سرخه ، سرزمین آفتاب و امیـد

مراکز دیدنی و گردشگری روستای ایج

روستای ایج یکی از روستاهای دهستان لاسجرد بوده، که در سمت شمالی جاده تهران - مشهد قرار گرفته است. برای رفتن به این روستای، از دهستان لاسجرد عبور کرده و با طی مسافتی اندک وارد جاده فرعی در قسمت شمالی بزرگراه امام رضا (ع) شوید. با طی مسافتی حدود 12 کیلومتر از سمت غرب ( دست راست)  وارد جاده روستای ایج شده و پس از 5 کیلومتر به روستای تاریخی و خوش و آب وهوای ایج می رسید. 

امامزاده شیخین روستای ایج

در روستای ایج دهستان لاسجرد امامزاده ای وجود دارد به نام امامزاده شیخی، که قدمت آن به دوران قاجاریه  نسبت داده می شود. این بنا به صورت یک بقعه کوچک و هشت وجهی ساخته شده است که ورودی آن در قسمت جنوبی قرار دارد. گنبد بقعه نیز از نوع دو پوسته گسسته است. در دیوارها از سنگ و ملات و در گنبد از آجر استفاده شده است. امام زاده دارای ضریح مشبکی نیز می باشد. این بنا دارای درب چوبی بوده، که اندکی منبت کاری ساده بر روی آن مشاهده می شود.

به گفته معمرین روستا :  این مکان مدفن سه تن از خادمین و شیوخ بیت امام حسین(ع) به نامهای " شیخ حسین، شیخ احمد و شیخ محمود " می باشد، که در داخل بقعه  نیز قبور این سه بزرگوار کاملاً مشهود است. به همین دلیل این مکان را امـــامزاده شیخین  می نامند. اين بنا در سال 1380 خورشیدی  توسط اداره میراث فرهنگی استان سمنان با شمارهٔ ثبت ۴۴۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بقعه امام زاده چهارتن ایج

این بقعه در دهستان لاسجرد در روستای ایج قرار گرفته است. این بنای تاریخی  منسوب به دوره قاجار است و به گفته اهالی و نوشته های موجود در بقعه مدفن 4 تن از امام زادگان اهل بیت به نامهای " امام زاده طاهر، امام زاده ظاهر، امام زاده زکی و امام زاده ابراهیم(ع) " می باشد. این بنا به صورت بقعه کوچکی است و درب ورودی آن در قسمت شمال و به ایوان جلویی بقعه باز می شود. گنبد بقعه از داخل به وسیله فیل پوشهای چهار کنج به دایره ختم شده است. مصالح به کار رفته در ساخت این بنا از سنگ و ملات می باشد. در داخل بقعه ضریح مشبک چوبی دیده می شود که با شبکه های مربع شکل ساخته شده است. فاقد هرگونه روزنه و پنجره ای رو به بیرون است و روشنایی آن از طریق وسایل نفت سوز تأمین می شود. اين بنا در سال 1380 خورشیدی  توسط اداره میراث فرهنگی استان سمنان با شمارهٔ ثبت 4432 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

چشمه ایج

این چشمه درفاصله 28 کیلومتری شمال غربی شهرستان سرخه، در میان دره ای سرسبز روستای ایج  با ساختمان های پلکانی زیبا خود نمائی می کند. چشمه ای که  تامین کننده آب شرب مردم و طراوت دهنده این دره سرسبز بوده، به  نام " چشمه ایج " خوانده می شود. که در این روستا همواره جوشان است.

امامزاده عبدالله و اسماعیل

در دهستان لاسجرد در شمال روستای ایج دهکده ای به نام امامزاده عبدالله وجود دارد. برای رفتن به این روستای، از دهستان لاسجرد عبور کرده و با طی مسافتی اندک وارد جاده فرعی در قسمت شمالی بزرگراه امام رضا (ع) شوید. با طی مسافتی حدود 25 کیلومتر بدون انحراف به جاده های طرفین به دهکده ییلاقی  امام زاده عبدالله می رسید.  در این روستا  بنای امامزاده ای  مشاهده می گردد. به نام  " امامزاده عبدالله و اسماعیل " . این بنای تاریخی مربوط به دوران قاجاریه  است. ساختمان امامزاده دارای پلانی  (L) شکل بوده، که دارای 2 گنبد چند وجهی در سمت شمال غربی بنا که مدفن اصلی امام زادگان در آنجا قرار دارد می باشد.

برای رسیدن به این قسمت بایستی از فضای سرپوشیده ای گذشت که از شرق و غرب به این سالن راه دارد. ورودی اصلی در سمت شرق قرار دارد، که پس از عبور از درگاه این قسمت با کاربندیهایی مواجه می شویم که استخوان بندی یک ایوان ورودی را نشان می دهد. مصالح به کار رفته برای احداث این بنا عمدتاً سنگ، ملات و آجر بوده، که دیواره ها از سنگ و ملات و سقفها و گنبدها از آجر ساخته شده اند.

در داخل بقعه تعداد  دو  قبر مشاهده می شود که یکی مربوط به امام زاده عبدالله و دیگری مربوط به برادرش امام زاده اسماعیل است. خادم  این امامزاده که پیرمرد مسنی از اهالی روستا بوده چنین نقل کرده است : " جدش حاجی قاسم خادم، در راه سفر به زیارت امام هشتم(ع) در کاروانسرای لاسجرد خواب می بیند که مردی نورانی او را فرمان می دهد که در روستای  امامزاده عبدالله، امامزاده ای است که تو بایستی بنای آن را رونق بخشی، او نیز به آنجا می رود و به ساخت بنای آرامگاه مشغول می شود.  از آن پس نیزبه زندگی در همان جا ادامه می دهد که در نهایت با افزایش چمیعت روستایی شکل می گیرد. " این اثر در سال ۱۳۸۰ خورشیدی به شمارهٔ ثبت ۴۴۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

مراکز دیدنی و گردشگری روستای جوین

روستای جوین یکی از روستاهای دهستان لاسجرد بوده، که در سمت شمالی جاده تهران - مشهد قرار گرفته است. برای رفتن به این روستای، از دهستان لاسجرد عبور کرده و با طی مسافتی اندک وارد جاده فرعی در قسمت شمالی بزرگراه امام رضا (ع) شوید. با طی مسافتی حدود 12 کیلومتر از سمت شرق وارد جاده روستای جوین شده و پس از 12 کیلومتر به مرکز روستا می رسید. 

بقعه امامزاده شاه محمد زید 

در روستای جوین دهستان لاسجرد بقعه ای وجود دارد  به نام بقعه امامزاده شاه محمد زید ، که قدمت آن به دوران زندیه نسبت داده می شود. فرم كلي بنا بر پايه پلان مربع مستطيل ساخته شده كه متشکل از  : بقعه اصلي، سرسراي مجاور بقعه و مسجد می باشد. بناي بقعه كه بصورت هشت ضلعي منظم بوده و بر روي آن گنبدي دو پوسته قرار دارد. بقعه در قسمت جنوبي ساختمان ، سرسرا در قسمت مياني (غربي) و مسجد در قسمت شرقي آن قرار گرفته است. ورودي به بقعه و سرسراي آن از سمت شرق صورت مي‌گيرد. سقفها تماماً گنبدي هستند. بر روي سردر ورودي بقعه اصلي گچبري‌هايي ديده مي شود كه با نقوش گل و اسليمي تزئين شده اند. این بقعه داراي ضريح چوبي مشبك مي باشد.

 

محراب سلجوقی

محراب داخل بقعه، که به محراب سلجوقی مشهور می باشد، یکی از زیباترین آثار بجای مانده از دوران کهن در روستای جوین  است. این اثر تاریخی در سال ۱۳۸۰ خورشیدی با شمارهٔ ثبت ۵۶۵۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبرچوبی روستای جوین

در روستای جوین منبری از جنس چوب از دوران گدشته وجود  داشته، که به علت قدمت آن در سالیان اخیر شناسائی و توسط اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرخه اقداماتی پیرامون ثبت این منبر به عنوان یک اثر تاریخی صورت گرفته است.

چشمه شاهزاده محمد زید (ع)                         

از دیگر چشمه های طبیعی نزدیک دهستان لاسجرد می توان  به چشمه شاهزاده محمد زید (ع) اشاره کرد، که مجموعاً از سه چشمه تشکیل گردیده وآب آن قابل شرب می باشد.

سایر جاذبه های روستای جوین

در فاصله 7 کیلومتری روستای جوین چشمه جوین  قرار دارد. همچنین  آبشاری زیبا به نام " آبشار تبربک جوین " بیادگارمانده، که  یکی از نقاط گردشگری شهرستان بوده، که  برای علاقمندان بسیار چشمگیر هستند.

ارمغان لاسجرد

در محدوده دهستان لاسجرد با بومیان مهمان نواز منطقه بیشتر ارتباط برقرار کنید. اگرسفر شما مصادف با برداشت خربزه بود از آن ها بخواهید تا برایتان " آبگوشت خربزه " مهیا کنند. نان شیرمال لاسجرد نیز یکی از سوغاتی های پرطرفدار منطقه می باشد.

مراکز دیدنی و گردشگری روستای بیابانک

بیابانک دارای قدمتی دیرینه است که در اثر وقایع و حوادث طبیعی و اجتماعی فراز و نشیب های فراوانی را سپری کرده و خود را از هزار توی تاریخ بدین روزگار کشانده است. امروزه بیابانک، از روستاهای کویری و بسیار دیدنی ایران با ۹۲ خانوار، در شش کیلومتری جنوب شهرستان سرخه قرار دارد. بیابانک از روستاهای نمونه گردشگری ایران است که تعدادی از بناهای آن مرمت و بازسازی شده اند. اولین قطار بومگردی روستایی کشور با هدف شناسایی ظرفیت های گردشگری و ایجاد اشتغالزایی در روستای بیابانک راه اندازی شده است.

 

نحوه دسترسی

قطار: ایستگاه راه آهن بیابانک، که در مسیر راه آهن تهران مشهد و در مجاورت این روستا قرار دارد و دو کیلومتر با روستا فاصله داشته، که آخرین ایستگاه قبل از ایستگاه سمنان است. هیچ حمل و نقل عمومی در این محدوده وجود ندارد و تردد محلی نیز بسیار به ندرت انجام می ‌شود. قطارهای سریع السیر یا قطارهای ویژه معمولاً در این ایستگاه توقف ندارند لذا باید قبل از سوار شدن به قطار از این موضوع اطمینان حاصل نمود. مگر آن که از قطار بومگردی روستایی استفاده نمائید، که در این صورت وسائط حمل و نقل در ایستگاه مهیا می باشد.

تاکسی تلفنی

فاصله میان شهر سرخه تا روستای بیابانک حدود شش کیلومتر است که هیچ وسیله حمل و نقل عمومی در این محدوده وجود ندارد، اما تردد محلی در جریان است. گردشگران پس از ورود به شهر سرخه می توانند از تاکسی تلفنی برای رفتن به روستای بیابانک استفاده نمایند.

خودروی شخصی

در صورت حرکت از تهران به سمت مشهد ، پس از رسیدن به شهر سرخه، از سه مسیر می توانید به بیابانک بروید.

الف : وارد شهر شوید و به تابلو راهنمای جهت روستای بیابانک توجه نمائید.  در قسمت جنوب شرقی شهر، در بلوار هشت شهریور وارد جاده بیابانک گردید. فاصله روستا تا شهر سرخه شش کیلومتر بوده و دارای جاده آسفالت است.

ب : در صورت حرکت از مشهد به سمت تهران، پس از عبور از شهر سمنان و پس از طی مسیر حدود پانزده کیلومتر، مقابل پبایانه باربری سمنان از سمت چپ وارد جاده صوفی آباد شده و با طی حدود پانزده کیلومتر، پس از پشت سر گذاشتن روستای صوفی آباد به روستای بیابانک می ‌رسید.

ج : وارد شهر شوید و به بلوار امام رضا (ع) بروید. در انتهای بلوار به سمت جنوب ( دست راست ) وارد جاده فرعی شده و به ایستگاه قظار بیابانک بروید.

جاذبه‌های طبیعی و تاریخی

خانه تاریخی کرک آبادی

حدود 800 سال قبل زمانی که روستائیان با مصالح ساختمانی آشنائی نداشته، یکی از ساکنین روستای بیابانک در تپه های خاکی حاشیه روستا، بنای فوق را به صورت دست کند در زیر تپه های خاکی در دو طبقه احداث می نماید. مهمترین علت احداث بنای مسکونی در زیر خاک  فرار از گرمای تابستان و رهائی از سرمای زمستان در منطقه کویری می باشد.  ساختمان به گونه ای طراحی گردیده، که حیاط منزل در سطح زمین قرار گرفته و با پائین رفتن از دو پلکان بزرگ وارد اتاق ها شده، که به قسمت های  دیگر ساختمان راه پیدا می کند.

  با توجه به وضیعت ناهمواری زمین ( سطح تپه خاکی )، از کنار حیاط با عبور از هشت  پلکان به سمت بالا به حیاط کوچکتر یا حیاط خلوت رفته، که مجددا با پائین آمدن  از دو پلکان  به راهرو و اطاق های بالا دسترسی داشته اند. در این گونه بناها هر یک از اطاق ها با توجه به نوع کاربری آن دارای اسم خاصی مانند " اتاق شاه نشین، اتاق کرسی نشین و ..... " بوده است. با رونق ساختمان سازی و شناسائی مصالح جدید، پیشینیان نیز  پس از شناخت خشت و گل، سازه هائی بر این بنا افزوده اند، که نمایانگر زندگی نسلی دیگر در این بنا می باشد.

برابر اطلاعات بدست آمده در سده اخیر این بنا متعلق به دودمان کرک آبادی بوده، که توسط اشخاص دیگری خریداری گردیده، اما دودمان کرک آبادی به جهت حفظ میراث اجدادی خود مجددا در سال  1393 خورشیدی  خانه فوق را خریداری و پس از مرمت به عنوان اقامتگاه بومگردی و  غارنمکی زیرزمینی عمارت ( مَسین بابا ) مورد بهره برداری قرار داده اند.

شرین آو چال ( چاله آب شیرین )

تفرجگاهی زیبا و شکارگاهی عالی واقع در قسمت شمال غربی بیابانک. نکته جالب این که  آب بسیار شوری که از پشت رشته کوه البرز به طرف کویر سرازیر می گردد، پس از طی مسیر وارد تالاب تپه مرده شده ، که آب در این نقطه کماکان شور و با غلظت بالا می باشد. اما  در ادامه مسیر که به شرین آو چال می رسد، آب جمع شده در آن چاله حیرت انگیز شیرین و قابل شرب می گردد.

قلعه خندق

یکی از جالب ترین و مهم ترین آثار تاریخی روستای بیابانک، بقایای قلعه خندق در مرکز روستا می باشد. این قلعه که دارای دو ورودی و خروجی آب بوده، که در گذشته به عنوان پناهگاهی برای حفاظت از جان و مال مردم روستا ساخته شده است. کنجکاوان محلی نتوانسته اند بیش از چند صدمتر از تونل زیرزمینی آنرا طی نمایند، به گفته اهالی این تونل زیرزمینی به قلعه جهان آباد نظامی و قلعه تاریخی بخش لاسجرد راه دارد.

این قلعه دارای هشت برج بلند بوده است که اطراف آن را خندق احاطه کرده است، راه ورود آب به خندق که از صدها متر جلوتر به زیر تونل هدایت می شده از دید معارضان مخفی بوده است که به آن 'گنگآو' به معنای گنگآب می گفته اند. دیده بانان از جنوب روستا در فاصله های سی تا چهل کیلومتری از برج های 'چاله برج'، 'دیونه برج'، 'نوکلاته' با پیک های تیزپا هجوم یاغیان و مهاجمان را به اطلاع قلعه نشینان می رساندند و قلعه نشینان با برداشتن پل های چوبی از روی خندق آماده دفاع می شدند.

یخـدان ها

از دیگر جاذبه های جالب توجه این روستا، یخدان یا یخچال های آن است. این یخدان ها، بنایی از خشت و گل بوده اند که در گذشته برای نگه داری یخ کاربرد داشته اند. جالب آنکه این یخچال ها شامل دو در هستند که نحوه ساخت آن ها باعث می شود این درها در معرض آفتاب قرار نگیرند. در کف این یخدان ها نیز محلی برای نگه داری آب حاصل از ذوب یخ ها تعبیه شده است. در زمستان، افراد محلی، یخ ها را درون این یخدان ها جاسازی می کردند و در تابستان با باز کردن در این یخدان ها، از یخ آنها استفاده می کردند. گفته می شود قدمت ساخت این یخدان ها به ۳۰۰ الی ۴۰۰ سال پیش بر می گردد.

 

همای سعادت

یکی از جاذبه های طبیعی و منحصر به فرد مناطق کویری شهرستان سرخه، منطقه کوه سرخ بوده، رنگ سرخ تپه های نمکی موجب گردیده تا منطقه را کوه سرخ بنامند. این منطقه در 26 کیلومتری جنوب شهرستان حد فاصل روستای بیابانک و روستای صوفی آباد واقع شده است. در این منطقه صخره ای بسیارزیبا بر اثر عوامل طبیعی به شکل عقاب در آن پدیدار گشته، که به دلیل عظمت و جذابیت منحصر به فرد خود به " همای سعادت " معروف شده است.  همچنین در سمت چپ همای سعادت، جاذبه  دیگری بر اثر عوامل طبیعی نیز به وجود آمده، که شباهتی به سر شیر دارد.

چشمه معدنی نمک دره

چشمه نمک دره در 6 كيلومتری جنوب شهر سرخه و در شمال غربی روستای بيابانک قرار دارد. آب اين چشمه از گنبدهای نمكی جاری است و مردم برای استفاده از آن در چاله‌هايی كه اطراف آن را لايه‌های ضخيم نمک پوشانده است، استحمام می‌كنند. ميزان غلظت نمک آن به حدی است كه به هيچ عنوان نمی‌توان سر را به زير آب فرو برد. مردم معتقدند كه آب چشمه نمک دره برای درمان بیماری های "کمر درد، بواسیر و پا درد "مفيد است. این مکان برای بازدیدهای علمی و توریستی بسیار مکانی مناسب می باشد.

مسجد جامع بیابانک

یکی از آثار تاریخی بجای مانده در روستای بیابانک مسجد جامع بوده ، که مربوط به دوران قبل از صفویه میباشد.

سایر جاذبه های گردشگری روستا

در محدوده داخل روستای تاریخی بیابانک گردشگران می توانند از آب انبارتاریخی، مجموعه بناهای خانواده عمادالدین، خانه صبوری، سرتختی، گورون پشته در جنوب روستا، پالاپزخانه  و همچنین در اطراف روستا از بقایای قلعه های دیگر مانند " قلعه مردنه، قلعه ساتوا، قلعه نوکلاته، قلعه مهدی وا، قلعه مسیح وا " در اطراف روستای بیابانک وجود دارد، که هرکدام از این قلعه ها مربوط به یک رشته قنات به همین نام بوده و  قنات های متروکه بازدید نمایند. گفتنی است:  اگر مسافرت گردشگران با ایام محرم مصادف گردد، پیشنهاد می کنم آداب و رسوم عزاداری ساکنین بیابانک به ویژه مراسم بسیار با شکوه "حیدر  حیدر"  ظهر عاشورا را از دست ندهند.

 

ارمغان بیابانک

گردشگرانی که به این روستا وارد می شوند با کوله باری مملو از خاطرات خوش مراجعت می نمایند. چون امکاناتی فراهم گردیده تا گردشگران بتوانند در ایام اقامت خود از برنامه های روستاگردی، کویر نوردی، شترسواری، بیابان ‌گردی و دوچرخه‌ سواری  استفاده نموده و لذت ببرند.

چنانچه سفر شما مصادف با ایام نوروز باشد ، جشنواره کولاچ  و مراسم قدمی  روستائیان را از ذست ندهید. اگر در دهه اول ماه محرم به  بیابانک سفر نمودید مراسم حیدرحیدر خواهید دید. باوجود تعدادی اقامتگاه های بومگردی مناسب مانند " ماَسین بوبا  و عمارت دژ گلی و ... "  اگر گردشگرانی شب را در روستای بیابانک بیتوته نمایند، می توانند شب را به تماشای ستارگان مشغول شوند، ناگفته نماند: با تلسکوپ بهتر می توان ستارگان را رصد نمود.  مسافران با خرید جاجیم، کلیم، انواع سبد و ... یادبود خوبی را با خود به ارمغان خواهند برد.

مراکز دیدنی و گردشگری روستای افتر

روستای افتر( سرزمین گل های زنبق ) از توابع بخش مرکزی شهرستان سرخه بوده ، که در فاصله ۲۵ کیلومتری شمال غربی شهر سرخه واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا  2110 متر می باشد. این روستا مرکز دهستان  افتر ( هفت در ) است. چون ساخت و سازهای بافت اولیه روستا در پایین یک قلعه صورت گرفته‌، لذا نام روستا برگرفته از نام همان قلعه تاریخی در  روستا  به نام " قلعه هفتدر " بوده است. این قلعه یکی از آثار کهن به جای‌مانده بر روی ارتفاعات در بخش جنوبی روستا می باشد .با گذشت زمان نام روستا در بین ساکنان و مردم اندک اندک ار هفتدر به «افتر» تغییر یافته است.

نحوه دسترسی

تاکسی تلفنی

فاصله میان شهر سرخه تا روستای افتر حدود 27 کیلومتر است که هیچ وسیله حمل و نقل عمومی در این محدوده وجود ندارد، اما تردد محلی در جریان است. گردشگران پس از ورود به شهر سرخه می توانند  از آزانس های مسافرتی داخل شهر سرخه که از نظر قیمتی نیزبسیار مناسب می باشند استفاده  نمائید.

خودروی شخصی

در صورت حرکت از تهران به سمت مشهد ، پس از رسیدن به شهر سرخه، از سه مسیر می توانید به افتر بروید.

الف : وارد شهر شوید و به انتهای بلوار امام رضا (ع) واقع در شرق شهر بروید. سپی وارد جاده فیروزکوه شده و با طی مسافتی حدود 21 کیلومتر در منطقه شکار ممنوع خنار از سمت غرب وارد جاده فرعی افتر شوید. پس از 2 کیلومتر به مرکز روستای افتر خواهید رسید.

ب : در صورت حرکت از سمنان به سمت تهران، پس از عبور از شهر سمنان، وارد جاده فیروزکوه شده، پس از عبور از روستای مومن آباد وطی مسافتی حدود 20 کیلومتر به جاده مومن آباد – سرخه می رسید. آنگاه  به سمت راست ( شمال ) بروید. و با طی مسافتی حدود 15 کیلومتر در منطقه شکار ممنوع خنار از سمت غرب وارد جاده فرعی افتر شوید. پس از 2 کیلومتر به مرکز روستای افتر خواهید رسید.

ج : اگر از شهر فیروزکوه به سمت سرخه می روید. پس از پشت سرنهادن مناطق سرانزا و گورسفید در محدوده منطقه شکار ممنوع خنار به دو راهی روستای افتر رسیده و از سمت راست وارد جاده فرعی افتر شوید.

جاذبه‌های طبیعی و تاریخی

قلعه هفدر در روستای افتر

این قلعه تاریخی در جنوب روستای افتر قرار داشته،  که امروزه آثاری از آن برجای مانده است. این قلعه دارای 7 تونل یا راهرو زیرزمینی بوده و به همین جهت به این مکان «هفت در» یا هفدر ویا افتر گفته اند. نامگذاری دهستان هفدر از نام این قلعه تاریخی گرفته شده است.

قلعه یا دژ لاجوردی افتر

در مسیرارتباطی روستای افتر به فیروزکوه درفاصله 15 کیلومتری فیروزکوه و در پنج کیلومتری تنگه " سرانزا " تپه ای منفرد و مرتفع وجود دارد . بر بالای این تپه قلعه ای قرار دارد که با توجه به سفال های بدست آمده از سطوح آن، قدمت آن را  حدود سه هزار سال تخمین می زنند .  آخرین دوره استفاده از این دژ در اواخر دوره تیموری بوده است. این قلعه احتمالا یکی از قلاعی است که در اختیار فرقه اسماعیلیه قرار داشته و بعد از شکست آنان از هولاکوخان مغول مدتی متروکه بوده و سپس خاندان مرعشی آن را در اختیار خود گرفته اند.

تنها راه دسترسی به این قلعه از راه شرق آن است که دروازه هایی را در آنجا تعبیه کرده اند. قلعه لاجوردی در سال 1380 خورشیدی طی شماره 4410 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. نام این قلعه در شاهنامه فردوسی ضمن بیان ماجرای یزدگرد که موقع عقب نشینی دستور نگهداری چند قلعه را برای نگهداری بار و بنه میدهد، چنین آمده است:

دژ گنبدان و دژ چرمه                    دژ لاجوردی برای بُنه

خانه تاریخی سلطان 

در قسمت بافت اولیه روستای افتر  در قسمت جنوب غربی آن خانه ای تاریخی وجود دارد به نام  " خانه سلطان " که بنا به گفته اهالی متعلق به آقای علیرضا محمودی معروف به سلطان ( متوفی 1343 خورشیدی ) بوده، وی که در آن دوران خان، مالک، بزرگ روستا و  نماینده حکومت مرکزی بشمار می آمده است. این بنا در دوران پهلوی اول در دو طبقه احداث گردیده و دارای اتاق‌های زمستانی و تابستانی بوده و در سر در اصلی و طاق ضربی بنا، گچبری‌هایی به چشم می‌خورد و در چوبی آن نیز دارای کنده کاری‌هایی است  که از کارهای معماری معمار مشهور سمنان به نام معمار دارایی می باشد. کلیه تصمیمات اداری، حکومتی و دیوانی پیرامون حفظ بقا و امنیت چهل وچهار پارچه  آبادی در محدوده دهستان افتر در این خانه گرفته می شده است.  

خانه محمودی ها

خانه محمودی ها نیز  نیز یکی دیگراز مراکز گردشگری روستای افتر بوده، که  قدمت آن به دوره حاجی آقا سلطان برمی گردد.                

غار (مغار) افتر

غار (مغار) افتر یكی از بزرگترین غارهای آهكی و کم نظیر ترین جاذبه طبیعی شهرستان سرخه است که در شمال روستای خوش آب وهوای افتر ( سرزمین گل های زنبق ) واقع شده است. در این غار محصولات لبنی دامداران افتر كه دوره ییلاق را در گورسفید، طارم، كلارخان، افتر و امامزاده عبدالله سپری می‌كنند، نگهداری می‌شود. ظرفیت این غار حدود 2 هزار جلد محصولات لبنی است. طول این غار 302 متر و عرض آن حدود 12 متر و ارتفاع آن از 40 سانتی‌متر تا 5 متر متغییر می باشد . دالان اصلی غار، شرقی-غربی است.

در طول این دالان وجود تخته سنگهایی از گچ و آهک، سکوهای مناسبی برای قرار دادن پوستهای لبنیات فراهم کرده است. اين غار در سال  1390   خورشیدی به شماره 135 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است. عشایر منطقه معتقدند که ادامه این دالان در نهایت به یک دریاچه کوچک آب منتهی میشود . اهالی روستای افتر  این غار را " مغار افتر " گویند . اما دامداران امام زاده عبدالله که ییلاق را در منطقه خوش آب و هوای " خنار " میگذرانند به این غار  " پیرچال "  میگویند . که احتمالاً همان " پنیرچال " می باشد.  چون عمده ترین تولیدات لبنی را که در این غارها نگهداری میکنند، پنیر است.

 

چشمه معدنی آبگرم

چشمه های معدنی آبگرم در 35 کیلومتری شمال شرقی در دهستان هفدر از بخش مرکزی سرخه قرار دارد، که شامل 5 چشمه می باشد. در این منطقه استخرهای متعددی به نام‌های آب مراد، آب قولنج، آب گرم و آب سرد وجود دارند که همه ساله در اوایل بهار و پاییز برای درمان امراض پوستی، بیماری های صفراوی، کلیه، نقرس، روماتیسم و درد مفاصل مورد استفاده مراجعه‌کنندگان قرار می‌گیرند. در محل آب گرم سرخه آثار چند قلعه قدیمی وجود دارد که مردم منطقه معتقدند این قلعه‌ها متعلق به دوران قبل از اسلام می باشد.

امامزاده طاهر 

این بنای تاریخی یکی دیگر از اماکن مذهبی روستای  افتر بوده ، که طی شماره  25105  در فهرست آثار ملی ایران  به ثبت رسیده است.

ارمغان افتر

هنگام عبور از روستای افتر و  ییلاقات اطراف آن لبنیات تازه را فراموش نکنید. نان گردوئی روستای افتر نیز یکی از سوغاتی های منحصر بفرد منطقه می باشد. به عنوان یادگاری از خرید صنایع دستی منطقه به ویژه فرشی به نام " خرسک " غافل نشوید.

مراکز دیدنی و گردشگری روستای اروانه

روستای اروانه از توابع بخش مرکزی شهرستان سرخه  در محدوده دهستان افتر واقع گردیده است. این روستا در مسیر جاده سرخه به فیروزکوه و در شمال شهر سرخه قرار گرفته ‌است. حدود 145 خانوار در این روستا ساکن می باشند. جالب این که اگر به نقشه هوائی این روستا نگاه کنید ، کم و بیش شباهتی به نقشه کشور ایران دارد.

نحوه دسترسی

برای رفتن به روستای اروانه همان روش و مسیری که برای رفتن به روستای افتر گفته شد، باید پیموده گردد. فقط  یادآوری کنم که جاده فرعی روستای اروانه با جاده فرعی افتر اندکی فاصله داشته، اما باید حدود 10 کیلومتر جاده فرعی اروانه را طی نمائید تا وارد منطقه ای با آب و هوای معتدل ومراتع و دشت های سرسبز که روستا را در دل خود جای داده گردید.

جاذبه‌های طبیعی و تاریخی اروانه

خانه تاریخی داودی

خانه داودی در روستای اروانه واقع شده و یکی از بناهای تاریخی منطقه بشمار میآید . در سال های اخیر از طرف اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرخه اقداماتی پیرامون ثبت این خانه به عنوان یک اثر تاریخی صورت گرفته است .

غار اروانه

این غار که از غارهای طبیعی بشمار  می آید در روستای  اروانه واقع شده ، که به جهت قدمت تاریخی و لزوم بازدید گردشگران  در سال های اخیر از طرف اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرخه اقداماتی پیرامون ثبت این غار به عنوان یک اثر طبیعی صورت گرفته است .

چشمه اروانه  

این چشمه در فاصله 30 کیلومتری از شهرستان سرخه، درشمال روستای اروانه واقع شده است. میزان آبدهی آن  10 تا 12 لیتر در ثانیه می باشد. آب چشمه نه تنها برای شرب اهالی بوده، بلکه به مصرف کشـاورزی نیز میرسد. در مسیــر حرکت آب چشمـه مناظـری زیبــا و دیدنـی بوجود آمـده است.

سایر جاذبه های روستای اروانه

از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی دیگر این روستا می توان به " سرچشمه " ، بنای مخروبه " چهل دختران " واقع در بالای کوه، " مغار " در دامنه کوه " کورتنگه " واقع در 5 کیلومتری روستای اشاره نمود.

مراکز دیدنی و گردشگری روستای مومن آباد

روستای مومن آباد از توابع بخش هفدر شهرستان سرخه بوده، که در  شمال شرقی شهر سرخه  در مسیر جاده سمنان به فیروزکوه واقع شده و جمیعتی بالغ بر 1800 نفر را در خود جای داده است.

نحوه دسترسی

تاکسی تلفنی

فاصله میان شهر سرخه تا روستای مومن آباد حدود 20 کیلومتر است که هیچ وسیله حمل و نقل عمومی در این محدوده وجود ندارد، اما تردد محلی در جریان است. گردشگران پس از ورود به شهر سرخه می توانند  از آزانس های مسافرتی داخل شهر سرخه که از نظر قیمتی نیزبسیار مناسب می باشند استفاده  نمائید.

خودروی شخصی

الف : در صورت حرکت از تهران به سمت مشهد ، پس از رسیدن به شهر سرخه، وارد شهر شوید و به انتهای بلوار امام رضا (ع)واقع در شرق شهر بروید. سپس وارد جاده فیروزکوه شده و با طی مسافتی حدود 6  کیلومتر از سمت راست وارد جاده فیروزکوه - سمنان شوید. پس از 10 کیلومتر به مرکز مومن آباد خواهید رسید.

ب : در صورت حرکت از سمنان به سمت تهران، پس از عبور از شهر سمنان، وارد جاده فیروزکوه شده و با طی مسافتی حدود 18 کیلومتر به روستای مومن آباد برسید.

آرامگاه شيخ محمود مزدقانی

در روستای مومن آباد شخصی به نام شیخ ( درویش ) محمود مزدقانی می زیسته، که از شیوخ مسلمان و شیعه بوده و نقش مهمی در زمینه آموزش مردم در امور مذهبی داشته است. وی یکی از عارفان قرن هشتم و از پیروان شیخ علا الدوله سمنانی بشمار می آمده، به علت وارستگی و کرامتی که داشته، مورد توجه و احترام مردم سمنان و مناطق مجاور آن بوده و به همین جهت پس از فوت درویش محمود، مردم وی را در در انتهای منطقه مسکونی روستاي مؤمن آباد  بر بالای تپه ای در مجاورت جاده اصلی به روستای افتر و فیروزکوه ( محل کنونی ) بخاک سپرده و برایش مقبره ای به سبک معمارى دوران ايلخانى بنا می کنند.

با توجه به این که آرامگاه درویش محمود شبیه بناهای هارونیه طوس و خانقاء امام محمد غزالی می باشد، می توان آن را در زمره آثار تاریخی قرن هشتم  به شمار آورد. این اثر تاریخی در سال 1355  خورشیدی به شمارهٔ ثبت 1318 به‌عنوان یکی ازآثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

آرامگاه شیخ علاء الدوله

بنای این آرامگاه و خانقاه عارف مشهو، بازمانده ی معماری قرن های هفتم و هشتم هجری است. در آغاز بنایی رفیع و با عظمت بود که بدستور عمادالدین ( جمال‌الدین) عبدالوهاب وزیر سلطان محمد خدابنده از خشت خام ساخته شده و شیخ علا الدوله سپس خانقاهی بر آن افزود و در آنجا به ریاضت پرداخت و پس از مرگ در آنجا به خاک سپرده شد. بنای خانقاه و آرامگاه شیخ علاءالدوله  که بازمانده معماری اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم است، به علت نداشتن استحکام و بی توجهی مدت زمانی است که روبه ویرانی نهاده، به طوری که به جز دو ستون ایوان، بقیه بنا منهدم شده است. ساختمان فعلی آرامگاه شامل دو قسمت است:

قسمت اول : شامل بخش اصلی بنا، که مربع شکل با اضلاع به طول 7 متر بوده، که در گذشته گنبد عظیمی بر روی آن قرار داشته که در چهار طرف این محوطه راهرو و اطاق  وجود داشته، اما امروزه اثری از آن ها دیده نمی شود. فقط تنها یک فیلپوش زاویه جنوب غربی مقصوره آن باقی مانده است.

قسمت دوم : شامل ایوان رفیع و بلند آرامگاه بوده، که با استفاده از آجر رو به مشرق ساخته شده است. ارتفاع ایوان حدود 5/8 متر مشتمل بر دو طاق نما بدون تزئین بوده، دهنه ایوان به طول 7 متر که طاق  بزرگی داشته و در ضلع غربی آن بر بالای مدخل ورودی آن پنجره بزرگی تعبیه شده، تا نور داخل ساختمان را تامین نماید.

مزار شیخ

 چون در گذشته  قبور عرفا و مشایخ صوفیه را بدون حائل و سقف ، در فضای باز و زیر آسمان قرار می دادند ، لذا قبر شیخ علاء الدوله نیز در فضای آزاد و بیرون ایوان، روی سطح وسیعی به ابعاد ( درازا 160 سانتی متر،  پهنا 110 سانتی متر و بلندی 70 سانتی متر واقع شده است. سنگ قبر دو قسمتی می باشد. 

قسمت اول : سنگ یکپارچه مزار که برروی قبر نصب شده و دارای 5/1 متر درازا و 1 متر پهنا می باشد .  و بر روی آن 15 بیت شعر از  سروده های آقای معتمدی  در وصف شیخ علاء الدوله حکاکی گردیده، که در سال 1348 خورشیدی در لابلای ابیات اشعار گل های زیبائی حجاری شده است. 

قسمت دوم : سنگ قائم شکل، که شامل دو قسمت ( منشوری شکل و مستطیل شکل ) خواهد بود. سنگ منشوری شکل از جنس مرمر سفید بوده، که عبارت  " هو کل من علیها فان و یبقی ربک احد ذوالجلال و الاکرام " روی آن نقش بسته است. سنگ مستطیل شکل  از جنس مرمر سبز رنگ رگه دار بوده، که متنی در مدح و ثنای شیخ علاء الدوله حکاکی گردیده است. در پائین این سنگ  نگاشته شده است "  عرض نیازمندی فقرای شاه نعمت الهی سلطان علیشاهی سید فضل الله معتمدی ، مهندس حسین یغمائی ".

سه ضلع ارتفاع اطراف قبر از جنس مرمر بوده و اشعاری از شیخ علاء الدوله و آقای معتمدی بر روی آن حجاری شده است. این بنای تاریخی در سال 1317 خورشیدی به  شماره  320   در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.