاب

 

تصویر 14: نمایی از ابتدای تالاب

 

تصویر 15: نمایی از ابتدای تالاب

 

تصویر 16: نمایی از ابتدای تالاب

 

تالاب در حقیقت فضایی خور مانند دارد (خلیج کوچک) یعنی محدوده نیمه بسته ای از آب که به خشکی وارد شده است. پس از کمی دیگر که از فضای خانه ها فاصله گرفتید دورتا دورتان را نی زار فرا خواهد گرفت. در محدوده ای از تالاب گاومیش ها را کنار آب خواهید دید که به صورت گروهی بعد از آب تنی در تالاب در حال بیرون آمدن از آب هستند. فضای تالاب فضایی آرام و به دور از هر گونه سر و صدایی است که می توانید با آرامش از آن لذت ببرید.

تصویر 17: نمایی از درون تالاب

 

تصویر 18: نی زارهای اطراف تالاب

 

تصویر 19: قایقران تالاب

 

تصویر 20: گاو میش ها

 

در قسمت هایی از مسیر قایقرانانی را می بینید که ایستاده بر قایق باریکی به نام "بلم" با چوب های بلندی، به عنوان پارو، قایق را به جلو می رانند. ماهیگیری یکی از معیشت های اصلی مردم این دیار است.

 

تصویر 21: نمایی از قایق های باریکی که بلم نامیده می شوند.

 

پس از 10 دقیقه قایق سواری به مکان آلاچیق ها می رسید که می توانید پیاده شوید و چند دقیقه ای در آنجا قدم بزنید و سپس راهی مسیر بازگشت شوید.

 

تصویر 22: مکان پیاده شدن برای بازدید از آلاچیق ها

 

تصویر 23: مکان پیاده شدن برای بازدید از آلاچیق ها

 

تصویر 24: قایقران در انتظار بازگشت ما

 

تصویر 25: نمایی از محوطه آلاچیق ها

 

تصویر 26: نمایی از محوطه آلاچیق ها

 

بعد از کمی توقف در آنجا راهی مسیر برگشت شدیم.

 

تصویر 27: نمایی از تالاب در مسیر برگشت

 

تصویر 28: نمایی از تالاب در مسیر برگشت

 

تصویر 29: نمایی از تالاب در مسیر برگشت

 

تصویر 30: نمایی از تالاب در مسیر برگشت

 

بعد از برگشت به ایستگاه تصمیم گرفتیم قدمی هم در روستا بزنیم. ساختار اصلی آن به صورت خیابانی مستقیم است که در دو طرف آن خانه ها وجود دارد و در حد فاصل خانه ها کوچه هایی قرار دارند که به آب ختم می شوند. در بخش هایی از روستا نیز تنورهای گلی استوانه ای دیده می شوند که برای پخت نان از آن استفاده می کنند.

تصویر 31: گردشگران تالاب

تصویر 32: نزدیک به ایستگاه قایق سواری

 

تصویر 33: نمایی از روستای صراخیه

 

تصویر34: نمایی از کوچه پس کوچه های روستای صراخیه

 

تصویر 35: نمایی از روستا صراخیه

 

تصویر 36: نمایی از روستا صراخیه

تصویر 37: تنورهای گلی

 

اما وضعیتی که در روستا دیدیم ما را به فکر فرو برد. قصد ندارم با توصیف وضعیت نامطلوب روستا از ارزش این جاذبه کم کنم اما واقعا نمی دانم مقصر کیست: سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی استان خوزستان که بودجه و توجه کافی را به یک روستای هدف گردشگری نداشته یا خود مردم که تلاشی در جهت حفظ و زیباسازی محیط روستا با هدف توسعه گردشگری نداشته اند؟!. طبق آمار سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی استان خوزستان از 29 اسفند تا پایان تعطیلات نوروز 167500 گردشگر از این تالاب بازدید کرده اند. آیا نباید به فکر افزایش این رقم بود تا به تناسب آن مردم روستا شریک در این اتفاق گردشگری باشند؟!

مصالح ریخته شده در گوشه و کنار خانه‏ ها، آب ماندگی ها، تجمع زباله در نقاطی از روستا و کودکان پابرهنه در میان آنها، همگی نشان از محرومیت این بخش داشت. این مردم دغدغه های معیشتی زیادی دارند که آنها را از داشتن فکرهای بزرگ بازداشته است؛ اما اگر بتوان آنها را حمایت کرد و راه و رسم استفاده از قابلیت های این منطقه، جهت افزایش گردشگر و کسب درآمد بیشتر را به آنها آموزش داد به طور قطع برای خودشان سودمند خواهند بود. اما هیچ کدام از این مسایل نتوانسته بود لبخند پر مهر و با صفایشان در برابر گردشگران را محو کند. در نهایت امیدوارم این وضعیت بهبود یابد و سال بعد شاهد بهبود شرایط این منطقه باشیم.

 

تصویر 38: نمایی از تالاب شادگان

 

 

نویسنده : ویدا مهین پو

تمامی مطالب عنوان شده در سفرنامه ها نظر و برداشت شخصی نویسنده است و وب‌ سایت لست سکند مسئولیتی در قبال صحت اطلاعات سفرنامه ها بر عهده نمی‌گیرد.