سفر به سرزمین آسمانهای زمردی در شبهای سرد و یخی

فرقی نمیکنه مقصد کجا باشه، هدف چی باشه، اینکه هربار یه گوشه از این کره خاکی رو ببینی، با آدم های اون نقطه همکلام شی و تجربه های خاص و جدیدی داشته باشی به نظرم خود زندگیه.

روسیه برفی و نوار قطبی یکی از آیتم هایی بود که از قبل برای خودم مارک کرده بودم و دوست داشتم حتما تجربه ش کنم، اما خب امسال قصدم نبود تا اینکه دیدم نشنال جئوگرافیک در صفحه اینستاگرامی خودش یه پست گذاشته با این مضمون که" 2024 ممکنه بهترین شفق های قطبی رو در این 20سال داشته باشه"، همین پست کافی بود که جرقه سفر به مدار قطبی برام پررنگتر بشه و عزمم جزم تر، تو همین حین دیدم تورلیدری که از قبل باهاشون سفر رفته بودم داره برنامه سفر و تور روسیه میذاره و منم بلافاصله اسم نوشتم، یکماهی گذشت و به تاریخ سفر نزدیکتر میشدیم که لیدر عزیز پیام داد: متاسفانه سفر کنسل شده، منم که کلی برای خودم هیجان سفر رو داشتم و برای خودم این سفر رو تصور کرده بودم کلی تو ذوقم خورد، اما خب مثل اینکه تقدیر، کمی باهام همراه بود و لیدری که مدتهاست سفرهاش رو دنبال میکنم و به نظرم سفرهای بسیار خاص و سبک سفر نزدیک به من داشت استوری گذاشت که برای سفر شمالگان یک نفر کنسلی داره و دنبال جایگزین بود، بدون ذره ای فوت وقت بهشون پیام دادم که من میام و این شد نقطه آغاز سفر.

 

از هیجان ثبت نام و سفر که گذر کردم دیدم من جنوبی در یکی از گرمترین نقاط کشور لباس مناسبی برای سفر به قطب ندارم که، به لیدر عزیز شرایط رو گفتم و ایشون هم گفتن نگران نباش و با هم حلش میکنیم، نگرانی که کامل رفع نشد اما خب کمی دلگرم شدم و همین که به فکر بود برام ارزشمند بود.

خب دیگه وقتی تا سفر نمونده و باید مقدمات رو آماده میکردم، برای این سفر خاص حتما باید یسری وسایل رو آماده کنید، از جمله مهمترینشون لباس مناسب هست، تو دمای پایین تنها چیزی که جواب میده پوشش لایه ای هست که اگه قانونش رو رعایت کنی شرایط هم برات آسونتر میشه، علاوه بر تحقیقاتی که خودم داشتم، لیدر هم راهنمایی میکرد و با کمک هم وسایل موردنیاز رو تهیه کردم، لایه اول باید لباسی باشه که سبک باشه و تقریبا به بدن بچسبه و مانع از هدررفت دمای بدن بشه که بهش میگن لایه بیس و جنسشون اگر از پشم یا پلی استر باشه بهتره ، لایه بعدی باید پلار پشمی یا بادگیر باشه، پوشش سر و دست و پا هم فراموش نشه که از دستکش کمی نازکتر و جوراب ضخیم تر استفاده بشه و شال وکلاه مناسب هم  داشته باشید، لایه بیرونی مهمترین و حساس ترین لایه هست و باید کاملا ضدآب باشه و البته یک دستکش ضدآب که اگر از جنس پر باشه بهتره و یک کلاه ضخیم و کفش ضدآب، اگر این ترتیب رو رعایت کنید با حال خوب و بدون سرمازدگی از سفر لذت خواهید برد.

من تقریبا به جز کاپشن پر سنگین سایر لباسها رو خریداری کردم و آماده شدم برای سفر، کاپشن بیرونی رو هم لیدر عزیز زحمت کشیدن و از یکی از دوستهاشون برام امانت گرفتن و من دیگه چیز خاصی نیاز نداشتم.

 

 

 

 

این از لباس ها، ویزا هم که زحمتش گردن لیدر بود و پروازها هم خریداری شد که هزینه پرواز رفت و برگشت تهران-مسکو با پرواز ماهان به قیمت 12/500 تومان، همچنین پرواز مسکو به مورمانسک هم بسته به نوع پرواز بین 100 تا 200 دلار بود.و باز مشکل شهرستانی ها برای سفرهای برون مرزی، رفتن به تهران هست که به سختی پرواز رفت به تهران رو تهیه کردم و کمی خیالم راحت شد، هرچند هنوز بلیط برگشت از تهران نداشتم و اینطور که بوش میومد باید براش دردسر میکشیدم چون پروازها خیلی کمتر شده بودند و به سختی بلیط پیدا میشد. 

ولی خب چاره ای نبود و من فعلا باید به رفتن فکر میکردم، ویزا صادر شده بود، بلیط های رفت خریداری شده بود و منم تقریبا آماده بودم. یه نکته هم برای ارز مسافرتی بگم که شما هر سال با ویزا و بلیط پرواز به خارج از کشور میتونید 500 دلار ارز مسافرتی تهیه کنید.که روش ثبت نامش بسیار ساده هست و از طریق اپلیکیشن " بله" میتونید ثبت نام کنید، من از نسخه تحت وبش استفاده کردم و مثل سایر خریدهای اینترنتی ارز مسافرتی مورد نظر رو خریداری کردم و حواله رو دریافت کردم. عوارض خروج از کشور هم یادتون نره که اون هم میتونید آنلاین و یا از باجه های فرودگاه پرداخت کنید، خب دیگه من آماده هستم برای سفر، با من همراه شو.

 

روز 12بهمن 1402 با یه پرواز یکساعت و چهل دیقه از جنوب عازم تهران شدم، با اسنپ از فرودگاه مهرآباد به فرودگاه امام رفتم و منتظر موندم تا بقیه همسفرها هم برسن و یه ماجراجویی یک هفته ای رو با هم شروع کنیم. بعد از چندساعتی تنهایی،کم کم همسفرها هم پیدا شدند و به هم معرفی شدیم. همه چیز به نظر خوب میومد. مقدمات پرواز رو انجام دادیم و بعد از رسیدن به گیت خروجی از باجه های بانک ملی فرودگاه، ارز مسافرتی خودم رو با استفاده از پاسپورت گرفتم و منتظر پرواز موندیم. تو این حین کمی راجع به سفر با همسفرها صحبت کردیم.

 

 

پرواز تهران-مسکو با هواپیمایی ماهان بود و بعد از 4 ساعت رسیدیم به مسکوی برفی، دمای هوا اگر اشتباه نکنم در حدود -18 درجه بود که برای من که از جنوب و با دمای +30 درجه اومده بودم یه شوک بزرگ بود، البته که به طرز عجیبی دما برام قابل تحمل بود و اصلا احساس سرما نداشتم، شاید از هیجان سفر بود و یا پوشش مناسب. تو فرودگاه خودمون رو برای بازخواست و سوال و جواب آماده کرده بودیم چون میدیدیم خیلیا رو راه نمیدن و کنار میکشن، چندتا از ایرانیا که چند روز بعد دیدیمشون گفتن سه چهار ساعتی نگه داشته بودن و راه نداده بودن. ما یک شب رو قرار بود مسکو بمونیم و روز بعد راهی شهر مورمانسک بشیم، با یه اتوبوس به هتل holiday inn رفتیم و اتاق ها رو تحویل گرفتیم و حاضر شدیم برای تور مسکو. هزینه ویزا فکر کنم 80 دلار باشه.

 

 

ما زمان زیادی در مسکو نبودیم و باید از فرصت استفاده میکردیم، از اونجا که نزدیک مدار قطبی هستیم روز کوتاه هست و زود هوا تاریک میشه، قدم زنان به سمت میدان سرخ حرکت کردیم و با اینکه بیش از 40 روز از آغاز سال نو میگذشت حال و هوای خیابون ها و نورپردازی ساختمان ها هنوز پابرجا بود و بسیار دیدنی.

به میدان سرخ رسیدیم، حال و هوای بسیار خوبی داشت، بازارچه کریسمس هم هنوز به راه بود و پر از موسیقی و زندگی بود، ما از بدو ورود تا به الان نتونسته بودیم پول چینج کنیم و متاسفانه هیچ کجا دلار هم قبول نمیکردند، همه گرسنه و تشنه بودیم و لیدر هم توسط آشناهایی که داشت نتونست جایی برای چینج پول پیدا کنه، به دلیل جنگ با اوکراین کمی سخت بود شرایط، تا اینکه بالاخره توسط یک دلال تونستیم پول چینج کنیم، هر دلار معادل 90 روبل و هر روبل معادل 650 تومان بود. بالاخره تونستیم یه نوشیدنی و غذا بخوریم و از آنجایی که یک ایرانی تو شرایط سخت هم همه چیز رو به سخره میگیره همین بی پولی باعث لحظات شادی برامون شد.

بعد از کلی عکس و گشت و گذار در میدان، به یک مرکز خرید که چسبیده به میدان بود رفتیم، گرانترین مرکز خرید دنیا به اسم "گوم" که خودش یه جاذبه توریستی به حساب میاد.برندهای معروف دنیا بعد از جنگ روسیه با اوکراین بساطشون رو جمع نکرده بودند اما اکثرا اسم مغازه های خودشون رو تغییر داده بودن. اینجا البته به بستنیش هم معروفه و اکثر کسانی که میان برای همین بستنی میان و اینکه گشتی در مرکز خرید بزنند. ما هم از این قاعده پیروی کردیم و یه بستنی رو مهمون لیدر بودیم.یه سوپری خیلی شیک هم تو مرکز خرید بود که دیدنش خالی از لطف نبود.

 

بعد از دیدن مرکز خرید، خودمون رو به مترو رسوندیم، قرار شد بریم متروی مسکو که یکی از قدیمی ترین و معروفترین متروهای جهان است رو ببینیم، بلیط رو تهیه کردیم و چندین بار سوار شدیم و ایستگاههای مختلف پیاده شدیم تا بتونیم چندتا از ایستگاهها رو ببینیم، بعضی از ایستگاهها مثل موزه بودند و پر از آثار هنری، واقعا دیدنی بود ، بعضی از ایستگاهها در عمق بسیار زیاد بودند که فکر کنم حدود 200 متر پایینتر از سطح زمین بود. ایستگاههایی با تابلوهای نقاشی، مجسمه و ... یکی از موارد جالبی که دیدیم تو ایستگاهی که مجسمه های برنزی وجود داشت بعضی از قسمت ها رنگشون رفته بود که فهمیدیم مردم مثل یه شی مقدس دست میکشن روشون برای تبرک! بعد از کلی متروگردی خودمون رو رسوندیم به یکی از خیابان های معروف مسکو به اسم "آربات" که تا حدودی مثل خیابان استقلال در استانبول هست. کمی در خیابان و مغازه ها گشتیم و مقداری سوغاتی هم خرید کردیم و دیگه چون انرژیمون رو به اتمام بود با مترو خودمون رو به هتل رسوندیم و استراحت کردیم.

صبح زود باید از هتل به سمت فرودگاه میرفتیم، بخاطر ترافیک مسکو ساعت 7 از هتل زدیم بیرون که به موقع برسیم، هتل هم صبحانه رو به صورت پک تحویلمون داد و با اتوبوس راهی فرودگاه شدیم، اینجا حدود ساعت 9 صبح آفتاب طلوع میکنه و با اینکه خیلی زود و هوا تاریک بود، شهر حسابی شلوغ بود.

ساعت حدود 10:30 صبح خودمون رو با یه پرواز 2 ساعته به مورمانسک رسوندیم. از بالا که میدیدم همش جنگل و برف بود، سفیدی بی نهایت، مورمانسک یک شهر مرزی محسوب میشه و تو سفرنامه ها خونده بودم ممکنه بخاطر مرز مشترک با فنلاند و نروژ برای ورود بهمون گیر بدن و دردسر داشته باشیم که خدا رو شکر به راحتی وارد مورمانسک شدیم و مشکلی پیش نیومد.

نام مورمانسک از زبان سامی(saami) گرفته شده‌است و معنی آن «سرزمین کنار دریا» است. در این زبان مور به معنی دریا و ما به معنی سرزمین است. این شهر از نظر استراتژیکی منطقه مهمی به شمار میاد و در طول تاریخ هم حماسه های زیادی از سر گذرانده که یکی از مهمترین آن ها مقاومت شدید آنها علیه آلمان ها بوده که باعث میشه به شهر لقب قهرمان بدن و یه مجسمه به اسم آلیوشا که نمایانگر سرباز شوروی در جنگ هست رو در این شهر میسازن که نماد شهر میشه. به لطف جریان گرم اقیانوس اطلس شمالی، مورمانسک یک بندر عاری از یخ است که آن را در بین سایر بنادر شمال و شمال غرب روسیه متمایز می کنه. 

توریست چینی زیاد میبینی و تقریبا همه جا رو قبضه کردن، ما 5 شب همراه تور مورمانسک هستیم، دوشب اول رو هتل cosmos، یک شب رو توی ایگلوهای شیشه ای و دوشب آخر رو در هتل azimuth خواهیم ماند.

با یه ون از فرودگاه به هتل رسیدیم و چک این انجام شد و چندساعتی تا شام زمان داشتیم برای استراحت، یه دماسنج بسیار بزرگ در شهر وجود داشت که از خیلی نقاط قابل دیدن بود، دمای هوا -15 درجه بود و هوا هم کمی ابری، روز مورمانسک از ساعت 10 صبح تا 15 عصر هست و دیگه هوا تاریک میشه، قدرت خورشید هم زیاد نیست و تا حد کمی بالا میاد و در طول روز همش انگار غروب یا طلوع خورشید رو میبینی، امشب شام رو مهمان لیدر هستیم و قراره بعد از شام عازم دیدن شفق های قطبی بشیم. 

بعد از کمی استراحت، حاضر شدیم بریم برای شام، به یکی از رستورانهایی که از قبل رزرو شده بود رفتیم و شام بسیار خوشمزه ای که شامل سوپ مخصوص روسی به اسم "برش (Borsch)" که ترکیبی از لبو و گوشت داشت و مزه ش خیلی خوب بود، غذای اصلی که ماهی بود که با برنج با ترکیب زیره و یه سس خوشمزه سرو شد و یه دسر خوشمزه که از ترکیب بستنی، خامه و بیسکوییت درست شده بود نوش جان کردیم. یه نکته اینجا بگم اینکه درسته شما باید پوشش مناسبی داشته باشید اما این فقط برای محیط بیرون صادقه و در فضاهای سربسته باید بلافاصله پوشش معمولی داشته باشید چون هوای داخل کاملا گرم هست و نباید بذارید بدنتون عرق کنه، خلاصه اینکه این رو در نظر بگیرید برای چنین مسافرت هایی شما باید مرتب لباس تعویض کنید و اگر از قبل آمادگیش رو نداشته باشید ممکنه خسته و یا اذیت بشید. پس بهتره لایه لایه لباس بپوشید که تو شرایط مختلف بتونید لباس مناسب داشته باشید.

بعد از شام بسیار خوشمزه ای که داشتیم و خوش و بش با همسفران به هتل برگشتیم که لباس رزم بپوشیم و بریم برای شکار شفق قطبی. شفق‌ قطبی، متشکل از ذرات باردار الکتریکی خورشیدی است که با جو زمین برخورد می‌کنند. شفق قطبی یا شفق شمالی که به انگلیسی، آرورا (Aurora) نامیده میشه، در نزدیکی قطب‌های مغناطیسی زمین رخ می‌ده؛ بنابراین همراه با شفق قطبی، شفق جنوبی نیز وجود داره (البته در قطب جنوب، دسترسی بسیار سخت‌تره!). شفق قطبی نکته های علمی زیادی داره که چون فکر میکردم خارج از حوصله خوانندگان باشه در اینجا ذکر نکردم و علاقمندان هم براحتی میتونن از گوگل جستجو کنن و درباره اون مطالعه کنند.

شفق قطبی چندین مقصد شامل اسکاندیناوی و شمال اروپا از جمله ایسلند، سوئد، فنلاند، گرینلند و نروژ را پوشش می‌ده. تماشای نورهای شمالی که در آسمان موج می زنند، تجربه ای جادویی هست. در دسترس ترین منطقه شاید برای ما ایرانی ها همین روسیه و مورمانسک باشه. البته برای تماشای این پدیده، باید آنقدر خوش شانس باشید که در زمان و مکان مناسب قرار بگیرید. بهترین زمان، بین ماه های شهریور تا فروردین است. در طول بهار (تور روسیه نوروز) تا تابستان، نور روز تقریباً ثابت است، بنابراین حتی اگر شفق قطبی بیرون آمده باشه، آن را نخواهید دید.

با این مقدمه ما راهی اطراف شهر مورمانسک شدیم جایی که آلودگی نوری کمتر باشه و راحتتر بتونیم شفق رو ببینیم، با شوق و ذوق زیادی راهی شدیم و بعد از چندین ساعت جستجو به نتیجه ای نرسیدیم و با ناامیدی به هتل برگشتیم، اما خب هنوز چندشب دیگه مونده بود و نباید به همین یک شب بسنده میکردیم.

روز بعد قرار شد بعد از صبحانه گشتی در شهر مورمانسک بزنیم و چندجای مهمش رو ببینیم، اولین جایی که برای دیدن رفتیم "کشتی یخ شکن لنین" بود.(خیلیا لینن و لنین رو قاطی میکنن، همینجا بگم لینن نوعی پارچه ست و لنین سیاستمدار روسی) این کشتی نخستین کشتی اتمی جهان است که حدود 30 سال در زمینه سفرهای اکتشافی قطب شمال مورد استفاده قرار گرفته و الان بازنشسته و به موزه تبدیل شده.

یخ‌شکن‌های معمولی از طریق برخورد رودررو با یخ، یخ‌هایی تا قطر یک متر را شکسته و راهی در آن باز می‌کنند. یخ‌شکن‌های قطبی اما در مسیر خود، با فشار به جلو رفته و سوار یخ می‌شوند و سپس با استفاده از وزن خود یخ‌هایی تا قطر ۶ متر را شکسته و در آن راه باز می‌کنند. یخ‌شکن‌های قطبی معمولاً بالگردی نیز برای شناسایی محدوده پیش رو، بر عرشه خود دارند و گونه‌ای بسیار نیرومند از این کشتی‌ها، یخ‌شکن با قدرت اتمی است که تنها روسیه از آن استفاده می‌کند.

دیدن کشتی ای که تکه ای از تاریخ بود و حال و هوای دهه 90 میلادی داشت خالی از لطف نبود، قسمت اتمی کشتی برای جلوگیری از نشر تشعشعات اتمی هنوز پلمپ بود و از طریق دریچه های شیشه ای میشد داخل اون رو ببینیم، موتور کشتی، اتاق های مختلف اون، درمانگاه و سینما و بخش های مختلفی که داشت بسیار جالب بود. 

بعد از دیدن کشتی، گشتی با ماشین در خیابان های شهر زدیم، ساختمان های رنگی در زمینه سفید برفی بسیار دیدنی بود و اینکه میدیدم زندگی عادی مردم با وجود هوای بسیار سرد در جریان هست حس خوبی داشت، بچه ها بازی می کردند و از موقعیتی که داشتند نهایت لذت رو میبردند، زیرساختهای شهر کاملا مناسب هوای قطبی بود و به نظر زندگی بسیار عادی میومد.

بعد از دیدن کشتی از فانوس دریایی هم دیدن کردیم، این یادبود، بخش‌های مختلفی داره که معروف‌ترین بخش آن برج فانوس دریایی شش ضلعی است که 17.5 متر ارتفاع دارد. در طبقه اول فانوس دریایی تالار موزه یادبود وجود داره و در سال 2009 در کنار این فانوس دریایی بخشی از کابین زیردریایی هسته‌ای کورسک را قرار داده‌اند که به عنوان یادبودی برای زیردریایی‌های غرق شده در زمان صلح در نظر گرفته می‌شود

یک کلیسا به اسم کلیسای ناجی روی آب که با گنبد طلایی در سال 2002 و با کمک‌های مردمی ساخته شده است نیز بخشی از مجموعه یادبود برای دریانوردان به حساب می‌آید که در زیر بنای فانوس دریایی قرار دارد. تمامی یادبودهای مربوط به زیردریایی‌های غرق شده خاطراتی غم‌انگیز را تداعی می‌کنند. بخصوص خاطرات مربوط به سال 2000 که در آن تمام 118 نفری که در زیردریایی کورسک قرار داشتند در یکی از تمرینات دریایی و با انفجاری عظیم غرق شدند.

چرخی هم در کلیسا زدیم و چند دقیقه ای رو در یک گوشه از کلیسا مشغول تماشای راز و نیاز مردم و زندگی مذهبی آنها شدم. یک خانم روس هم کنار من نشست و بسیار با آب و تاب برایم با زبان روسی که ذره ای از اون رو نمیفهمم صحبت میکرد و هرچه من اشاره میکردم که چیزی از روسی نمیدونم اما اون ادامه میداد و سرگرمی خوبی برای من شده بود. لازمه که بگم روس ها علاقه ای به انگلیسی صحبت کردن ندارند و تعداد کمی پیدا میشن که به واسطه شغل و یا علاقه شون زبان انگلیسی بلد باشن.

بعد از کلیسا و فانوس، راهی مرتفع ترین تپه شهر شدیم برای دیدن نماد مورمانسک که مجسمه سرباز روسی هست و به آلیوشا معروفه، باد بسیار سردی میوزید به حدی که بزور میتونستی اطراف رو ببینی و سوز سرما برای من قابل تحمل نبود. این مجسمه که در ارتفاع 173 متر بالاتر از شهر مورمانسک و خلیج کولا بنا شده است به عنوان یادبودی برای سربازان جنگ جهانی مورد توجه قرار می‌گیرد. یادبود آلیوشا بر روی تپه زلنی میس و با ارتفاع 42 متر قرار داره.

بعد از آلیوشا به یکی دیگه از نمادهای یادبود نیز سری زدیم و بعد به یکی از مرکز خریدهای مورمانسک رفتیم که هم خریدی داشته باشیم و هم غذایی بخوریم، دیگه هوا تاریک شده بود و شام و ناهارمون رو یکی کردیم و از فودکورت فروشگاه مرغ سوخاری و مخلفات گرفتیم و خوردیم(به دلیل اینکه غذا رو با چندتا از دوستان به صورت اشتراکی گرفتیم قیمتش فراموشم شده) امشب هم دوباره برنامه شکار شفق داشتیم و از اونجایی که روز آفتابی و تقریبا صافی داشتیم کمی امیدوار بودیم که بتونیم شفق رو ببینیم.

به هتل برگشتیم و دوباره لباس مناسب پوشیدیم و با ون راهی اطراف شهر شدیم و بعد از چندین ساعت ناامید به هتل برگشتیم، دومین شب رو هم از دست دادیم و سه شب دیگه در انتظارمون بود. صبح، بعد از صبحانه قرار بود راهی یه شهر دیگه بشیم و شبش هم در ایگلوهای شیشه ای که خارج از شهر بود و برای دیدن شفق موقعیت مناسبی داشتن بریم. 

در ابتدا قرار بود از آخرین خشکی کره زمین یا روستای تربریکا دیدن کنیم که متاسفانه به دلیل اینکه بخاطر بارش برف راه آن مسدود شده بود نتونستیم بریم و به جاش به یه منطقه دیگه رفتیم.قرار شد  شهر کیروفسک رو ببنیم که در اونجا از محیط برفی و جذابش استفاده کنیم. بعد از دوسه ساعت به یک دهکده برفی رسیدیم که دیدن اون  برای ما بسیار جذاب و هیجان انگیز بود.

بخشی از دهکده به یک موزه اختصاص داده شده بود که به صورت دالان هایی که کاملا از یخ ساخته شده بود و شبیه خانه های اسکیموها یا ایگلو بودن، تمامی دیواره ها برفی بود و هنرمندان طرحهایی روی دیواره ها بوجود آورده بودن و در انتهای هر دالان هم مجسمه هایی از یخ ساخته بود که با نورپردازی و موسیقی خودنمایی میکردند. دمای هوا داخل موزه همیشه بر روی صفر ثابت هست و با اینکه کاملا از یخ و برف درست شده اما زیاد سرد نیست، این موزه هر سال بعد از آب شدن از نو توسط هنرمندان داوطلب بازسازی میشه. 

بعد از دیدن و لذت بردن از موزه رفتیم برای برف بازی، کلی تو هوای برفی تیوپ سواری و برف بازی کردیم و بعد از کافه اونجا یچیزی خوردیم و راهی جنگل برفی شدیم، جنگلی که با چوب برای راه رفتن، راهرو ساخته بودن و به راحتی میشد از فضای اونجا و طبیعتش استفاده کرد، نورپردازی و فضاسازی جنگل بسیار زیبا و رویایی بود، در اینجا هم سرسره برای تیوپ سواری وجود داشت که البته من استفاده نکردم.

هوا کم کم تاریک شد و آفتاب غروب کرده بود که به سمت اقامتگاه بعدیمون حرکت کردیم، قرار بود یه شب خاص رو در ایگلوهایی که از شیشه ساخته شده بودن بگذرونیم، اقامتگاهی که کل اون در اختیار گروه ما بود و ما یه شب رویایی در پیش داشتیم و اگر شانس باهامون یار بود میتونستیم از سقف اتاقهامون شفق قطبی هم ببینیم، با این امید و با انرژی زیاد راهی شدیم تا بعد از یکی دوساعت به مقصد رسیدیم.

اتاق ها رو تحویل گرفتیم، وای که چقدر رویایی و زیبا بودن، امشب قرار بود با همسفران یه دورهمی دوستانه داشته باشیم که همه برای شام تو رستوران هتل دور هم جمع میشدیم، کمی استراحت کردیم و آماده شدیم برای شام. شام مجددا مهمان لیدر بودیم که یه ماهی بسیار خوشمزه به همراه سالاد و بلغور گندم بود. بعد از صرف شام و همصحبتی با همسفران از طرف اقامتگاه به ما سرتیفیکیت گذر از مدار قطبی دادن که برامون یادگاری بمونه. کار جالبی بود و از اونجایی که من آخرین نفر پیوسته به گروه بودم و اسمم رو نداشتن بعدا گواهی رو برام صادر کردند.

تا اینجای شب عالی گذشت ولی متاسفانه هر بار آسمان رو چک میکردیم هوا ابری بود و شانس دیدن شفق بسیار کم، تا اینکه از طرف گردشگری مورمانسک به لیدر اطلاع دادن در نقطه ای دیگه از منطقه شانس دیدن شفق وجود داره و ما برای دیدنش باید چندساعتی از اقامتگاهمون دور میشدیم، شب از نیمه گذشته بود و ما دوباره لباس رزم پوشیدیم و ساعت حدود 2 نیمه شب راهی شدیم.

مسیری دو ساعته طی کردیم تا رسیدیم به مقصد اما خب زهی خبال باطل. حسابی ناامید بودیم و دیگه داشتیم فکر میکردیم که ممکنه اصلا تو این سفر شانس دیدن شفق رو نداشته باشیم، هوا بسیار سرد بود و ما خسته، تا این که حدودا ساعت 6 صبح تو افق نورهای خاکستری رنگی میدیدم که فقط با دوربین موبایل میتونستیم هاله کمرنگ سبزی رو تشخیص بدیم، هرچند شفق بسیار ضعیفی بود اما زیاد ما رو هیجان زده نکرد چون واقعا خسته بودیم. 

کمی عکس گرفتیم ولی باز هم با چشم غیرمسلح نمیشد رنگهای سبز رو ببینیم و دیگه به سمت هتل برگشتیم و تایم زیادی هم برای استراحت نداشتیم، باید تا قبل از ظهر اتاق ها رو تحویل میدادیم. یه سورپرایز کوچیک هم لیدر برامون داشت، هتل یه سونای آب گرم داشت که میتونستیم تو دمای منفی20 درجه اطراف، از آب گرم تو فضای باز لذت ببریم، من خیلی دودل بودم که برم یا نرم، از سرمای بیرون میترسیدم و دوست نداشتم تو سفر سرما بخورم. اما خب دل رو زدم به دریا و این تجربه منحصر بفرد رو انجام دادم و بسیار از کارم راضی بودم چون مطمئنم اگر تجربه نکرده بودم تا مدتها ناراحت میبودم.

خلاصه که حسابی بهم چسبید و حالم رو خوب کرد و ناراحتی شب قبل رو شست و برد. دیگه وقتشه از این مکان دوست داشتنی خداحافظی کنیم و بریم. صبحانه مفصلی خوردیم و راهی مقصد بعدی شدیم، امروز میریم برای یه تجربه ناب دیگه، اسنومبیل سواری تو دشت برفی و بسیار سرد.

رسیدیم به محل مورد نظر و از اونجایی که لباس هیچکدوممون مناسب این کار نبود بهمون لباس مخصوص دادن که روی لباسهای خودمون بپوشیم، انگار آم فضایی شده بودیم و حرکت تو لباسهای زیاد کمی سخت میشد برامون، دستکش و کفش و جوراب مخصوص هم پوشیدیم و رفتیم اسنومبیل ها رو تحویل گرفتیم، راهنمایی های لازم هم انجام شد و راه افتادیم، هر چه از هیجان امروز بگم کم گفتم، واقعا هیجان انگیز و دلچسب بود، چند دقیقه ای من راننده بودم اما از شدت سرما انگشتهای دستم کاملا بی حس شد و جام رو با همراهم عوض کردم.

مناظر کاملا بکر و زیبا بودند و سفیدی محض همه جا رو فرا گرفته بود. انگار یه سیاره دیگه بود.بعد از کلی هیجان برگشتیم به سمت کلبه اصلی، جایی که یه ناهار جذاب در انتظارمون بود، تو اون سرمای زیاد تنها چیزی که میتونست حالمون رو جا بیاره یه سوپ گرم و خوشمزه بود، سوپ ماهی بسیار خوشمزه ای خوردیم و البته قبلش یه چایی گیاهی که واقعا خوشمزه بود و ترکیب جذابی داشت. بعد از چای و سوپ نوبت غذای اصلی رسید. گوشت گوزن به همراه برنج که حسابی خوشمزه بود و من دوست داشتم. یه روز خیلی هیجان انگیز داشتیم و باید کم کم با اینجا هم خداحافظی میکردیم.

همیشه وقتی به روزهای آخر سفر نزدیک میشم حس دلگیری و دلتنگی دارم، ولی خب ذات سفر همینه و باید از تک تک لحظاتش استفاده کرد و لذت برد. دو شب آخر در مورمانسک رو قرار شد در هتل آزیموت به سر ببریم، هتل قطب شمال در سال 1984 افتتاح و به بلندترین ساختمان بر فراز دایره قطب شمال تبدیل شد.

بعد از طی مسافتی به هتل رسیدیم و اتاقها رو تحویل گرفتیم و از اونجایی که ناهار رو دیرموقع خورده بودیم بعد از یه استراحت کوتاه دوباره لباس پوشیدیم و قرار شد بریم برای دیدن شفق، شانس های آخریمون بود، هم ناامید بودیم و هم امیدوار.

هوا صاف بود و ستاره ها چشمک میزدن، تو مسیر که بودیم از پشت شیشه ون هاله های کمرنگی تو آسمان دیدیم و از اونجا که این چندشب زیاد توهم زده بودیم اولش بها ندادیم، اما دیدیم هاله از خاکستری داره پررنگ تر میشه و یکی از همسفرها با گوشی یه عکس گرفت و همون عکس باعث شد ون بره رو هوا، بله بالاخره این هاله های زمردی داشتن خودنمایی میکردن و قرار بود یه شب عالی رو برای ما بسازن.

ماشین از صدای جیغ و هیجان ما پر شده بود و راننده هم یه جای پارک پیدا کرد و زد کنار، الان نورهای سبزرنگ رو تا حدودی میشد با چشم ببینیم، هر چه از حس و حال و هیجان اون لحظه بگم کم گفتم، واقعا جزو لحظات بسیار خاص زندگیمون شد و از خاطرمون نخواهد رفت، مراحل اولیه تولید شفق بود و هر چه میگذشت شفق پررنگتر میشد و رقصش بیشتر.

چند لوکیشن مختلف رو رفتیم تا بهترین ویو رو پیدا کنیم و تصاویرمون رو ثبت کنیم، حتی در بعضی مواقع رنگهای بنفش و صورتیش رو هم میتونستیم ببینیم که البته همونطور که قبلا هم گفته بودم این نورها با دوربین های عکاسی و یا موبایل پررنگتر از چشم دیده میشدن. رقص نورهای زمردی تو آسمان واقعا شگفت انگیز بود،یه باور قدیمی هم داشتن اینکه هر چی بیشتر هیجان نشان بدی و جیغ و هوار بکشی قدرت شفق بیشتر میشه و پرنورتر، ما هم امتحان کردیم و گاهی هم جواب میداد 😊شب تا وقتی آسمان صاف بود از زیبایی ها بهره بردیم و دیگه چون کم کم ابرها داشتن شفق رو پوشش میدادن و ما هم از فرط سرما خسته شده بودیم برگشتیم به سمت هتل. نوک انگشت پاهام از شدت سرما احساس نمیشد، با اینکه پد گرمایی هم استفاده کرده بودم اما یخ زده بود ولی همه سختی ها ارزشش رو داشت.

هنوز که این متن رو دارم مینویسم باورم نمیشه از معدود افرادی هستم که این لحظه جذاب رو تجربه کردن. شب رو با خیال راحت خوابیدیم و دیگه دغدغه ندیدن شفق رو نداشتیم، فردا قراره به دهکده سامی ها بریم.

مردم سامی از زمان شروع تاریخ ثبت شده در کشورهای شمال اروپا و شبه جزیره کولا در سیبری زندگی می کردند. تخمین زده می شود که ۴۰۰۰۰ سامی در نروژ، ۲۰۰۰۰ نفر در سوئد، ۷۵۰۰ نفر در فنلاند و ۲۰۰۰ سامی در روسیه زندگی می کنند. ساپمی نام منطقه ای است که به طور سنتی مردم سامی در آن زندگی می کردند.

با این مقدمه صبح بعد از خوردن صبحانه مفصل هرچه لباس گرم داشتیم پوشیدیم، چون امروز قراره سردترین روزمون باشه و راهی دهکده نمایشی سامی ها شدیم، از اونجایی که سامی های کمی باقی موندن برای نشان دادن آداب و رسوم اونها دهکده ای مصنوعی بنا کرده بودن که تا حدودی با سبک زندگی اونها آشنا بشیم.

هوا به شدت سرد بود و مژه ها و موها تو هوای آزاد زودی یخ میبستن، در دهکده یه کلبه بزرگ وجود داشت که وسط اون شومینه ای برای گرم کردن بود و ما بعد از دیدن هر قسمت میرفتیم اونجا و کمی خودمون رو گرم میکردیم و سپس ادامه ماجرا.

در اینجا با لباس ها و پوشش سامی ها، طریقه زندگی کردنشون و امرار معاش آنها، شکار کردن، پرورش سگهای هاسکی و استفاده از اونها جهت کشیدن سورتمه هاشون و همچنین پرورش گوزن ها و ... آشنا شدیم. یه چیز جالبی که راجع به گوزن ها فهمیدم، اینکه تو زمستون و فصل سرما رو شاخشون مو درمیاد برای جلوگیری از سرما که این موها وقتی هوا گرم میشه میریزه.

 سورتمه سواری با سگهای فوق سریع هاسکی و گوزن ها و غذا دادن با دست به گوزنهای شمالی از تجربه های ناب امروز بود که از همه اونها بهتر به نظرم سورتمه سواری با هاسکی بود که مناظر بکر و زیبایی رو دیدیم، هر چند تا پای انجماد پیش رفتیم.

بعد از گشت و گذار و تفریحات به رستوران رفتیم و غذایی که از قبل تدارک دیده شده بود رو نوش جان کردیم. سوپ خوشمزه گوشت و خوراک اصلی که دوباره ماهی و میگو به همراه یه سس خوشمزه و بلغور گندم بود و سالاد و مرباهای خوشمزه ای که به همراه چای استفاده کردیم.

روز پرماجرا و بسیار سردی داشتیم و دوباره باید به سمت هتل برمیگشتیم. شب آخر مورمانسک رو قرار بود در یکی از بار-رستوران های اونجا شام بخوریم، همه حاضر شدیم و رفتیم و از اونجایی که وسط هفته بود خلوت بود. بعد از جنگ با اوکراین اکثر کافه ها تعطیل شده بودن و مردم مثل قبل دل و دماغ شادی و تفریح نداشتن. 

رستوران جالبی با دکوراسیون جذاب بود و هر قسمتش مثل یه موزه میموند. من و یکی از همسفرها به طور مشترک سینی سوخاری سفارش دادیم که از کالاماری، میگو، ماهی و پیاز سوخاری تشکیل شده بود، خیلی تازه و خوشمزه بود. قیمت اون هم 910 روبل معادل591000 تومان که حجمش برای دو نفر خوب بود.

از اونجا که روز پرتحرکی داشتیم و فردا باید عازم مسکو میشدیم زیاد نموندیم و برگشتیم هتل و بار و بندیل رو جمع کردیم، چون صبحش یه شهرگردی داشتیم و بعدش هم به مرکز خرید میرفتیم و شب هم به مسکو پرواز داشتیم. وسایلها رو جمع کردم و ساکم رو بستم و رفتم برای استراحت، صبح عجله ای برای زود بیدار شدن نبود و کمی بیشتر از روزهای دیگه استراحت کردیم و بعد از صرف صبحانه به همراه لیدر و چندتا از همسفرها پیاده راهی خیابون ها و کوچه های مورمانسک شدیم.

چندتا چیز جالبی که دیدیم یکیش لاستیک خودروها بود که بخاطر آسفالتهای یخی و پوشیده از برف زنجیر چرخ نداشتن ولی در عوض میخ های مخصوصی در لاستیکها به کار رفته بود که باعث میشد رانندگی بدون مشکل بشه. البته در فصل غیر برفی هم راننده ها موظفن لاستیک ها رو عوض کنن و لاستیک معمولی استفاده کنن.

نمای ساختمان هایی که از زمان شوروی تغییر نکرده بودن هم جالب بود، سبک کاملا کمونیستی با نمای سیمانی و خشن، در حالیکه داخل ساختمانها کاملا بازسازی و مدرن شده اما ظاهر آنها رو تغییر ندادن هم از موارد جالب برای من بود.

در بعضی از پیاده روها جعبه هایی حاوی کتاب تعبیه شده بودن که در صورتیکه فردی بخواد میتونه از کتابها استفاده کنه، مطالعه کنه و سر جاش برگردونه که برای منی که سر و کارم با کتاب هست خیلی جالب بود، به نظرم هر شهر یا مکانی که میرید تایمی رو برای گم گردی در خیابون ها در نظر بگیرید، یکی از منحصربفردترین تجربه های سفری براتون میشه، من که از این بخش از سفر همیشه استقبال کردم و برام پر از جذابیت بوده.

یه نکته دیگه راجع به ماشین ها هم بگم از اونجایی که دما به شدت پایین هست و ماشین از قبل باید کار کنه تا گرم بشه، ریموت های مخصوصی داشتن که معمولا نیم ساعت قبل از استفاده از ماشین ها میزدن تا ماشین روشن بشه و برای ورود سرنشین ها گرم بشه و یا حتی خیلی از وسایل نقلیه شب تا صبح با هیترهایی که زیر ماشین ها میذارن گرم نگه داشته میشن که در نوع خودش برام جالب بود.

بعد از گشت و گذار به هتل رفتیم و اتاق ها رو تحویل دادیم و با اتوبوس خودمون رو به مرکز خرید رسوندیم، چندساعتی وقت داشتیم برای خرید، قیمت لباسهای گرم خیلی مناسب بود و کیفیت کارهاشون بسیار بالا تا حدی که چندتا از همسفرها کاپشن های مخصوص رو گذاشته بودن کنار و از کاپشن های روسی استفاده میکردن چون متناسب با سرمای اونجا طراحی شده بود. قیمت هم بسیار مناسب، چیزی حدود 2-3 میلیون تومان ما میشد.

بعد از چرخی در مرکز خرید زمان رفتن رسیده بود و باید راهی فرودگاه میشدیم، به هتل برگشتیم که همینجا یه خاطره به یاد ماندنی برای ما رقم خورد، من و چند تا از همسفرها تو آسانسور گیر افتادیم و بعد از کلی خنده و مسخره بازی نجات پیدا کردیم، هر چند کمی ترسیده بودیم اما بیشتر برامون خاطره ساز شد تا ترسناک، با کوله باری از خاطرات شیرین راهی فرودگاه شدیم، مورمانسک برای من خیلی خیلی جذاب و زیبا بود و خیلی بیشتر از مسکو دوستش داشتم، با پروازی دو ساعته به مسکو رسیدیم، تو فرودگاه موقع تحویل چمدان ها خیلی اذیت شدیم و تایم زیادی ما رو معطل کردند و وقتی فهمیدیم فقط گروه ما ایرانی ها رو انقدر علاف کرده بودن خیلی ناراحت شدیم، همین باعث شد لیدر که بلافاصله باید با یه پرواز خودش رو به یه شهر دیگه میرسوند بدون تجهیزات و بدون چمدانش راهی بشه چون خیلی دیر بار رو بهمون تحویل دادند و این باعث میشد پروازش رو از دست بده چون یه فرودگاه دیگه باید میرفت.

لحظات پر استرس و خسته کننده ای برای هممون بود و باعث شد خاطره تلخش همیشه برامون ثبت بشه. خلاصه با علافی زیاد، چیزی حدود 2-3 ساعت در فرودگاه ما خسته و کوفته حدودای ساعت 3 نیمه شب هتل رو تحویل گرفتیم در صورتیکه صبح زود هم باید مجدد به فرودگاه میرفتیم.

آخر سفر حال هممون گرفته شد و روسیه رو با تلخی ترک کردیم. زمان زیادی برای استراحت نبود، صبح زود با سرعت صبحانه خوردیم و راهی فرودگاه شدیم، بخاطر ترافیک شدید باید زودتر حرکت میکردیم تا با مشکل مواجه نشیم. هنوز حالمون جا نیامده بود و در سکوت، خیابان های سرد مسکو رو نظاره گر بودیم. 

این سفر هم با همه تجارب و خاطرات تلخ و شیرینش به پایان رسید و با یه پرواز آرام به تهران رسیدیم. با همسفرها خداحافظی کردیم و البته من باید یه شب هم تهران می موندم چون صبح روز بعد پرواز برگشت به جنوب داشتم.

نکاتی درباره سفر:

·        در صورت امکان همون اول پولتون رو چینج کنید چون ممکنه دیگه صرافی یا دلال پیدا نکنید(بخاطر شرایط خاص روسیه در حال حاضر)

·        پوشش در هوای سرد رو جدی بگیرید وگرنه دچار مشکل خواهید شد، دستکش و کفش مناسب هم از واجبات هست به نظرم

·        از پدهای گرمایی هم میتونید در شرایط خاص استفاده کنید 

·        به نظرم این سفر رو با تور برید بهتر هست، بخاطر شرایط خاصی که داره ممکنه تنهایی دچار مشکل بشید

·        از ضدآفتاب و عینک دودی مناسب نیز غافل نشید

·        هزینه ها نسبت به ایران تقریبا تو یه رنج بودن

·        کیفیت غذاها خیلی خوب بود و به ذائقه ما میخورد 

.        به نظرم تو مسافرت ها سعی کنید غذاهای اون منطقه رو حتما تست کنید، خود من خیلی وقتا ظاهر غذا رو که میدیدم رغبت نمیکردم بهش لب بزنم اما الان که بر این حسم غلبه کردم و غذاها رو تست میکنم میبینم چقدر اشتباه میکردم و نباید از رو ظاهر قضاوت میکردم

هزینه ها:

هتل azimuth مورمانسک : از شبی 6میلیون تومان شروع میشه (شبی حدودا 90 تا 100 دلار)

هتل cosmos: از شبی 4میلیون تومان شروع میشه(شبی حدودا 60-70 دلار)

هتل: holiday inn Moscow: از شبی 4میلیون تومان شروع میشه (شبی حدودا 60-70دلار)

هزینه غذا و حمل و نقل عمومی: متوسط روزی 50-40 دلار

ما چون به صورت گروهی سفر کرده بودیم خیلی از هزینه ها رو نمیشد دقیق دربیاریم، هزینه ون هایی که شبانه برای دیدن شفق میرفتیم و یا مسیرهای بین شهری خیلی متفاوت بودن و چون دقیق نمیدونستم بهشون اشاره ای هم نکرده بودم.

 * اگر به دیدن جزییات بیشتر علاقمند هستید میتونید تو هایلایت پیج اینستاگرامم به آدرس : @somayeh_sh626 مراجعه کنید و سفرنامه های تصویری من رو ببینید.