برداشت هایی از سفر به ارمنستان و ایروان + سفرنامه صوتی

ارمنستان به دلیل همسایگی با کشورمان یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین مقاصد گردشگری ایرانیان محسوب می‌شود. بسیاری از هموطنان با تور ارمنستان به صورت زمینی یا هوایی، یا با ماشین شخصی خود به این کشور سفر می‌کنند. به دلیل پیشینه تاریخی این سرزمین، تعداد زیادی از جاذبه‌های معروف و دیدنی آن آثار تاریخی هستند. البته با توجه به آب و هوای مطبوع، جاذبه‌های طبیعی منحصر به فرد نیز به وفور در ارمنستان یافت می‌شوند. 

 

 برداشت هایی از سفر به ارمنستان و ایروان

من واژه شیرین ارمنستان را که طعم آفتاب می دهد دوست دارم

کوک ناله ساز قدیمیان را با طنین غمگینانه شان دوست دارم

رایحه خوش گل ها و شکوفه های سرخ فام

و رقص خرامان دختران نائیری را دوست دارم

شعری از " نقشه چارنتس "، شاعر فقید ارمنی

تصاویر 1 و 2 : تصویر روی لوح های فشرده  مستندی که از سفر ارمنستان تهیه کردم

در این سفرنامه، برداشت هایی را که از فرهنگ مردم ارمنستان و طبیعت و آثار تاریخی ارمنستان و ایروان داشته ام برایتان بازگو می کنم.

سفر پنج روزه ما در تاریخ 25 تا سی مرداد 94 انجام شد. از اصفهان و بوسیله اتوبوس از مرز نوردوز به ایروان، پایتخت ارمنستان رفتیم، مجموعا حدود 2 روز از سفرمان را در اتوبوس طی کردیم ، دو روز هم در ایروان بودیم و یک روز هم به دیدار از طبیعت دریاچه سوان و منطقه کوهستانی تاتِو اختصاص دادیم.

تصویر 3

سفر ما به صورت دوستانه و خانوادگی انجام می شد . سرپرست برنامه هم یکی از دوستان قدیم کوه و طبیعت بودند. ایشان، خانمی بسیار فعال هستند که مدتها سرپرستی بخش بانوان هیئت کوهنوردی اصفهان را برعهده داشتند. هزینه این سفر چند روزه برون مرزی، البته بجز هزینه خورد و خوراک، چیزی فقط حدود چهارصد و پنجاه هزار تومان برای هر نفر شد. توجه به این رقم برای درک تفاوت هزینه ها در یک بازه زمانی پنج ساله از آن زمان تاکنون کافی است.

تصویر 4

در این سفر، من دوچرخه ام را همراه خود برده بودم تا در اقامت دو روزه مان در ایروان برای گشت و گذار و دیدار از قسمت های مختلف شهر از آن استفاده کنم . دوچرخه را در صندوق اتوبوس جا داده بودیم. عبور دوچرخه از گمرک های مرزی نیز براحتی و بدون اشکال انجام پذیر است چون از نظر مقررات گمرکی، دوچرخه جزو وسایل شخصی مسافر محسوب می گردد.

تصویر 5 : در سالن گمرک مرز نوردوز

برای رسیدن به شهر مرزی نوردوز، از تبریز به جلفا رفته و با عبور به موازات رود ارس به شهر نوردوز می رسیم که حدود دویست کیلومتر با تبریز فاصله دارد.

عبور از گردنه های کوهستانی ارمنستان، آنهم از مسیر یک جاده باریک، زمان زیادی می گیرد و ما از اصفهان تا ایروان، پایتخت ارمنستان را 32 ساعت در اتوبوس طی کردیم. البته استراحت های بین راهی و معطلی های خالی و پرکردن باک اتوبوس برای فروش گازوئیل قاچاق نیز مزید بر علت این زمان طولانی بود. به خاطر بالاتر بودن قیمت سوخت در ارمنستان، ظاهرا مبلغ قابل توجهی از قاچاق و یا فروش گازوییل نصیب راننده اتوبوس می شود.

برای عبور اتوبوس از مرز زمینی، یک معطلی چند ساعته در مرز خواهید داشت تا اتوبوس را بطور کامل از نظر ورود هر نوع کالای قاچاق بازرسی کنند.

تصویر 6

به علت روابط سرد مابین ترکیه و ارمنستان ، مرز بین ترکیه و ارمنستان بسته است ، مرزی که اگر باز بود راحت ترین گزینه برای ایرانیان برای مسافرت به ایروان بود. 

در باره ارمنستان

ارمنستان، کشوری است که چهل کیلومتر با ایران مرز مشترک دارد و از شهر مرزی نوردوز در استان آذربایجان شرقی می توان از پلی از روی رودخانه ارس گذشت و وارد خاک ارمنستان شد و سپس 380 کیلومتر را به سمت شمال و غرب پیمود تا به ایروان، پایتخت ارمنستان رسید. مسیری که در نیمه ابتدایی آن سراسر کوهستانی است، همراه با پوششی سبز از جنگل و مرتع.

تصویر 7

.

تصویر 8 : دریاچه ای در مسیرمان از مرز به سمت ایروان

ارمنستان کشوری کم جمعیت است، فقط حدود سه میلیون نفر جمعیت دارد که یک میلیون نفر آن در ایروان و بقیه در چند شهرکوچک ساکنند. البته مساحت ارمنستان هم زیاد نیست و فقط چیزی در حدود دوسوم مساحت استان آذربایجان شرقی خودمان وسعت دارد.

ارمنستان، کشوری با درامد سرانه پائین است، منابعی ندارد و سوخت و انرژی خود را از ایران و روسیه تامین می کند. روابطش با ایران خوب است ولی با همسایگان شرقی و غربی خود، یعنی جمهوری آذربایجان و ترکیه، روابط سردی دارد. حدود یکصد سال پیش، حکومت عثمانی ترکیه در یک پاکسازی وسیع ارامنه شرق ترکیه، حدود یک و نیم میلیون نفر ار ارامنه را کشت و بسیاری دیگر از ارامنه نیز مجبور به مهاجرت از  ترکیه به ارمنستان شدند. 

تصویر 9 : آثار غم و اندوه تاریخی را در مردم ارمنستان می دیدیم

در گذشته ، ارمنستان به مدت زیادی جزئی از ایران بوده است و بنابراین تاثیر زیادی از فرهنگ ایران گرفته است. حدود دویست سال پیش و در پی شکست ایران از روسیه و عقد عهدنامه ترکمانچای، ارمنستان از ایران جدا و به روسیه ملحق شد. از سال 1920 نیز ارمنستان یکی از سیزده جمهوری اتحاد جماهیر شوری محسوب می شد، ولی بعد از فروپاشی شوروی در سال 1370 شمسی، ارمنستان نیز مستقل شد.

در ارمنستان مناطق صنعتی به چشم نمی آیند ولی به علت بارندگی خوب، کشاورزی و دامداری نسبتا رونق دارد و ظاهرا درامد حاصل از توریسم و صنعت گردشگری نیز سهم مهمی در اقتصاد کشور دارد.

تصویر 10 و 11 : قسمتی از طبیعت ارمنستان ( و نمادی از خرس )

علاوه بر مناظر طبیعی مانند دریاچه سوان و ابنیه تاریخی مانند کلیساها و صومعه ها، صنعت توریسم در ارمنستان عمدتا بر پایه توریسم خوشگذرانی است، همچنین زندگی شبانه دارد و قسمت زیادی از تفریحات گردشگران خاص هم، همین تفریحات های شبانه است. گردشگران جوان ایرانی هم که جذب این کشور می شوند، کم نیستند.

 

تصویر 13 : چشم انداز کوه آرارات از شهر ایروان

در طرف مقابل، ارمنستان مهد هنر و دانشگاه هم هست. ایروان ( پایتخت ارمنستان )، پانزده دانشگاه دارد و دانشگاه هنر آن، معروفیت جهانی دارد. گفته می شود هم اکنون حدود سه هزار دانشجوی ایرانی مشغول به تحصیل در دانشگاه های ایروان هستند. 

از فرهنگ اجتماعی ارامنه نیز نکات مثبت و خوبی برای ما قابل برداشت بود. با وجود آنکه در طول جاده های این کشور، پلیس راهی مشاهده نکردیم و در ایروان نیز پلیس راهنمایی چندانی وجود نداشت ولی تابعیت مردم این کشور از قوانین راهنمایی و رانندگی، مثال زدنی است. اتوموبیل ها چه در حرکت و چه در توقف، با فاصله چند متری و ایمن از هم هستند. رعایت عابر پیاده بسیار مشهود است و اتومبیل ها در چند متری عابر پیاده متوقف می شوند.

تصاویر 14 و 15 : در ایروان و رعایت قوانین راهنمایی رانندگی

روحیه عمومی ارامنه نیز شاد است و  کنسرت های خودمانی کنار خیابانی در خیابان های مرکزی ایروان بویژه در پیاده گذر خیابان شمالی در حد فاصل میدان جمهوری و کاسکاد یا هزارپله را می توانید به نظاره بنشینید. هر شب نیز دوساعتی رقص آب و نور زیبایی در میدان جمهوری برپا می شود که دیدنی است.

تصاویر 16 و 17 : میدان جمهوری ( هراپاراک ) ایروان در شب

 

ویدئو هنرمندی کنار خیابانی در خیابان شمالی ایروان

 

 میدان جمهوری یا هراپاراک، مرکز قسمت توریستی ایروان است و در نزدیکی آن، جاذبه های گردشگری متعددی مانند ساختمان و میدان اپرا و مسیر معروف به هزارپله یا کاسکاد قرار دارد و در این محدوده هرجا می بینی رستوران های روباز و کافی شاپ و فضاهای غذاخوری است، که در آنها جمعیت زیادی مشغول خورد و خوراکو تفریح هستند.

تصویر 19 : رستوران های روباز ایروان

.

تصویر 21 :  کاسکاد ( هزار پله )

.

تصویر 22 : میدان جمهوری

 

در ارمنستان نیز مانند بسیاری از کشورها، ورود و توزیع و مصرف مواد مخدر مجازات سنگینی حتی در حد اعدام دارد و احتمالا همین امر باعث شده که سطح امنیت این کشور، بالا باشد و از مفاسد و عوارض اعتیاد که روزانه با آن برخورد داریم، در این کشور کمتر خبری است.

در ارمنستان و ایروان، هیچ موتورسیکلت سواری ندیدم. البته دوچرخه سواری تفریحی در خیابان های مرکزی ایروان، کمابیش به چشم می خورد.

سبک معماری ارمنستان عمدتا بر استفاده از سنگ و سیمان و بتن های خاص است که زیبایی و استحکام زیادی در حد سنگ های طبیعی بوجود می آورد.

تصاویر 24 تا 28 : نمای سنگی ساختمان ها در ایروان

به علت اجبار و استیلای فرهنگ کمونیستی در گذشته ارمنستان، عمده شهرها و مناطق مسکونی این کشور از بلوک های آپارتمانی قدیمی و فرسوده و رنگ و رو رفته تشکیل شده است و از فرهنگ زیبا و شاداب روستایی که بویژه در شمال ایران می بینیم، در ارمنستان خبری نیست و یکجور غم و غربت و پیری در این مناطق زیبا حس می شود.

تصویر 29 : بلوک های آپارتمانی متحد الشکل قدیمی در ایروان و شهرهای ارمنستان، یادگاری از دوره استیلای حکومت کمونیستی

در ارمنستان و در ایروان می توان بیغوله ها را در کنار معماری های نوین و یا تاریخی مشاهده کرد و اتومبیل های لوکس را در کنار لاداها و فیات های قدیمی.

تصاویر 30 و 31 : بیغوله های شهر ایروان

.

تصاویر 32 تا 34 : بخش هایی از بافت شهری ایروان

.

تصاویر 35 تا 37 : اتومبیل های لوکس و فرسوده در شهر ایروان

.

تصاویر 38 تا 47 : خیابان های بخش توریستی ایروان

درامد سرانه ارمنستان چندان زیاد نیست و از ایران پایین تر است، علاوه بر آنکه جدایی از شوروی و عدم وجود منابع و عدم دسترسی به دریای آزاد نیز مزید بر مشکلات اقتصادی این کشور شده است. همین اخیرا بود که تنها شرکت هوایی ارمنستان اعلام ورشکستگی کرد.

ارمنی ها عموما به آدم های روراست و قابل اعتماد مشهور هستند، بماند که کاسبی هم برای خودش عالمی دارد که چندان هم مطیع اخلاقیات نیست، برای مثال خانه ای با امکانات نه چندان مناسب را کمتر از شبی یک میلیون و سیصد هزارتومان به ما اجاره ندادند. در حقیقت میزان اجاره خانه را به اندازه چهل نفر محاسبه کرده بودند، ولی امکانات خانه بیشتر از اسکان برای ده نفر نبود.

نکته دیگری که در ارمنستان و بویژه در ایروان جلب توجه می کرد وجود آبخوری های زیبایی بود که بصورت مداوم آب خنک از آنها جریان داشت و ظاهرا مربوط به چشمه های پیرامون بود که در سراسر شهر، لوله کشی شده بود.

تصاویر 48 و 49 : آبخوری زیبا با فوران آب خنک و دائمی

.

تصویر 50 : یک آبخوری ( چشمه ) در مسیر یک جاده جنگلی

مجموعا سفر فشرده و پرخاطره ای در دل سرزمین ارمنستان و فرهنگ ارامنه داشتیم و هر کدام از ما می توانست برداشت های مثبت و منفی خود را از این سفر داشته باشد. 

دیدنی های ایروان  

از جمله دیدنی های شهر ایروان می توان از میدان جمهوری و نمایش موزیکال رقص آب و نور آن ، ساختمان اپرا و میدان و پارک پیرامون آن ، مسیر کاسکاد ( هزارپله ) و کلیسای گریگوری این شهر نام برد .

دو منطقه گردشگری تاریخی که معابد و صومعه های تاریخی متعددی را در خود جای داده اند در فاصله نزدیکی از ایروان قرار دارند. معبد گارنی و صومعه گیغارت در سمت جنوب شرقی ایروان قرار گرفته اند و مجموعه کلیساهای اچمیادزین ( واغارشاپات ) در سمت جنوب غربی ایروان قرار گرفته است .

یک پارک آبی برای تفریحات آبی در حومه شمالی شهر ایروان و در مسیر جاده ایروان به سوان قرار دارد.

 

 خیابان شمالی ( نورث آونیو ) مسیر پیاده روی در ایروان ، با تفریحات خیابانی

در بیشتر شهرهای توریستی بزرگ دنیا، یکی از خیابان های مرکزی شهر را به عنوان پیاده روی توریستی اختصاص داده اند که جذابیت ویژه ای برای گردشگران از نظر تفریح و پیاده روی و خرید داشته باشد.

ایروان، پایتخت ارمنستان نیز یک شهر پرجاذبه توریستی است و چند سالی است که خیابانی به نام خیابان شمالی ( North Avenu ) در مرکز شهر احداث کرده اند که در طول آن پاساژهای نوساز و مراکز خرید و رستوران قرار دارد و تماما به پیاده‌روی اختصاص داده شده و گروه های نوازندگان و جوانان ارمنی در طول این خیابان فعال هستند. به گونه ای که از قدم زدن در این خیابان دل نمی کنی .

این خیابان از پشت میدان جمهوری ( هراپارک ) شروع شده و کاملا رو به شمال به ساختمان اپرا و سپس به مسیر کاسکاد ( هزار پله ) می رسد.

 

 

تصاویر 51 تا 55 : تصاویری از خیابان ( پیاده گذر ) شمالی در شهر ایروان

 

ساختمان اپرا و میدان و پارک و دریاچه پیرامون آن

ساختمان بسیار زیبا و نیم دایره ای اُپرا در ایروان ، از ساختمان هایی پر ابهت است که به نوعی نماد شهر ایروان هم محسوب می شود .

تصاویر 56 و 57 : ساختمان و میدان اُپرا

ایروان مهد هنر است و دانشگاه هنر این شهر از دانشگاه های معتبر و طراز اول در دنیا محسوب می گردد . ساختمان اپرا نیز نشان دهنده شیفتگی ارامنه به هنرهای نمایشی و اپرا می باشد.

تصویر 58 تا 61 : ایروان، مهد هنر خوانندگی و رقص و اپرا

در جلو ساختمان اپرا میدان نسبتا وسیعی قرار دارد که محل میعاد اهالی ایروان برای تفریح و دوچرخه سواری و اسکیت می باشد .

شهر ایروان چند پارک زیبا دارد. یکی از این پارک ها که یک دریاچه مصنوعی نیز در میان خود دارد در فضایی نسبتا وسیع در پیرامون ساختمان اپرا قرار دارد و پیرامون این پارک زیبا رستوران و کافه هایی قرار دارند. زیبایی دیگر این پارک مربوط به تندیس  و نمادهای شهری نصب شده در این پارک است که اکثرا مرتبط با هنر و موسیقی هستند . 

تصاویر 62 و 63: برخی از نمادهای پارک پیرامون ساختمان اپرا

کاسکاد یا هزار پله

شهر ایروان در منطقه کاملا مسطحی قرار نگرفته و علاوه بر دره رود هرازدان که از وسط شهر می گذر ، تپه ها و ارتفاعات کوتاهی نیز در داخل این شهر وجود دارد .

از جمله در سمت نواحی شمال میدان جمهوری ، ارتفاعاتی در شهر ایروان وجود دارد که در بالای آن بقیه قسمت شمالی شهر از جمله پارک پیروزی و مجسمه مادر قرار دارند.

تصویر 64 : مجسمه مادر – شهر ایروان

به عنوان یک طرح مهندسی زیبای شهری، ارتباط بین دو قسمت شهر در این ناحیه از شهر ایروان را به صورت ساخت رشته پله های عریض بوجود آورده اند که در طول مسیر خود چند ایستگاه دارد و در هر ایستگاه یک مجموعه شبیه موزه، همراه با نماد و تندیس های زیبا ایجاد کرده اند .

اگر نخواهید پیاده از این همه پله ( حدود ششصد پله ) بالا بروید می توانید از پله برقی و آسانسور داخل مجموعه های مسقفی که در طول مسیر پله ها احداث کرده اند استفاده کنید .

نام این مجموعه پله های وسیع و زیبا ، کاسکاد ( به معنی آبشار ) است که ایرانی ها آن را به نام مسیر هزار پله هم نامگذاری کرده اند .

مسیر کاسکاد مسیر زوج ها و عشاق ارمنی هم هست .

تصاویر 65 تا 75 : کاسکاد و نمادهایی در مسیر آن

کلیسای جامع سنت گریگور در ایروان  

این کلیسای تازه ساز ولی زیبا و بزرگ و باشکوه در دل شهر ایروان قرار دارد . در جایی در نیمه جنوبی مرکز این شهر.

بازدید از این کلیسا رایگان است و ساختمان شمع خانه ای نیز در مجاورت این کلیسا ساخته اند که دیدار از آن هم جذابیت ویژه ای دارد . ارامنه بعد از آنکه حاجات خود را در دل مرور کردند و شمعی افروختند به مقابل تابلوهای بزرگ مسیح و مریم مقدس که بر روی دیوارهای شمع خانه نصب شده می روند و با تعظیم و کشیدن صلیب بر روی بدن، ادای احترام می کنند . 

تصاویر 76 تا 82 : کلیسای سنت گریگور در شهر ایروان

 

مسجد کبود یا مسجد آبی

در ایروان، یک مسجد تاریخی هم وجود دارد که فعال است برای اندک مسلمانان این شهر و ایرانی های مسلمان مقیم ایروان.

این مسجد نیز مانند برخی از مساجد تاریخی به نام مسجد کبود یا مسجد آبی شناخته می شود. این مسجد محل اقامه نماز و موعظه برای مسلمانان مقیم شهر ایروان است . محل مسجد آبی ایروان یکی دوخیابان با میدان جمهوری فاصله دارد و موقعیت آن درست در غرب میدان جمهوری است .

در بازدیدی که از مسجد کبود ایروان داشتم حدود سی نفر از هم وطنانمان در حیاط مصفای مسجد و بعد از اقامه نماز مغرب و عشا، سرگرم گوش دادن به موعظه و احکام یک روحانی ایرانی بودند. 

تصاویر 83 و 84 : مسجد کبود ایروان

دره رود هرازدان در ایروان

رود هراز دان که از دریاچه سوان به سمت جنوب می آید در ادامه مسیر خود از دره ای در وسط شهر ایروان می گذرد .

مجموعه این رود و دره، فضای سبز و زیبایی در دل شهر ایروان ایجاد می کند که البته چون شهر و خیابان های آن در بالای ارتفاعات دو طرف این دره قرار گرفته اند وقتی در فضای این رود و دره قرار بگیری انگار که در ییلاقی در بیرون شهر هستی. نه از هیاهوی شهر و نه از ساختمان و خانه ها خبری نیست.

رود هرازدان در ایروان یک رود با درختان زیبای کنار آن است و  تمام حاشیه رود نیز به فضای رستوران های روباز ساحلی تخصیص داده شده است .

تورهای گردشگری معمولا گردشگران خود را برای تفریحات خانوادگی به رستوران و کافه‌های متعدد این ناحیه دنج ولی طویل و زیبا در دل شهر ایروان می آورند .

تصاویر 85 تا 94 : دره و رود هرازدان و رستوران های پیرامون آن

معبد گارنی

تاریخی ترین و باشکوه ترین بنای تاریخی پیرامون ایروان، معبد گارنی است که در 30 کیلومتری جنوب شرقی ایروان قرار دارد. نمای کلی معبد گارنی شبیه معابد رومی است با سرستون های عظیم سنگی .

معبد گارنی متعلق به قرن اول میلادی است و به دستور تیرداد یکم، اولین پادشاه اشکانی ارمنستان بنا شده است و در قرن چهارم میلادی، زمانی که ارمنستان بصورت رسمی دین مسیحیت را پذیرفت، در اختیار آیین مسیح قرار گرفت.

تصویر 95 : معبد گارنی

 

 

کلیسا یا صومعه گیغارد ( گیغارت )

در سی و پنج کیلومتری جنوب شرقی ایروان ارتفاعات سرسبزی قرار دارند که در دل آنها صومعه یا کلیسایی مربوط به قرن سیزدهم میلادی قرار دارد. این محل در نزدیکی معبد گارنی و در پنج کیلومتری آن قرار دارد و گردشگرانی که برای تماشای این مجموعه آثار تاریخی به این ناحیه از پیرامون ایروان می آیند بعد از دیدار از معبد گارنی عازم دیدار از صومعه تماشایی گیغارت می شوند.

نمای کلی صومعه گیغارت بیشتر از آنکه شبیه کلیسا باشد شبیه یک معبد بزرگ زیرزمینی است .

کلیسای گیغارت در قرن سیزدهم میلادی ساخته شده است. بخشی از این کلیسا در دل صخره های این منطقه کنده شده و چشمه ای نیز در داخل کلیسا قرار دارد که معتقدند چشمه جوانی است.

در این کلیسا نیز مانند بقیه کلیساهای تاریخی دیگر، مراسم ازدواج ارامنه  انجام می شود.

تصاویر 96 تا 101 : کلیسای گیغارد

روز سوم سفر و دیدار از مناطق طبیعی ارمنستان

و اکنون در سومین روز سفرمان به ارمنستان، به سمت دریاچه سوان حرکت کردیم و در میانه مسیر نیز از منطقه ای به نام دره گل ها بازدید داشتیم

زاخکازور ( دره گل ها )

از ایروان، پایتخت ارمنستان که به سمت دریاچه سوان بروی بعد از سه ربع ساعت رانندگی و  نزدیک به دریاچه، شهر کوچک زاخکازور قرار دارد. اینجا به نام دره گل ها هم معروف است و تله سیژی دارد که شما را به ارتفاعات این ناحیه می برد. این منطقه در زمستان تبدیل به پیست اسکی می شود و در تابستان از تله سیژ آن برای دیدن زیبایی های پیرامون استفاده می شود. در این منطقه، چهار کلیسای بزرگ و کوچک قرار دارد که آرامگاه گریگور مقدس و دو پادشاه ارمنی نیز هستند که در جنگ با سلجوقیان جان سپرده اند.

تصاویر 102 تا 104 : تصاویری از منطقه زاخکازور ( دره گل ها )

سواحل دریاچه سوان  

دریاچه سوان دریاچه بزرگی از آب شیرین ست که در ارتفاع 1900 متری از سطح دریا و در فاصله ای نه چندان زیاد در شمال شهر ایروان قرار گرفته است. 36 جویبار به این دریاچه می ریزد و رود هرازدان از این دریاچه سرچشمه می گیرد.  با حدود یک ساعت رانندگی می توان از ایروان به این دریاچه رسید. شهر سوان در نزدیکی ناحیه شمالی این دریاچه قرار گرفته است

با آن که به علت ارتفاع و عرض جغرافیایی بالا، آب دریاچه حتی در تابستان نسبتا سرد است ولی این دریاچه محل تفریحات ساحلی اهالی ارمنستان و گردشگران است.

تصاویر 105 تا 108 : دریاچه سوان و در جمع دوستان خونگرم ارمنی

در نزدیکی شهرک سوان، یک فرو رفتگی باریک از خشکی شبیه یک شبه جزیزه کوچک در داخل دریاچه ایجاد شده که این منطقه را محل مناسبی برای پلاژهای تفریحات ساحلی کرده است . در بالای تپه ای در این شبه جزیره کوچک در دریاچه سوان دو عمارت تاریخی صومعه یا کلیسا مربوط به قرن نهم میلادی قرار دارند . نام این صومعه ها، سوانا وانک  است.

گردشگران به بالای این تپه می آیند تا هم از این صومعه ها دیدن کنند و هم چشم انداز زیبایی از دریاچه سوان را از فراز این تپه مشاهده کنند .که دورتادور این تپه را فرا گرفته است . قطعات سنگی جدا شده ازساختمان صومعه ها را که نقش و نگارو آثار کنده کاری تاریخی دارند بطور مجزا در حیاط یکی از صومعه ها در معرض دید بازدید کنندگان قرار داده اند.

 

تصاویر 109 تا 115 : دریاچه سوان و کلیساهایی بر فراز تپه های ساحلی آن

 

منطقه تاتِو و صومعه آن همراه با طویل ترین تله کابین جهان

و اکنون، بعد از دیدار و استراحت در سواحل دریاچه سوان، راهی بازگشت به ایران شدیم و در مسیر بازگشت به ایران، دیداری از یکی از زیباترین مناطق ارمنستان به نام تاتِو داشتیم.

تصویر 116 : منطقه کوهستانی تاتِو

در مسیرهای کوهستانی جنوب ارمنستان و در 150 کیلومتری مرز ایران ، شهرک تاتو قرار دارد . در اینجا طویل ترین تله کابین جهان را بطول حدود 6 کیلومتر ساخته اند که از فراز دره ای عمیق و زیبا می گذرد و روستای هالیدوز را به صومعه تاتو در آن سوی دره متصل می کند. از داخل تله کابین که به اندازه یک اتوبوس گنجایش دارد دره سبز و پهناوری دیده می شود همراه با خط جاده آسفالته ای که همان مسیر ایروان به مرز ایران است .

تله کابین تاتو به نام بال های تاتو ( Wings of Tatev ) معروف شده است. در پایین این دره نیز رودخانه ای زیبا جریان دارد، همراه با حوضچه های آب معدنی درمانی، با آبی با مزه ای شیرین و نسبتا تند.

صومعه یا کلیسای تاتِو، در قرن 9 میلادی ساخته شده و یک مرکز فرهنگی دانشگاهی در قرون وسطای ارمنستان محسوب می شده است. همزمان با حضور دوستان در این کلیسا، مراسم عشای ربانی برقرار بود. این مراسم را می توانید در فیلم ضمیمه سفرنامه مشاهده نمایید.

تصاویر 118 تا 122 : کلیسا یا صومعه تاتِو

بلوک های آپارتمانی شبیه زندان در یک طبیعت زیبا

بعد از دیدار از منطقه تاتو، عازم مرز ایران شدیم. در این مسیر از شهرهای کوچک کاپان و کاجاران گذشتیم . طبیعت این مناطق، بسیار زیبا و  شامل رود وجنگل های کوهستانی است ولی متاسقانه بافت معماری شهرها از یک سری بلوک های آپارتمانی یکدست و قدیمی و رنگ و رو رفته تشکیل شده است که یادگار دوران استیلای فرهنگ کمونیستی شوروی بر این کشور است.

این ساختمان های بی روح و بی رنگ بیشتر از آنکه نشان از شهری با نشاط و زیبا داشته باشد، بیننده را به یاد یک زندان بزرگ می اندازد. متاسفانه این روحیه سرد و مغموم  را در رفتار عمومی اهالی روستا و شهرک های کوچک ارمنستان نیز می توان مشاهده کرد.

تصویر 123 : تکدی گری در ارمنستان و ایروان مرسوم نیست ولی بذل و بخشش به هنرمندان کنار خیابانی کاملا باب است، هرچند این آقا هنرمند نیست ولی این عکس را به خاطر نشان دادن روحیه افسردگی و غمی که در اقشار پایین ارمنستان می دیدیم ، در اینجا آوردم.

 

 

پایان سفر   

و اکنون مجددا در کنار رود ارس بودیم و در آن سوی فنس های مرزی، دشت و جاده و کوهستان های زیبای کشورمان خودنمایی می کرد. از نظر من، شادابی و طراوتی که در خاک خودمان مشاهده می کردیم، چیزی ورای طبیعت و زیبایی های ارمنستان بود.

هرچند فرهنگ و سرزندگی روستاییانمان قابل مقایسه با آنچه در ارمنستان دیدم، نیست، ولی هر نقطه ای در این دنیا، آموزه ها و جذابیت های فرهنگی خاص حود را دارد که باید از آن درس گرفت، و ارمنستان و فرهنگ ارامنه نیز از این قاعده مستثنی نیست.

124 تا 130 : تصاویر دیگری از ارمنستان و ایروان که می تواند نشان دهنده فرهنگ مردم این کشور باشد

 

در پایان ذکر این نکته را لازم می دانم که انعکاس صریح فرهنگ و جامعه شناسی یک منطقه را در هر سفرنامه و گزارشی لازم می دانم ولی متاسفانه به علت عدم تطابق فرهنگ ارامنه با آموزه ها و اعتقادات مذهبی خودمان مجبور به خودسانسوری در بخش هایی از فیلم و تصاویر انتخابی برای سفرنامه شدم. به هر حال امیدوارم آنچه از عکس و فیلم برای سفرنامه انتخاب کرده ام دچار سانسور بیشتری نگردد .

تصویر 131 : در ارمنستان به خرس اهمیت ویژه ای می دهند و این خرس محبوس در قفس در یکی از رستوران های حاشیه رود هرازدان در ایروان نگهداری می شد . این تصویر می تواند نمادی از وضعیت سیاسی و فرهنگی ارمنستان در منطقه باشد .   

 

نویسنده: هادی انصاری